گزارش عملکرد سازمان زمین‌شناسی در سال ۱۴۰۱ بر مبنای شاخص­‌های اختصاصی و طرح تحول زمین­‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی ارائه شد

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور به عنوان یک مجموعه حاکمیتی- تخصصی و بازوی اجرایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در آغاز چرخه معدنکاری است که با در اختیار داشتن مزیت‌های رقابتی مناسب از جمله بهره‌گیری از توان تخصصی و نیروهای ارزشمند متخصص، دسترسی به فناوری‌های روز دنیا، گستردگی مراکز فعالیتی مناسب در سطح کشور و همچنین حضور در مجامع علمی بین‌المللی قادر به ارتقای سهم بخش معدن در حوزه علوم زمین و کشف ذخایرمعدنی است.

با شروع مطالعات گوناگون در حوزه علوم زمین و شروع فرآیند تولید اطلاعات پایه که در پی شناخت کمی و کیفی پوسته زمین و لایه‌های آن اتفاق افتاد فعالیت‌­های این سازمان حاکمیتی دانش محور، به سمت عمق زمین و شروع تولید اطلاعات پایه در حوزه شناسایی و کشف ذخایرمعدنی سوق پیدا کرد.

بر این اساس، وظیفه اصلی سازمان، تولید اطلاعات ملی (اطلاعات پایه زمین­‌شناسی، اکتشافی، عمرانی، مخاطرات طبیعی و زیرساختی) است. این وظیفه از دیدگاه داده‌ه­ای و اطلاعاتی در سه حوزه تولید داده، پردازش و فرآوری داده و نگهداری، انتشار و استاندارد سازی داده خلاصه شده است. ساختار این فعالیت­‌ها با در نظر گرفتن وظایف بخش­‌های فنی مانند زمین‌شناسی و اکتشاف (تولیدکنندگان داده)، ژئومتیکس و آزمایشگاه (پردازش و فرآوری داده) و پایگاه داده علوم زمین (نگهداری، انتشار و استانداردسازی داده) طراحی و راهبری شده‌است.

فعالیت‌­های سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در دو حوزه “تولید ثروت از راه تولید اطلاعات پایه و کشف ذخایر جدید معدنی” و ” حفظ و نگهداشت ثروت از راه منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی زمین‌شناختی” که هر دو نقش به­‌سزایی در تولید ناخالص ملی و داخلی دارند، تقسیم می­‌شود. این سازمان با انجام مطالعات زمین‌­شناسی و اکتشافی به عنوان وظیفه حاکمیتی دولت در گستره ایران زمین عملاً ضمن ایجاد ارزش افزوده، با کشف ذخایر فلزی و غیرفلزی برای کشور ثروت تولید می­‌نماید و سبب ایجاد اشتغال پایدار و توانمندسازی پایدار بخش خصوصی می­‌شود.

این سازمان با وجود تمام محدودیت­‌ها در تخصیص اعتبارات مورد نیاز (از محل منابع بودجه عمومی و ردیف متفرقه) و ساختار سنتی و ضعیف بودجه و تامین منابع مالی و همچنین محدودیت‌­های جدی منابع انسانی، سعی نموده تا طی برنامه پنج­ساله توسعه در راستای عمل به وظایف حاکمیتی خود در اجرای اکتشاف هدفمند و پایش ذخایر معدنی، تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و شناسایی مخاطرات زمین­‌شناختی جهت جلوگیری از هدر رفت ثروت، گام برداشته و برنامه‌­ریزی­‌های کلان خود را متناسب با منابع در اختیار که بدون تردید دارای بازدهی بالاتری نسبت به هزینه کرد در حوزه پروژهش‌ها و نیروی انسانی بوده، به فرجام برساند.

در این میان باید توجه داشت که بیش از این، زمانی برای آزمون و خطا جهت اجرای برنامه­‌ها و آینده‌نگری­‌ها در حوزه پایش ذخایر معدنی و اجرای برنامه­‌های هدفمند و سیستماتیک اکتشافی و همچنین منشاءیابی و پایش مخاطرات طبیعی و مطالعات پایه زمین‌­شناسی در کشور  وجود ندارد و بدون تردید عدم توجه به موارد مذکور تبعات غیرقابل جبرانی را برای کشور در حوزه تامین مواد اولیه موردنیاز صنایع و ایجاد خسارات سنگین به زیرساخت­‌های ارتباطی و شهری کشور به دلیل بروز مخاطرات طبیعی طی سال‌­های پیش­رو در بر خواهد داشت.

از طرفی باید توجه داشت که عملیاتی کردن آن نیز قطعا نیازمند تحقق و دسترسی به اصلاح جدی ساختارهای مالی و منابع انسانی متناسب با وظایف حاکمیتی از طریق تامین منابع مالی و راهکارهای گوناگون نظیر اصلاح ساختار بودجه، امکان مشارکت مالی با بخش خصوصی و شرکت‌­های دولتی جهت تسریع در تهیه و تولید اطلاعات پایه و مشارکت در فرآیند اکتشاف ذخایر معدنی و تلاش در راستای جذب مشارکت سرمایه­‌گذاران است که امید است با تغییر نگاه مجموعه برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی کشور، این مهم به زودی اتفاق بیفتد.

همچنین ذکر این نکته ضروری است که باتوجه به نقش معدن و صنایع معدنی در تولید ناخالص ملی (در حدود ۷ درصد) و همچنین جبران خسارات ناشی از رخداد مخاطرات طبیعی در کشور (در حدود ۶ درصد) توجه جدی به این سازمان به جهت ایفای نقش موثر خود، حیاتی خواهد بود.

سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)در بخش معدن

• سیاست‌گذاری‌ و اطلاع‌‌رسانی‌ جامع‌ و هماهنگ‌ در علوم‌ و فنون‌ زمین
• تقویت‌ خلاقیت‌ و ابتکار و دستیابی‌ به‌ فن‌آوری­های‌ نوین‌ و ارتقا سطح‌ آموزش‌ و تربیت‌ نیروی‌ انسانی‌ و تعمیق‌ پژوهش‌ و گسترش‌ زمین‌شناسی‌ بنیادی‌، اقتصادی‌، مهندسی‌، محیطی‌ و دریایی‌ برای‌ بهره‌ برداری‌ مناسب‌ از ذخایر معدنی‌ کشور
• ارتقاء سهم‌ معدن‌ و صنایع‌ معدنی‌ در تولید ناخالص‌ ملی‌ و اولویت‌ دادن‌ به‌ تأمین‌ مواد مورد نیاز صنایع‌ داخلی‌ کشور و صادرات‌ مواد معدنی‌ فرآوری‌ شده‌ و استفاده‌ از موقعیت‌ ویژه‌ زمین‌شناسی‌ ایران‌ و گسترش‌ همکاری­‌های‌ بین‌المللی‌ (علمی‌، فنی‌، اقتصادی‌) جهت‌ جذب‌ و جلب‌ دانش‌ و منابع‌ و امکانات‌ داخلی‌ و خارجی‌ در زمینه‌ی‌ اکتشافات‌ معدنی‌ و ایجاد واحدهای‌ فرآوری‌ و تبدیل‌ مواد معدنی‌ به‌ مواد واسطه‌ و مصرفی
• تعیین‌ اولویت­‌های‌ مناطق‌ دارای‌ ظرفیت‌ معدنی‌ و ایجاد زمینه‌های‌ مناسب‌ برای‌ رشد صنایع‌ معدنی‌ و فلزی‌ در بخش‌ آلیاژها و فلزات‌ گران­بها و عناصر کمیاب‌ و تولید مواد پیشرفته‌

بیانیه مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب

نکته مهمی که باید آینده‌سازان در نظر داشته باشند، این است که در کشوری زندگی می­‌کنند که از نظر ظرفیت‌­های طبیعی و انسانی، کم‌نظیر است و بسیاری از این ظرفیت‌ها با غفلت دست‌اندرکاران تاکنون بی‌استفاده یا کم‌استفاده مانده است.

• ایران با دارا بودن ۱ درصد جمعیت جهان، دارای ۷% ذخایر معدنی جهان است: منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخش‌هایی از ظرفیّت­های کشور است، بسیاری از ظرفیت‌­ها دست‌نخورده مانده است.
•  گفته شده ایران از نظر ظرفیت‌­های استفاده نشده‌ طبیعی و انسانی در رتبه‌ اول جهان است. بی‌شک شما جوانان مؤمن و پُرتلاش خواهید توانست این عیب بزرگ را برطرف کنید.
• دهه‌ دوم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاورد‌های گذشته و نیز ظرفیت‌های استفاده نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقاء یابد.
• بازار نفت به هیچ وجه قابل اطمینان نبوده و باید به فکر جانشین مناسب برای آن باشیم که بهترین جایگزین، بخش معدن است و حاصل توجه به بخش معدن،  ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی است.

سیاست‌ها و راهبردهای سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور

نظر به وظایف حاکمیتی و ماهیت تخصصی سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در راستای تولید اطلاعات پایه و اکتشاف ذخایر معدنی، بی شک انجام امر اکتشاف به عنوان نخستین حلقه از زنجیره معدن، نقش به سزایی در ایجاد تولید ثروت، رونق بخشی اقتصادی، اشتغال­زایی، کاهش ریسک در حوزه اکتشاف و فرصت‌­های سرمایه­‌گذاری و ترغیب مشارکت بخش خصوصی و محرومیت‌­زدایی دارد. این سازمان در سیاست‌­های خود و در راستای انجام فعالیت­‌هایش تولید ثروت و جلوگیری از هدر رفت آن­را در دستور برنامه­‌ریزی­‌ها و راهبردهای کلان سازمانی قرار داده است. از طرفی انجام مطالعات پایه و بررسی­های زمین‌­شناسی و داد‌ه‌­های تولیدی در راستای آمایش سرزمین و برنامه­‌ریزی­‌های منطقه‌­ای، امور زیرساختی و عمرانی، جانمایی­‌های شهری و پایش منابع موجود و استفاده بهینه و دستیابی به توسعه پایدار موثر است.

• چشم‌انداز

پیشگام در توسعه پایدار از طریق شناخت زمین به منظور تولید و حفظ ثروت در سطح ملی و منطقه‌­ای

• مأموریت

تولید، نگهداشت و انتشار داده­‌ها و اطلاعات پایه قابل اعتماد زمین‌شناسی و اکتشاف منابع معدنی، شناخت منابع طبیعی، آب، اکوسیستم و مخاطرات زمین شناختی، هدایت، راهبری و پژوهش‌­های کاربردی علوم زمین

• سیاست­گذاری و برنامه­‌ریزی، اجرا و نظارت بر مبنای ماده ۷ قانون تمرکز امور صنعت و معدن

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با ارتقاء و اصلاح ساختار اساسنامه خود و با شیوه مدیریت متناسب، مسؤولیت‌ سیاستگذاری، نظارت و انجام مطالعات زمین‌شناسی و طرح­‌های اکتشافی و تهیه گزارش‌های فنی و اقتصادی مقدماتی را به عهده خواهد داشت.‌

تبصره – انجام مطالعات زمین­‌شناسی، اکتشاف و شناسائی منابع و ذخایر و تهیه اطلاعات و نقشه‌ها با استفاده از دانش فنی روز از وظایف‌ حاکمیتی دولت بوده و اعتبارات و تسهیلات مورد نیاز آن هر ساله در قوانین بودجه سنواتی پیش‌بینی خواهد شد.

ارزش‌ها

• مطابقت حداکثری اهداف و ماموریت­‌های سازمان با فلسفه وجودی مسئولیت‌­های اجتماعی و ایجاد اصول حرفه‌­ای در این راستا
• استفاده بهینه از منابع طبیعی، حفاظت و نگهداری از محیط‌زیست و توسعه پایدار
• خلق فرصت‌­های سرمایه­‌گذاری در کشور و جلوگیری از هدر رفت ثروت از طریق احاطه دانش فنی در حوزه علوم زمین
• دستیابی به سازمانی یکتا در مطالعات پایه و مباحث زیرساختی با تکیه بر توان و دانش متخصصان این حوزه
• تولید اطلاعات پایه در علوم زمین با دقت، صحت و کیفیت بالا

وظایف حاکمیتی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور

فعالیت­‌های سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در دو حوزه “تولید ثروت” و “نگهداشت ثروت” که هر دو نقش به­‌سزایی در تولید ناخالص داخلی را دارند، تقسیم می­‌شود. این سازمان با انجام مطالعات زمین­‌شناسی و اکتشافی به عنوان وظیفه حاکمیتی دولت در گستره ایران زمین عملاً ضمن ایجاد ارزش افزوده، با کشف ذخایر فلزی و غیرفلزی برای کشور ثروت تولید می­‌کند. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت ۵/۵ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور مربوط به اکتشاف معادن و صنایع معدنی است که نشان‌دهنده تأثیر مستقیم و غیرمستقیم این مطالعات، در تولید ناخالص داخلی کشور است. نتایج علمی و تخصصی نشان می­‌دهد ۸۰ درصد از مخاطرات شناخته شده طبیعی در کشور ایران ثبت شده است. کنترل خطرهای زمین شناختی از قبیل زلزله، سیل، زمین لغزش، فرونشست و غیره را تبدیل به امری الزامی شده است.

برنامه زمین‌شناسی و مطالعات پایه در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور

پس از تولید نقشه‌­های زمین‌شناسی پایه کشور در مقیاس ۱:۲۵۰،۰۰۰ در سال‌­های آغازین فعالیت سازمان و پوشش کامل آن، متخصصان و تصمیم‌سازان برآن شدند تا نسبت به تولید نقشه‌­هایی دقیق­‌تر در حوزه زمین­‌شناسی و اکتشاف در مقیاس ۱:۱۰۰،۰۰۰ با هدف تولید اطلاعات پایه مناسب‌تر اقدام کنند تا اطلاعات لازم برای کاهش ریسک بخش­های خصوصی و رونق معدنکاری و فعالیت­‌های عمرانی-زیرساختی در کشور فراهم آید.

همزمان با شروع برنامه­‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه، تهیه نقشه‌­های زمین‌­شناسی کاربردی در مقیاس ۱:۲۵.۰۰۰ در مناطق شهری و اولویت­‌های اکتشافی مورد اجرا قرار گرفت.

بنا به نیاز مستقیم اجرای این برنامه به منابع گسترده مالی و پشتیبانی متناسب و نظر به عدم تخصیص آن مطابق برنامه­‌ها و توانمندی­‌های سازمان، حرکت به سوی تغییر مقیاس نقشه‌­های کاربردی به مقیاس ۱:۵۰.۰۰۰ در سال پایانی برنامه مذکور مورد بازنگری قرار گرفت.

از سویی نبود تناسب لازم بین نیازهای شناسایی­ شده و منابع در اختیار سبب شده تا چرخش نگاه­‌ها به این سمت معطوف شود که زمینه‌­ساز بستری مناسب با استانداردها و رویه­‌های جهانی، دستیابی به نقشه‌­ها و انتشار آن­ها در بازه زمانی کوتاهتر و صرف منابع مالی کمتر انجام شود.

هرچند تحقق این امر نیازمند ساختاری مناسب از منابع مالی اعم از بودجه عمومی و یا مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌­گذاران در حوزه تولید اطلاعات پایه است که این مدل نیازمند اصلاح بنیادین ساختار فعالیت و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی خواهد بود.

۱- اهمیت تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی

نقشه‌های زمین‌شناسی یکی از مهمترین اطلاعات پایه کشور بوده که در تمامی طرح­‌های عمرانی، شهری، زیرساخت‌های ارتباطی، صنعتی، کشاورزی، انرژی و زیست محیطی کاربرد دارند.

این نقشه‌ها با توجه به نیاز و کاربرد آن در مقیاس­‌های گوناگون تهیه می‌شوند که اطلاعات لازم جهت انجام اکتشاف مواد معدنی، مطالعات لرزه‌خیزی، تهیه نقشه‌های پهنه­‌بندی خطر بلایای طبیعی، مطالعات زیست محیطی، برنامه‌ریزی توسعه شهری، آبخیزداری، طرح‌­های مکان‌یابی صنعتی و شهری و طرح­‌های مسیریابی جاده‌ها و خطوط انتقال نیرو، انرژی و آب را در بردارند.

بی‌­شک تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافات مواد معدنی در قالب ۳۸۰ لایه اطلاعاتی گوناگون (دارای رکوردی منحصر بفرد در میان سازمان­‌های تولیدکننده اطلاعات در کشور) برای ایجاد حرکت و سرمایه‌گذاری در فعالیت‌­های معدنی، زیربنایی و زیست محیطی نقش به‌­سزایی داشته و دارد.

۲- اهمیت بررسی‌های زمین‌شناسی مهندسی، منشاء‌یابی و پایش مخاطرات طبیعی زمین

پژوهش در زمینه آمایش سرزمین از دیدگاه زیست‌محیطی و مخاطرات طبیعی با توجه به فراوانی بلایای طبیعی از جمله فرونشست، سیل، بهمن، رانش زمین، سنگ‌افت، زمین‌لرزه، گرد و غبار و … به منظور کاهش آسیب‌پذیری جامعه، عدم اتلاف منابع مالی بر پایه تهیه نقشه­‌های زمین‌شناسی مهندسی و پهنه‌بندی خطر و سرعت بخشیدن به این پروژه‌­ها است که یکی از دیگر فعالیت­‌های مهم این سازمان است.

لازم به توضیح است، یکی از نقش‌های کلیدی سازمان­‌های زمین‌شناسی در دنیا منشایابی و پایش مخاطرات طبیعی در کشورها و همکاری با سایر دستگاه­‌ها در حوزه مهار و مقابله است که متاسفانه در کشور ما وجود ساختارهای گوناگون و موازی در حوزه مخاطرات موجب کاهش بازدهی این فرآیند شده‌ که می‌بایست مورد بازنگری جدی در ساختار اداری و برنامه‌ریزی کشور واقع شود.

 شایان ذکر است، این سازمان همواره اطلاع‌رسانی در حوزه مخاطرات طبیعی در کشور را بر اساس مستندات و بررسی‌های تخصصی خود سرلوحه فعالیت خویش قرار داده و جالب توجه است که به عنوان نمونه بروز پدیده فرونشست در کشور را در اوایل دهه ۸۰ به برنامه‌ریزان و تصمیم‌سازان کشور اعلام کرده‌ بود که متاسفانه اعلام نظر و درخواست این سازمان برای تامین منابع موردنیاز جهت شروع مطالعات گسترده و هدفمند در این حوزه درخور اجابت تشخیص داده نشد و همانگونه که مشاهده می‌شود این پدیده که از آن به زلزله خاموش تعبیر می‌شود امروز به عنوان پدیده‌ای مخرب و بسیار بغرنج در بیشتر مناطق کشور مطرح است که زیرساخت‌­ها و حتی زندگی جوامع شهری را تحت تاثیر مستقیم خود قرار داده است.

۳- اهمیت بررسی‌های زمین‌شناسی دریایی

بررسی‌های سیستماتیک فرصت­‌ها و چالش­‌های پیش‌روی در مناطق ساحلی و پهنه‌های آبی کشور، معرفی مناطق پر خطر جهت توسعه شهرهای ساحلی و زیرساخت­‌ها و همچنین پتانسیل‌یابی منابع غیرزنده دریایی (منابع انرژی و معدنی)

برنامه اکتشاف ذخایرمعدنی در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور

سازمان زمین‌­شناسی و اکتشافات معدنی کشور از ابتدای تاسیس خود کشف ذخایر معدنی و به کارگیری روش­‌های زمین­‌شناسی در انجام این مطالعات را در دستور کار خود قرار داده است.

اما از سال ۱۳۷۷، طبق مصوبه شورای عالی اداری، وظیفه اکتشاف ذخایر معدنی به‌­طور رسمی به این سازمان واگذار شد و در حال حاضر در انجام فرآیندهای نوین اکتشافی از جمله اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوایی، ژئوشیمی، اکتشاف عمقی ذخایر پنهان، اکتشاف عناصر نادر خاکی، اکتشاف ذخایر استراتژیک و هیدروژئوشیمی پیشرو است.

وجود عواملی چون واگرایی در اتخاذ سیاست­‌های اکتشافی کشور، عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز جهت اجرای وظایف حاکمیتی مرتبط با کشف ذخایرمعدنی و موازی‌کاری­‌های مختلف در این حوزه موجب کاهش بازدهی فعالیت‌­های اکتشافی و بروز بحران مواد اولیه معدنی موردنیاز صنایع شده تا جایی که در برخی موارد آمار موجود بیانگر کاهش شدید ذخایری چون سنگ آهن، سرب و روی، بوکسیت، مس و طلا در کشور، طی سالیان اخیر شده است.

در حال حاضر مرزبندی ساختاری میان منابع مالی و نیروهای انسانی متخصص در حوزه اکتشاف و همچنین نبود برنامه هدفمند و خردمندانه زمین‌شناسی و اکتشافی باعث به ­وجود آمدن کلافی سردرگم در بخش کشف ذخایرمعدنی و به تبع آن وجود ضعف در چرخه بخش معدن کشور شده ‌که تسریع در اجرای پروژه­‌های معدنی نیازمند رفع چالش­ فعالیت‌­های زمین­‌شناسی و اکتشافی، به عنوان نقطه آغازین توسعه معدنکاری کشور است.

از طرفی نیاز و ضرورت برنامه‌­ریزی جهت اجرای اکتشاف سیستماتیک و هدفمند می­تواند رویکردهای زیر را به دنبال داشته باشد:

• تکمیل اطلاعات پایه زمین‌شناسی و تولید اطلاعات کاربردی معدنی در راستای توسعه زیرساخت‌های اقتصاد و صنایع معدنی
• فعالیت‌های اکتشافی بر اساس نیازهای کشور و افزایش بازدهی فرآیند اکتشاف ذخایر معدنی با معرفی محدوده‌های جدید امیدبخش معدنی و اکتشافات عمیق
• افزایش میزان تولید و تنوع مواد معدنی، سرمایه‌گذاری بهینه در بخش‌های زیربنایی و معدنی و  کاهش نرخ بیکاری به‌خصوص در مناطق کمتر توسعه یافته و افزایش ارزآوری
• استانداردسازی تهیه لایه‌­های اکتشافی و توسعه بانک اطلاعاتی
• بازنگری و به روزآوری نقشه‌های زمین‌شناسی و ژئوشیمیایی با مقیاس ۱:۵۰،۰۰۰و برداشت اطلاعات ژئوفیزیک هوایی جهت تکمیل لایه‌های اطلاعاتی
• مطالعات آینده‌پژوهی در اکتشاف موادمعدنی فلزی، غیرفلزی، سنگ‌های ساختمانی و منابع قرضه، کانی‌های نیمه‌قیمتی و عناصر استراتژیک
• آغاز عملیات واگذاری و آزادسازی پهنه‌­ها و محدوده اکتشافی در کشور به میزان ۷۴ محدوده جهت رونق‌­بخشی به فعالیت­‌های بخش خصوصی و ورود ایشان به چرخه معدن­کاری کشور

ژئوفیزیک هوایی (برداشت، پردازش، تعبیر، تفسیر و معرفی مناطق امیدبخش اکتشافی

با توجه به لزوم و اهمیت تولید اطلاعات پایه و اجرای اکتشافات سیستماتیک یکپارچه به منظور شناسایی ذخایر جدید معدنی در کشور به ویژه ذخایر در عمق که تا کنون سطح کمی از آن توسط روش ژئوفیزیک هوایی اکتشاف شده است (حدود ۲۳ درصد اولویت اول اکتشافی) همچنین به لحاظ این­که این روش در دنیا راهی موثر و اقتصادی جهت کشف ذخایر پنهان و عمقی معدنی به شمار می‌رود و تامین منابع مالی آن نیز بسیار حائز اهمیت است، از این‌­رو طراحی مدل­‌های مشارکتی با بخش خصوصی می­‌تواند امکان اجرای این عملیات را در مناطق اولویت دار فراهم آورد. بی‌­شک عملیاتی کردن این روش تاثیر به‌سزایی در به ثمر نشاندن چرخه اکتشافات وسیع در سطح کشور به همراه خواهد داشت و می­‌تواند استان‌­های محروم را به کانونی از فرصت­‌های معدنی و سرمایه‌گذاری تبدیل کند.

لازم به اشاره است، در حال حاضر نیاز کل کشور برای انجام اکتشاف به روش ژئوفیزیک هوایی حدود ۶.۶ میلیون کیلومتر خطی است که اولویت اکتشاف به این روش بر اساس مطالعات سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور حدود ۲.۷۵۰ هزارکیلومتر خطی تخمین زده شده است. اما تاکنون و پس از ۱۵ سال از شروع این روش در کشور تنها یک چهارم اولویت یعنی ۷۵۰ هزار کیلومترخطی به این روش اکتشاف شده است.

از اهم مزایا و موارد انجام مطالعات و بررسی­‌های ژئوفیزیک هوایی در کشور می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اکتشاف ذخایرمعدنی و منابع آبی عمیق
• محدودیت‌های امنیتی در برداشت و تفسیر داده‌ها با توجه به ماهیت طبقه‌بندی اطلاعات بدست آمده
• حجم سرمایه‌­گذاری مورد نیاز بالا و عدم توان و رغبت بخش خصوصی
• نبود توان علمی در بخش خصوصی
• شناخت دقیق ذخایر عمقی و پنهان زمین در زمان کوتاه با بازدهی بالا
• تبدیل استان‌های محروم به کانونی از فرصت‌های معدنی و سرمایه­‌گذاری

پروژه‌های انجام شده و در دست انجام در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور

• اجرای پروژه ژئوفیزیک هوایی استان کردستان (دیوان دره) به میزان ۲۲ هزار کیلومتر خطی از جمله موارد در دست انجام است (۱۴۰۱)
• برنامه­‌ریزی جهت اجرای عملیات ژئوفیزیک هوایی در استان خراسان رضوی منطقه بردسکن میزان ۸۸هزار کیلومتر خطی

پایگاه داده‌های علوم‌زمین و انتشار اطلاعات

هدف اصلی: “دسترسی آزاد به اطلاعات تخصصی حوزه علوم زمین”

به منظور نیل به اهداف حاکمیتی کشور در خصوص پایش ذخایر معدنی بر مبنای اصول آمایش سرزمین، برنامه‌­ریزی هدفمند اکتشاف، فرآوری و استخراج مواد معدنی، پایگاه داده­‌های علوم زمین و معدن در راستای گردآوری، تجمیع، استاندارسازی، نگهداری، تحلیل و به اشتراک­‌گذاری داده‌های تولیدی و مطابق با اسناد پشتیبان ذیل تاسیس شد.

در پی تصویب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و در راستای حقوق شهروندی، سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در سال ۱۳۹۷، اقدام به طراحی و آغاز فاز اجرایی سامانه اطلاعات توصیفی و مکانی (در قالب سامانه زیرمجموعه پایگاه ملی داده‌های علوم‌زمین) کرد.

این سامانه که در بستر وب قابل مراجعه است دربرگیرنده اطلاعات گوناگون و قابل انتشار در حوزه علوم زمین و اکتشافات مواد معدنی در کشور بوده که مراجعان اعم از متخصصان، سرمایه­‌گذاران بخش معدن،عمران، زیرساخت­‌های شهری و صنعتی، کشاورزی‌و… می‌­توانند در چارچوب مقررات سامانه اقدام به برگرفتن داده‌­ها کند.

این فرآیند، حاصل تلاش نزدیک به دو دهه فعالیت­‌های سازمان در تولید اطلاعات پایه و ذخیره­‌سازی آن­ها در بانک­‌های اطلاعاتی- تخصصی و در بستر پایگاه داده­‌های علوم زمین است.

از اهم اهداف اجرای این برنامه می‌­توان مواردی را به شرح ذیل خلاصه کرد:

• گردآوری، تجمیع، صیانت و حفظ مالکیت معنوی و انتشار داده­های علوم زمین و معدن کشور جهت برنامه­‌ریزی در طرح­‌های زیربنایی و چرخه معدنکاری

• یکسان‌­سازی و یکپارچه‌­سازی اطلاعات موجود در حوزه علوم زمین کشور

• هوشمندسازی فرآیند ارائه خدمات داده‌ه­ای بر مبنای اصول و اهداف برنامه دولت الکترونیک

• برنامه‌­ریزی کلان در حوزه معدنکاری و مطالعات زیرساختی در راستای اهداف آمایش سرزمین

• ایجاد بستر اطلاعاتی جهت اجرای طرح­ پایش ذخایر معدنی کشور در زمینه سیاستگذاری و برنامه‌­ریزی صادرات و واردات مواد معدنی و توسعه سرمایه­‌گذاری در معدن و صنایع معدنی

• کاهش زمان و هزینه‌­ها و ایجاد فرصت­‌های مناسب جهت استفاده بهینه و برنامه‌­ریزی مناسب

• کاهش ریسک سرمایه­‌گذاری

• ایجاد جذابیت و زمینه‌­ برای ورود بخش خصوصی به معدن و سرمایه‌­گذاری در آن

از جمله اقدامات انجام شده طی سال­های اخیر در پایگاه ملی داده‌های علوم زمین:

• راه‌اندازی پورتال جدید پایگاه داده علوم زمین کشور www.ngdir.ir
• توسعه و تکمیل سامانه اطلاعات مکانی (WebGIS)  webgis.ngdir.ir
• راه‌اندازی سامانه اطلاعات توصیفی و اسنادی library.ngdir.ir
• راه‌اندازی سامانه فراداده و سرویس کاتالوگ csw.ngdir.ir
• تقویت زیرساخت فیزیکی اطلاعاتی پایگاه (ایجاد و تجهیز دیتا سنتر- ارتقاء ماژول‌های امنیت اطلاعات)

ضرورت ایجاد تحول در تولید اطلاعات پایه

با نگاهی به ماموریت اصلی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جمهوری اسلامی ایران و مقایسه تطبیقی جایگاه این سازمان‌ها در جهان، درمی‌یابیم که همگی این سازمان‌­ها وظیفه اصلی تولید اطلاعات پایه علوم زمین و اکتشاف ذخایر معدنی را بر عهده دارند که استفاده درست و تخصصی از این اطلاعات، به هنگام‌سازی و تولید آنها مطابق با آخرین استانداردها و نیاز کشور، حلقه آغازین توسعه بخش معدن، عمران و زیرساخت است.

در واقع تولید اطلاعات پایه یکپارچه، مبنای طرح‌ریزی‌ها و پردازش اطلاعاتی است که در پروژه‌­های عمرانی، زیرساختی و معدنی کشور مورد استفاده قرار می­‌گیرد و به دلیل لحاظ شدن نکات علمی، شناساندن وضعیت‌های طبیعی در این نقشه‌ها و اطلاعات پایه از حیث وجود ذخایرمعدنی، مخاطرات طبیعی، پدیده‌ها و پتانسیل‌های زمین‌شناسی و اکتشافی دارای ارزشی بالا و غیرقابل وصف است که بدون تردید موجب توسعه و رونق بخش اقتصادی کشور می‌شود.

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی جمهوری اسلامی ایران طی بیش از ۶ دهه فعالیت خود با نگاهی دقیق و متناسب با تجهیزات و دانش روز خود، بهره‌گیری از متخصصان و کارشناسان ارزشمند و همچنین بر پایه نظام ایندکس نقشه­‌های پایه کشور اقدام به تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی در مقیاس­‌های گوناگون کرده ‌‎است.

تهیه نقشه‌­های زمین­شناسی و اکتشافی که نزدیک به ۱۰۰ عنوان نقشه را شامل می‌شود در مقیاس­‌هایی نظیر یک میلیونیوم، یک دویست و پنجاه هزارم، یکصدهزارم، یک بیست و پنج‌هزارم و به تازگی یک پنجاه هزارم در کشور گواهی بر فعالیت­های آگاهانه و مستمر متخصصان این سازمان در سراسر کشور است.

آنچه در خصوص اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی و اهمیت آن در بالا آورده شد بخشی از اهمیت آن در هرکشوری است که ایجاب می‌کند تا مبنای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی بدنه حاکمیت کشور باشد و روند تولید آن، حفظ و نگهداشت نیروی انسانی متخصص این حوزه و منابع مالی موردنیاز آن را بصورت مستمر و منظم پایش کند تا موجبات تحرک و رونق در بخش‌های مختلف اقتصادی، عمرانی و در نهایت ایجاد ثروت ملی و اشتغال پایدار را به دنبال داشته‌ باشد.

با نگاهی به روند تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی در کشور و همچنین وجود نیروی انسانی متخصص در این بخش طی دو دهه اخیر به بروز پدیده‌هایی چون کاهش چشمگیر میزان دانشجویان و دانش آموختگان رشته‌های زمین‌شناسی و معدن (تمامی گرایش‌ها)، تعطیلی، غیرفعال شدن، رهاسازی فعالیت یا حتی مهاجرت دسته‌جمعی شرکت‌­های مهندسان مشاور در گرایش‌­های مرتبط با فعالیت­‌های بخش حاکمیتی کشور در حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی، کندی روند تولید اطلاعات پایه و نیاز روزافزون کشور به این ابزار مغزافزاری برخورد می‌کنیم.

ظهور این پدیده‌ها، حاصل ضعف و نگاه نادرست کارشناسی-تخصصی برنامه‌ریزان و تصمیم سازان کشور بوده که نتایجی چون کاهش سهم بخش معدن در اقتصاد کشور، کمبود مواد اولیه معدنی مورد نیاز صنایع، ایجاد زیرساخت‌­ها و جانمایی­‌های نادرست عمرانی و عدم اکتشاف ذخایر و معادن قابل بهره‌برداری در کلاس جهانی و همچنین اضمحلال چرخه متخصصان بخش زمین‌­شناسی، اکتشاف و معدن را به همراه داشته‌ است.

آنچه در این میان اهمیت دارد تناقض میان واژه کوچک‌سازی دولت‌­ها، برونسپاری خدمت و جایگاه فعالیت‌­های حاکمیتی است که برای ایجاد ثروت و تحرک اقتصادی دولت‌­ها عنصری حیاتی است که متاسفانه طی سالیان اخیر از منظر نیروی انسانی همواره سعی بر عدم جذب و ایجاد محدودیت در روند بکارگیری متخصصان و کاهش کمیت و کیفیت ایشان در بدنه حاکمیت و همچنین بخش خصوصی بوده است.

نکته جالب توجه در این مقوله، نبود حتی ظرفیت برون­سپاری خدمات تخصصی به شرکت­‌های مهندسان مشاور دارای رتبه به جهت محدود بودن تعداد ایشان در رشته‌­های تخصصی و همچنین ظرفیت کار ارجاعی و ضریب ریالی آن است. در واقع می‌توان گفت که سیاست­گذاری نادرستی در روند تولید اطلاعات پایه، ظرفیت سازی برون­سپاری خدمت و بکارگیری متخصصان در این حوزه داشته‌ایم و لذا ضرورت ایجاد تحولی در تولید اطلاعات پایه و نگاهی متفاوت از قبل، بیش از پیش احساس می­‌شود.

تحلیل عملکرد و ارائه برنامه‌­های تحولی در دولت سیزدهم

در راستای منویات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی درخصوص لزوم رسیدن به اقتصادی مستقل، بهره‌گیری مناسب از منابع طبیعی و انسانی کشور و توزیع عادلانه آن و همچنین تاکید ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت در ضرورت ایجاد تحول بنیادین در بخش علوم زمین و معدن کشور به عنوان یکی از مولفه‌های مهم اقتصادی، اشتغالزایی و توسعه­ای جمهوری اسلامی ایران در سال­‌های پیش‌رو، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور در قالب توافقنامه و برنامه‌ای مشارکتی با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به تعریف برنامه‌ای تحولی در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر جدید معدنی کشور نمود که پس از ماه ­ها بررسی و تحلیل فنی در کمیته راهبردی مشترک معدنی کشور با حضور مدیران و متخصصان این بخش، استان خراسان جنوبی به عنوان اولین هدف اجرای این برنامه در سال ۱۴۰۰ معرفی و برنامه ریزی اجرای پروژه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی برای آن طراحی و اجرا شد.

طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی وفق توافقنامه سه جانبه میان آن معاونت محترم، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به شماره ۱۲۳۱۷ مورخ ۲۰ / ۰۴ / ۱۴۰۰ در ابتدا با اهداف و برنامه‌های ذیل و از استان خراسان جنوبی و با نگاهی نو بر تهیه اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی از مهر ۱۴۰۰ آغاز شد.

با در نظر گرفتن تنوع لایه­‌ها و نیاز به بروزآوری و استفاده از تکنولوژی‌­های و فن­اوری­‌های جدید، بی­‌شک تکمیل و بازبینی‌­های تولید اطلاعات پایه زمین‌­شناسی و اکتشافی امری اجتناب‌ناپذیر است. چرا که داده‌­هایی با صحت و دقت بیشتری در اختیار ذینفعان قرار گرفته و ضمن کاهش ریسک سرمایه‌­گذاری در امر اکتشاف و جانمایی فعالیت­‌های عمرانی و شهرسازی با بهره­‌گیری از اطلاعات پایه زمین‌­شناسی از دقت و صحت بیشتری برخوردار خواهد شد.

لذا سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور برنامه‌­های ذیل را در راستای تحول و بازنگری در تولید اطلاعات پایه زمین‌­­شناسی و اکتشافی سراسر کشور، طراحی و پیشنهاد کده است:

اهداف کلان طرح تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایرمعدنی

• توسعه مناطق کم‌برخوردار در راستای رونق بخش معدن و زیرساخت­‌های عمرانی کشور
• تولید اشتغال مولد با نگرش ویژه بر نیروی انسانی بومی و متخصص
• تولید اطلاعات زیرساختی کاربردی متناسب با سیاست­های آمایش سرزمین در قالب تهیه نقشه‌­های زمین­‌شناسی نوین نسل دوم، اکتشاف سیستماتیک و هدفمند ذخایر معدنی، افزایش پوشش برداشت‌­های ژئوفیزیک هوایی در راستای تکمیل اطلاعات عمقی علوم زمین و کشف ذخایر جدید معدنی همچنین ایجاد فرصت‌های سرمایه­‌گذاری در بخش زیرساخت و معدن
• افزایش بازدهی و بهره‌وری

با اجرای چنین طرح تحولی، بی­‌شک شاهد موارد ذیل برای اولین بار در کشور خواهیم بود:

1. افزایش دقت ۴ برابری با توجه به تغییر در مقیاس کار
2. کاهش موثر زمان تبدیل کانسار به معدن به یک سوم زمان قبلی
3. اجرای مدل مشارکتی بر اساس توافقنامه­‌ای سه جانبه
4. تربیت نیروی انسانی متخصص بخش معدن (زمین‌شناسی و اکتشاف) در مناطق هدف پروژه تحول
5. تکمیل و توسعه زیرساخت­های اطلاعاتی، فناوری و پایگاه داده‌­های علوم زمین کشور با بهره­‌گیری از تمامی ظرفیت‌­های قانونی در جهت افزایش بازدهی، افزایش سهم سرمایه‌­گذاری بخش خصوصی و ایجاد شفافیت حداکثری در ارائه اطلاعات حوزه زمین‌­شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی
6. ایجاد تحرک در بخش خصوصی (جامعه مهندسان مشاور، دانشگاه‌­ها و مجموعه­‌های دانش‌بنیان و …) در حوزه زمین‌شناسی، اکتشاف و آزمایشگاه‌­های علوم زمین از طریق برون­­‌سپاری فعالیت­‌ها

از این رو بر اساس ضروریات و نیازها بر مبنای وضع موجود، برنامه­ای در بازه زمانی سه ساله به شرح در ادامه تدوین شده است:

معرفی پروژه طرح تحول و نتایج مورد انتظار

• این پروژه در مساحتی نزدیک به ۱۵هزار کیلومتر مربع  اجرا شد
• میزان سرمایه‌گذاری و منابع مالی اجرای این طرح در استان خراسان جنوبی در حدود ۱۵۰۰ میلیارد ریال است
• در این پروژه تعداد ۶۰ ورقه-نقشه زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی، اکتشاف سیستماتیک چهارلایه‌ای شامل فلزی، غیرفلزی،کانی­های قیمتی و عناصر استراتژیک تهیه خواهد شد
• مقیاس، نحوه برداشت و تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پروژه مطابق با استانداردهای جهانی بوده و برای اولین بار در کشور (مقیاس یک پنجاه هزارم)  این مقیاس برای سه عنوان نقشه مذکور عملیاتی شده که لازم به ذکر است با توجه به انتخاب این مقیاس، دقت مطالعات صورت گرفته نسبت به مقیاس ملی یکصدهزارم، ۴ برابر بیشتر شده است
• از نتایج دیگر این پروژه باتوجه به برداشت داده‌های ژئوفیزیک هوایی به میزان ۹۰ هزار کیلومترخطی و معرفی ۱۱۶ منطقه امیدبخش در گستره موردنظر بوده که تحولی چشمگیر در بخش معدن استان به همراه داشته است.
• مدت زمان اجرای این پروژه از مهرماه ۱۴۰۰ به مدت ۱۲ ماه برآورد شده‌که این بازه زمانی در مقایسه با روند انجام پروژه های قبلی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور به حدود یک سوم زمان قبلی کاهش پیدا کرده و دقت مطالعات نیز به دلیل تغییر و تحول موثر در روش‌­های برداشت صحرایی، آنالیز و تحلیل داده­‌های تولید شده و نظارت علمی برجا (در محل پروژه) دارای رکورد منحصربه­‌فردی در کشور است.

• حضور قریب به ۱۸۰ نفر از متخصصان و کارشناسان سازمان زمین‌­شناسی و اکتشافات معدنی در منطقه
• انجام ۱۴هزار کارشناس/روز ماموریت صحرایی در راستای اجرای پروژه
• استفاده از ظرفیت نخبگان دانشگاهی استان جهت مشارکت و نظارت علمی در روند پیشرفت پروژه  (تفاهم­نامه و قرارداد با دانشگاه صنعتی بیرجند و دانشگاه بیرجند)
• پوشش ۱۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از کشور با مقیاس ۱:۵۰.۰۰۰
• افزایش ۴ برابری دقت برداشت‌­ها نسبت به نقشه‌­های ۱:۱۰۰.۰۰۰
• برداشت ۲۰ هزار نمونه زمین­‌شناسی و اکتشافی در جهت شناسایی ذخایرمعدنی جدید در منطقه (۳۱۱۶ نمونه- ۱۰۲۷۷ نقطه برداشت شده)
• همسان­‌سازی آنالیز نمونه­‌های ژئوشیمیایی در کل پهنه با تجزیه ۵۷ عنصر
• معرفی  ۶۰۰ حوضه آنومال در کل مساحت پهنه خراسان جنوبی جهت کنترل صحرایی در ۲۰ برگه
• دریافت شواهدی از ذخایر جدید مواد فلزی مانند مس، طلا، پلی‌متال، سنگ‌­های ساختمانی، سنگ­های قیمتی (گارنت، عقیق) ، لیتیوم سنگی، تنگستن، آهن و نیکل (نیکل برای اولین بار در این منطقه جغرافیایی گزارش شده است) در منطقه مورد پیماش که طی مطالعات تکمیلی میزان و ذخیره ماده معدنی مشخص خواهد شد

برخی عناوین دستاوردها

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان کردستان (خرداد۱۴۰۱- خرداد ۱۴۰۲)

• ۲۵ برگ نقشه – گزارش (۳ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی، ژئوشیمی و اقتصادی) مجموعا ۷۵ برگ نقشه- گزارش
• پوشش ۵۳% از استان کردستان
• اجرای عملیات ژئوفیزیک هوایی به میزان ۲۲.۰۰۰کیلومتر خطی از خرداد ماه ۱۴۰۱در پی عملیاتی‌­سازی بالگرد سازمان زمین­‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بعد از حدود ۵ سال

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان آذربایجان غربی (شهریور۱۴۰۱ – شهریور۱۴۰۲)

با توجه به تکمیل و به­‌روزآوری مطالعات در بازه‌­های زمانی مختلف به سبب ارتقاء سخت‌افزار، دانش فنی و دقیق­تر شدن مقیاس مطالعات فعالیت‌­های اکتشافی  و به دلیل ضعف‌­های تکنولوژی و کاستی‌­های دانش تخصصی و مهارتی، بازنگری در تولیدات تخصصی قبلی امری اجتناب­‌ناپذیر است.

• ۱۲ برگ نقشه – گزارش (۲ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین‌­شناسی و ژئوشیمی) در مجموع ۲۴ برگ نقشه- گزارش

اهداف کمی مورد انتظار پروژه تحول استان‌های قم-مرکزی-البرز و اصفهان  (آذر۱۴۰۱ – آذر۱۴۰۲)

• ۲۸ برگ نقشه – گزارش (۲ عنوان لایه اطلاعاتی شامل زمین­‌شناسی و ژئوشیمی) در مجموع  ۵۶ برگ نقشه- گزارش

عملکرد و پیشرفت پروژه‌ها

۱- اتمام طرح تحول استان خراسان جنوبی شامل ۶۰ عنوان پروژه تهیه نقشه­‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی و زمین‌شناسی اقتصادی (پیشرفت فیزیکی ۱۰۰% )

۲.     شروع عملیات طرح تحول در استان کردستان جهت تهیه ۷۵ عنوان نقشه و اتمام مرحله برداشت صحرایی این پروژه‌­ها از تاریخ ۰۱ / ۰۳ / ۱۴۰۱ (پیشرفت فیزیکی ۷۵% )

۳.     شروع عملیات طرح تحول در استان آذربایجان غربی (تکاب-مهاباد) جهت تهیه ۲۴ عنوان نقشه و اتمام مرحله برداشت صحرایی این پروژه‌­ها از تاریخ ۰۱ / ۰۶ / ۱۴۰۱ (پیشرفت فیزیکی ۶۰% )

۴.     انجام عملیات ژئوفیزیک هوایی در منطقه دیواندره کردستان به وسعت ۲۲۴۰۰ کیلومتر خطی و اتمام مراحل برداشت آن (پیشرفت فیزیکی ۸۰% )

۵.     شروع عملیات طرح تحول در استان قم، مرکزی، البرز جهت تهیه ۵۶ عنوان نقشه از تاریخ ۰۱ / ۰۹ / ۱۴۰۱ (پیشرفت فیزیکی ۴۵% )

۶.     شروع عملیات ژئوفیزیک هوایی در منطقه بردسکن استان (مرحله برداشت داده‌­های تخصصی به وسیله بالگرد) خراسان رضوی به وسعت ۸۸هزار کیلومتر خطی از تاریخ ۱۵ / ۰۹ / ۱۴۰۱ (پیشرفت فیزیکی ۳۵% )

چالش­‌های اجرایی موجود در راستای اجرای پروژه­‌های طرح تحول به همراه راهکارهای پیشنهادی