بریکس؛ کاتالیزور کاهش سلطه آمریکا

فاطمه محمدی پور

«جفری کارلینر» معتقد است که با ادامه رشد سریع اقتصاد اعضاء بریکس نسبت به سایر کشورها، قدرت اقتصادی آنها نیز رشد خواهد کرد و سلطه ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن کاهش خواهد یافت.

به گزارش عصر اقتصاد؛ پیمان تجاری بریکس طی ماه های گذشته توجه بسیاری از تجار به ویژه در دو کشور ایران و روسیه را به خود جلب کرده است. بریکس با برخورداری از مکانیزم هایی چون «بانک توسعه نوین بریکس» و حمایت نسبی هند و چین به عنوان بزرگترین چشمه های بار آسیا، موفق شده دستکم در ظاهر، خود را پیمانی مستقل از ساز و کارهای مالی غرب جلوه دهد.

نگاهی به خبرهای منتشر شده در خصوص این پیمان تجاری، نشانگر تاکید مکرر رهبران کشورهای عضو این پیمان بر فاصله گرفتن از سیستم مالی آمریکا و حرکت به سمت دلارزدایی در روابط تجاری فی مابین است؛ موضوعی که به ویژه برای ایران و روسیه به عنوان دو عضو تحریم شده از سوی غرب، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 به همین دلیل، تهران و مسکو بیشترین تلاش را در میان سایر اعضا برای جایگزین سازی ارزهای محلی در مبادلات تجاری با دلار و همچنین، راه اندازی مکانیزمی برای تسویه حساب های بین المللی در رقابت با سوئیفت غربی به کار بسته اند که به نظر می رسد، استفاده از ریال، روبل و یوان دیجیتال، نسخه نهایی دو کشور برای مبادلات تجاری دوجانبه و چندجانبه با دیگر اعضای بریکس است.

اما آنچه در خصوص بریکس و دیگر پیمان های شرقی باید در نظر گرفت اینکه بر خلاف ساز و کارهای غربی همچون اتحادیه اروپا که اعضای آن از فرهنگ، سیاست خارجی، ارزش های اجتماعی و یکپارچگی بهره می برند، پیمان های شرقی ملغمه ای از اعضای متفاوت با منافع، ارزش ها و اهداف متفاوت به ویژه در سیاست و تجارت خارجی با یکدیگر هستند.

با ادامه رشد سریع اقتصاد کشورهای بریکس قدرت اقتصادی آنها نیز رشد خواهد کرد و سلطه ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن کاهش خواهد یافت و مشارکت بریکس به عنوان یک سازمان ممکن است این روند را تا حدودی سرعت بخشد

در این راستا خبرنگار عصر اقتصاد گفتگویی با «پروفسور جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون ایالات متحده آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.

*در نشست سران گروه بریکس که قرار است در ماه اکتبر برگزار شود، «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه از «مسعود پزشکیان»، رئیس جمهور ایران جهت شرکت در نشست دعوت نموده است. اهمیت این سازمان برای ایران چیست و نقش ایران در آن را چگونه ارزیابی می کنید؟

بریکس سازمانی است که می خواهد سلطه ایالات متحده آمریکا بر اقتصاد جهانی و نهادهای اقتصادی بین المللی را کاهش دهد. عضویت در بریکس به ایران تالار گفتگویی برای ابراز نگرانی‌های خود به اعضای دیگر با دیدگاه‌های مشابه می‌دهد.

*دو کشور روسیه و ایران اکنون تحت تحریم‌های گسترده غرب هستند و گسترش مناسبات دو جانبه و چندجانبه مانند بریکس می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات دو کشور در مبادلات اقتصادی را حل کند. ارزیابی شما چیست؟

باید گفت پیوستن به بریکس تاثیر قابل توجهی بر مشکلات اقتصادی ایران نخواهد داشت. حتی قبل از پیوستن به بریکس، ایران و چین روابط اقتصادی نزدیکی داشتند؛ ایران و روسیه نیز روابط نظامی و دیپلماتیک نزدیکی داشتند. پیوستن به بریکس این روابط را که قبلاً بسیار نزدیک بود، بهبود نمی بخشد. همچنین پیوستن به بریکس تأثیر تحریم های آمریکا بر ایران را به میزان قابل توجهی کاهش نخواهد داد.

*هدف مشترک تمامی کشورهای عضو بریکس کاستن از اتکای به دلار در مبادلات تجاری و افزایش استفاده از ارزهای محلی است. به نظر شما کشورهای عضو بریکس می توانند به این هدف مشترک دست یابند و از سهم دلار در معاملات خود بکاهند؟

ایران و چین به راحتی می توانند تصمیم بگیرند که به جای دلار در تجارت خود از رنمینبی ( به چینی به معنای پول رایج مردم که همان یوان است) استفاده کنند. آنها می توانند بر سر قیمت نفت یا برای کالاهایی که ایران از چین خریداری می کند به رنمینبی توافق کنند و سپس پرداخت ها را به رنمینبی انجام دهند. یا می توانند روی قیمت دلار برای کالاهایی که معامله می کنند به توافق برسند، اما سپس بر اساس نرخ تبدیل دلار به رنمینبی، پرداخت ها را به رنمینبی انجام دهند. پیوستن به بریکس استفاده از رنمینبی را به جای دلار آسان نمی کند.

مجموع تولید ناخالص داخلی ۹ کشور عضو بریکس حدود یک سوم کل تولید ناخالص داخلی جهان است و تجارت ترکیبی آنها حتی درصد بیشتری از تجارت جهانی را تشکیل می دهد، بنابراین سهم آنها در اقتصاد جهانی قابل توجه است

*به نظر شما سهم بریکس در اقتصاد جهان چقدر است و آیا می تواند به اهداف خود دست یابد؟

مجموع تولید ناخالص داخلی ۹ کشور عضو بریکس حدود یک سوم کل تولید ناخالص داخلی جهان است و تجارت ترکیبی آنها حتی درصد بیشتری از تجارت جهانی را تشکیل می دهد، بنابراین سهم آنها در اقتصاد جهانی قابل توجه است. با ادامه رشد سریع اقتصاد آنها نسبت به سایر کشورها، قدرت اقتصادی آنها نیز رشد خواهد کرد و سلطه ایالات متحده آمریکا و متحدان غربی آن کاهش خواهد یافت. با این حال، این روند به احتمال زیاد زمان زیادی طول خواهد کشید. مشارکت بریکس به عنوان یک سازمان ممکن است این روند را تا حدودی سرعت بخشد.