اقدام‌های مهم دولت چهاردهم برای افزایش تولید نفت
کمتر از یک ماه پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم، موافقت سازمان برنامه و بودجه با وام ۳ میلیارد دلاری، بخشی از هدف‌گذاری برای افزایش تولید ۴۰۰ هزار بشکه‌ای را روی ریل اجرا قرار داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی نفت ایران به نقل از هفته‌نامه مشعل، از مهم‌ترین مواردی که در دستور کار وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران در طول چهار سال آینده قرار دارد، احیا و افزایش ظرفیت تولید نفت خام است که با اجرای طرح‌های نگهداشت و افزایش توان تولید شامل تکمیل و بهره‌برداری از چاه‌ها، رفع چالش‌های تولید و بازسازی و نوسازی تأسیسات، تمرکز بر بهره‌برداری از چاه‌ها و مرمت چاه‌ها می‌خواهد به آن دست یابد. طبق اعلام محسن پاک‌نژاد وزیر نفت، با اجرای برنامه‌های پیش‌بینی‌شده، تولید نفت ایران تا پایان سال آینده روزانه ۴۰۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت.
با توجه به این هدف‌گذاری و موافقت سازمان برنامه‌وبودجه، سید حمید پورمحمدی، رئیس این سازمان خطاب به وزارت نفت اعلام کرد: بانک مرکزی تا پایان شهریور ۱۴۰۳، به‌منظور افزایش تولید نفت خام میدان‌های هیدروکربوری به میزان ۲۵۰ هزار بشکه در روز از تولید پایه یک میلیون و ۹۳۹ هزار بشکه در روز به ۲ میلیون و ۱۸۹ هزار بشکه در روز، نسبت به پرداخت تسهیلات به شرکت ملی نفت ایران به مبلغ ۳ میلیارد دلار از طریق بانک‌های عامل اقدام می‌کند و بانک مرکزی مجاز است به تشخیص خود با استفاده از انواع راهکارها نسبت به تأمین مالی این طرح اقدام کند.
براساس این ابلاغیه، پرداخت تسهیلات ۳ میلیارد دلاری به شرکت ملی نفت ایران در چارچوب تفاهم‌نامه میان بانک مرکزی، سازمان برنامه‌وبودجه و شرکت ملی نفت ایران در خصوص اجرای طرح ضربتی جهش تولید نفت خام به میزان ۲۵۰ هزار بشکه در روز صورت می‌پذیرد. جایگاه امروز کجاست؟
ایران با دارا بودن حدود ۹ درصد از ذخایر نفت خام متعارف جهان، رتبه سوم را در اختیار دارد اما با تولید حدود ۳.۵ درصد از نفت خام دنیا، در بین تولیدکنندگان رتبه هشتم را به خود اختصاص می‌دهد و با استناد به این آمار و ارقام باید گفت بین ایران و سایر کشورها از نظر برداشت از مخازن نفتی و تخلیه آنها تفاوتی معنادار وجود دارد. اقدام راهبردی و ضروری در این زمینه، شتاب‌گیری و افزایش بازیافت نفت و گاز و تولید محصولات هیدروکربنی برای سرمایه‌گذاری در بالفعل کردن نفت خام با اجرای پروژه‌های زیربنایی و تکمیل زنجیره ارزش و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است.
به این منظور، شتاب‌گیری روند توسعه صنعت بالادستی نفت و گاز در رأس برنامه‌های دولت چهاردهم قرار دارد و از این رو در فهرست ابرچالش‌های صنعت نفت در برنامه محسن پاک‌نژاد، موانع پیش رو در حفظ، نگهداشت و افزایش تولید نفت خام به چشم می‌خورد که برای حل آن اقدام‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار قرار گرفته است.
وضعیت گذشته، امروز و آینده
تولید نفت خام ایران پس از برجام و پیش از برگشت مجدد تحریم‌های بین‌المللی در سال ۱۳۹۷ به‌طور متوسط برابر با ۳ میلیون و ۸۲۶ هزار بشکه در روز بوده و امکان تولید حداکثری از میدان‌های نفتی در دسترس نبوده است. به تدریج نظر می‌رسد علت این موضوع، تأخیر در اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی و نیز اجرای ناکافی برنامه‌های نگهداشت توان تولید باشد و در صورت تداوم این روند طی چهار سال آینده با رشد کاهش تولید همراه خواهد بود.
این در حالی است که با توجه به روند افزایشی مصرف فرآورده در کشور، بخش اصلی این میزان تولید در سال ۱۴۰۷ صرفاً پاسخگوی بخش پالایشگاهی و مصرف داخلی بوده و تنها حدود ۹۵۰ هزار بشکه در روز برای صادرات باقی خواهد ماند که کشور را با چالش‌های جدی تأمین درآمد مواجه خواهد کرد.
این در حالی است که در چند دهه اخیر صنعت نفت و گاز و به‌ویژه نرخ تولید نفت و گاز در بیشتر کشورهای تولیدکننده رو به رشد بوده و ایران با اینکه از کشورهای پیشرو در تولید نفت خام است، تاکنون موفق به برداشت مقادیر قابل‌توجهی از ذخایر نسبت به شاخص‌های جهانی نشده است.
