۲۳ استان و ۴۳ شهر در چنگال تنش آبی
سکینه مهرائی
بر اساس اعلام سخنگوی صنعت آب، هم‌اکنون ۲۳ استان و ۴۳ شهر کشور در شرایط تنش آبی قرار دارند. کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته و افت ذخایر سدهای اصلی، وضعیت را به مرحله هشدار رسانده است.
به گزارش عصراقتصاد، وضعیت منابع آبی ایران به مرحله‌ای بحرانی رسیده است. سخنگوی صنعت آب با اعلام کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته و هشدار درباره وضعیت نامطلوب سدهای کلیدی کشور، از مردم و مسئولان خواست تا برای مدیریت مصرف آب اقدامات فوری انجام دهند.
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، در نشستی خبری اعلام کرد که مجموع ریزش‌های بارشی کشور تا ۱۶ خردادماه تنها ۱۴۳ میلی‌متر بوده است، در حالی که این رقم در سال گذشته ۲۳۹ میلی‌متر و در یک سال نرمال باید ۲۳۳ میلی‌متر می‌بود. به عبارت دیگر، کشور با کاهش ۴۰ درصدی بارش نسبت به سال قبل و ۳۹ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت مواجه است.
این کاهش بارش، تأثیر مستقیمی بر ذخایر سدهای کشور داشته است. ورودی آب به سدها در سال جاری ۴۲ درصد کاهش یافته و ذخیره کنونی سدها به ۲۶ میلیارد مترمکعب رسیده، در حالی که این رقم در سال گذشته ۳۵ میلیارد مترمکعب بود. میانگین پرشدگی مخازن سدها نیز تنها ۵۱ درصد است.
تهران در وضعیت قرمز
تهران به عنوان پایتخت ایران، یکی از بحرانی‌ترین مناطق از نظر تأمین آب است. حجم مخازن سدهای پنجگانه تهران (امیرکبیر، لار، طالقان، لتیان و ماملو) نسبت به سال گذشته ۲۱۷ میلیون مترمکعب کاهش یافته و پرشدگی آن‌ها تنها ۲۴ درصد است. سد لار با ۸ درصد پرشدگی و سد امیرکبیر با ۵۱ درصد عقب‌ماندگی، وضعیتی نگران‌کننده دارند.
بزرگ‌زاده با اشاره به رشد جمعیت و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در تهران و شهرک‌های اقماری مانند پرند، پردیس و بومهن، هشدار داد: تهران دیگر ظرفیت تأمین آب جدید ندارد. وی تأکید کرد که ادامه این روند بدون برنامه‌ریزی برای مدیریت مهاجرت و توزیع عادلانه امکانات در سایر شهرها، بحران آب را تشدید خواهد کرد.
بر اساس آمار ارائه‌شده، ۲۳ استان و ۴۳ شهر کشور در شرایط تنش آبی قرار دارند. استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان با کاهش ۵۰ تا ۷۸ درصدی بارش مواجه بوده‌اند. همچنین استان‌های یزد، تهران، فارس، خراسان رضوی، اصفهان و کرمان کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی بارندگی را تجربه کرده‌اند.
سدهای مرتبط با دریاچه ارومیه نیز ۳۸ درصد کاهش ذخیره دارند، که نشان‌دهنده عمق بحران در مناطق مختلف کشور است.
بخش کشاورزی؛ مقصر اصلی مصرف بی‌رویه
سخنگوی صنعت آب با اشاره به مصرف بالای آب در بخش کشاورزی گفت: ۳۰ درصد تولیدات کشاورزی از مزرعه تا سفره به ضایعات تبدیل می‌شود. وی افزود که الگوی کشت نامناسب و بهره‌وری پایین، باعث هدررفت منابع آبی شده است. با وجود خودکفایی ۱۵۰ درصدی در صیفی‌جات و ۱۲۵ درصدی در میوه‌ها، هنوز برنامه‌ریزی مناسبی برای بهینه‌سازی مصرف آب در این بخش انجام نشده است.
پروژه‌های اضطراری و کمبود اعتبار
برای مقابله با بحران آب، ۱۶۱ پروژه اضطراری تعریف شده که به ۲۱ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند. اما تاکنون تنها ۲۵۰۰ میلیارد تومان برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. بزرگ‌زاده تأکید کرد که پروژه‌های تأمین آب پاسخگو نیستند و باید مدیریت مصرف در دستور کار قرار گیرد.
هشدار به مردم و رسانه‌ها
سخنگوی صنعت آب از رسانه‌ها خواست تا در اطلاع‌رسانی شفاف و آموزش مردم نقش فعال‌تری ایفا کنند. وی گفت: نباید کمبود آب را یک شایعه دانست؛ کشور واقعاً با بی‌آبی مواجه است.
زمان اقدام فوری است
وضعیت آب ایران به حدی بحرانی است که دیگر نمی‌توان با پروژه‌های کوتاه‌مدت آن را حل کرد. نیاز به تغییر اساسی در سیاست‌های مصرف، الگوی کشت و توزیع منابع آبی وجود دارد. اگر اقدامات جدی صورت نگیرد، بحران آب می‌تواند به یک فاجعه ملی تبدیل شود.
