تقلب ۲۳۲۵ میلیارد تومانی برنجی!
مهران ابراهیمیان
یک منبع آگاه به عصر اقتصاد فاش کرد که در ماجرای وارداتی پرسش‌برانگیز، ۶۰ هزار تن برنج باکیفیت ادعایی هندی وارد ایران شده، تنها ۲ تا ۱۰ درصد آن از برنج مرغوب ۱۱۲۱ بوده است و بقیه محموله از برنج‌های پی آر ۱۱ و ۱۴ تشکیل شده که به مراتب ارزان‌تر و بی کیفیت‌ترند!
به گفته این مقام آگاه در گفتگو با عصر اقتصاد، قیمت برنج ۱۱۲۱ در حدود ۱۱۰۰ دلار در هر تن و برنج‌های ارزان‌تر حدود ۵۷۰ دلار است. این اختلاف قیمت نشان‌دهنده سود کلان برای واردکنندگان است که به حساب‌های مشکوک واریز می‌شود.
در گفتگویی با منبع آگاه مشخص شد: این برنج‌ها بی‌کیفیت‌ترین نوع برنج هندی بوده که نه تنها ارزشی برای مصرف‌کننده ایرانی ندارد، بلکه سودهای هنگفتی را نصیب افراد پشت‌پرده کرده است.
این مقام آگاه اشاره کرد که کیفیت نوع برنج حتی از برنج های موسوم به شربتی هم کم کیفیت تر بوده و بیشتر مصرف این نوع برنج در هند مصرف داخلی داشته و مردم فقیر هند آن را می خرند.
یاشار سلطانی، روزنامه‌نگار مستقل، در گزارش خود اشاره می‌کند که این فساد از دولت رئیسی آغاز و در دولت مسعود پزشکیان ادامه یافته، و فساد ساختاری را در سیستم واردات و نظارت بر آن به نمایش می‌گذارد.
واکنش مقامات به اعتراضات: برنج‌های وارداتی سالم اما بی‌کیفیت
وزیر جهاد کشاورزی، غلامرضا نوری قزلجه، در پاسخ به انتقادها تأکید کرده است که هیچ برنج فاسدی وارد نشده، اما مساله اختلاف قیمت و کیفیت برنج‌ها و نفوذ سودجویان در فرآیند واردات همچنان حل نشده باقی‌مانده است.
طبق ادعاهای موجود تنها ۲ درصد از برنج وارداتی حاشیه ساز، مطابقت با نوع اعلامی دارد و به نوعی وارد کننده از جیب ملت کلاهبرداری کرده است اما مقامات چنین توجیه می کنند که برنج آلوده نیست اما کیفیت آن همچنان پایین است!
به گزارش عصر اقتصاد، با توجه به اطلاعات موجود و شرایط اقتصادی فعلی، ضرورت توجه‌ی نهادهای نظارتی به این مسئله و پیگیری سرنوشت پول‌های پرداختی بیش از پیش آشکار شده است تا جلوی سودجویی‌های مشابه در آینده گرفته شود.
سود تقلب برنجی چقدر است؟
طبق ادعاهای منتشر شده مبلغ پورسانت حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان اعلام شده اما طبق محاسبات عصر اقتصاد این رقم بالاتر است. بنا به آنچه در گزارش ها منتشر شده تنها ۲ درصد از برنج‌های وارداتی کیفیت ادعاشده را دارند.
با فرض این که ۶۰۰ تن (۲% از ۶۰ هزار تن) برنج ۱۱۲۱ بوده و مابقی برنج پی آر ۱۱ و ۱۴ هستند، لذا سود ناشی از واردات برنج غیرکیفی (۵۸,۸۰۰ تن) با فرض قیمت واقعی ۵۷۰ دلار و قیمت ادعایی ۱۱۰۰ دلار در حدود ۳۱ میلیون دلار است که اگر هر دلار را ۷۵۰۰۰ تومان در نظر بگیریم مبلغ مذکور حداقل ۲۳۲۵ میلیارد تومان می شود.
به گفته مقام آگاه باید نهادهای نظارتی با بررسی، مشخص شود که اختلاف قیمت برنج وارداتی به کشور دیگری مانند کانادا رفته است یا نه!
این مقام اگاه با ابراز امیدواری مبنی بر این که پیگیری‌ها برای سلامت جامعه بیش از پیش در اولویت قرار گیرد،پیشنهاد می دهد تا بر فرآیند واردات نظارت بیشتری اعمال شود و شفافیت بیشتری در اعلام نتایج آزمایشات و کیفیت محصولات وارداتی دیده شود.
با فرض این که ۶۰۰ تن (۲% از ۶۰ هزار تن) برنج ۱۱۲۱ بوده و مابقی برنج پی آر ۱۱ و ۱۴ هستند، لذا سود ناشی از واردات برنج غیرکیفی (۵۸,۸۰۰ تن) با فرض قیمت واقعی ۵۷۰ دلار و قیمت ادعایی ۱۱۰۰ دلار در حدود ۳۱ میلیون دلار است که اگر هر دلار را ۷۵۰۰۰ تومان در نظر بگیریم مبلغ مذکور حداقل ۲۳۲۵ میلیارد تومان می شود
وی همچنین ابراز امیدواری کرد تا تعیین تکلیف ما به التفاوت مبلغ مذکور لابی‌های سیاسی و اقتصادی به دنبال مجوز توزیع و پاک کردن سریع صورت مساله نباشند و افزایش فشار افکار عمومی برای ورود قاطع نهادهای نظارتی کافی باشد.
پشت پرده توافقات میلیاردی، برنج بی‌کیفیت در سبد غذایی مردم!
براساس گزارش منتشر شده در سایت یاشار سلطانی، فساد در این واردات نشانه‌ای از نفوذ لابی‌های گسترده‌ای است که قادر به کسب مجوز برای برنجی تقلبی شده‌اند. با وجود گزارش‌های متعدد آزمایشگاهی که کیفیت پایین و غیرقابل قبول برنج‌ها را نشان می‌دهد، تلاش‌ها برای توزیع این محموله همچنان ادامه دارد.
بر اساس گزارش های منتشر شده، برنج‌های وارداتی در دو مرحله به آزمایشگاه اروپین آلمان ارسال شدند؛ در مرحله اول تأیید شدند، در حالی که مرحله دوم عیار پایین آن‌ها نمایان شد. این نمونه‌برداری مجدد به تفسیری اشاره دارد که شاید نشان از برنامه‌ریزی خاصی برای ورود نمونه‌های بی‌کیفیت باشد.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج با بیان این که خود واردکننده نیز ممکن است در این مسیر قربانی شده باشد، افزود: تأخیر در اعلام بررسی‌ها و دریافت مجوزها، سؤال‌های فراوانی را برجای گذاشته است. علاوه بر این، وزیر جهاد کشاورزی تأکید کرده که هیچ برنج فاسدی وارد کشور نشده و موضوع در حال بررسی دقیق‌تر است.
جزئیات قرارداد چه بوده است؟
بر اساس گزارش های رسانه ای شده، شرکت دولتی “ج” متعهد شده بود که برنج ۱۱۲۱ باسماتی هندی را از شرکت‌های هندی SHIV SHAKTI و SHREE JAGDAMBA خریداری کند. اما در واقع، برنج ۱۱۲۱ در بازار هند وجود ندارد. آزمایشگاه یوروفین آلمان در دو مرحله کیفیت برنج‌ها را بررسی کرده و در مرحله دوم اعلام کرده که ۹۸ درصد از نمونه‌ها کیفیت بسیار پایینی دارند. گفته می شود در این تقلب مسئولان شرکت های دولتی هر دو دولت فعلی و قبلی نقش داشته اند.
ایران سالانه بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تن برنج نیاز به واردات دارد، در حالی که تولید داخلی حدود ۲.۷ میلیون تن برآورد می‌شود. با این حال، بخشی از ارز کشور به واردات برنج خارجی اختصاص می‌یابد.
بر اساس اظهارات کریم اخوان اکبری، در مواردی، برنج‌های با کیفیت پایین‌تر تحت عنوان برنج‌های با کیفیت بالاتر وارد انبارهای دولتی شده‌اند. وی اشاره کرده است که احتمال وجود توافقات پشت پرده برای تقسیم پورسانت، به فساد در این حوزه منجر شده است!
به گفته مقام اگاه باید نهادهای نظارتی با بررسی، مشخص شود که اختلاف قیمت برنج وارداتی به کشور دیگری مانند کانادا رفته است یا نه!
در روند معمول واردات، شرکت‌های واردکننده ابتدا بررسی و ممیزی می‌شوند و باید مجوزهای لازم از جمله کد IRC از سازمان غذا و دارو را کسب کنند. این شرکت‌ها همچنین باید تأییدیه‌های لازم درباره سلامت محصول وارداتی را از دو سازمان مذکور دریافت کنند تا ورود کالا به کشور تضمین شود.
اخوان اکبری به تفاوت جدی در نظارت بر برنج‌های وارداتی و داخلی اشاره کرده و گفته است: برنج وارداتی تحت بررسی‌های سختگیرانه از نظر کیفیت و سلامت قرار می‌گیرد، در حالی که برنج تولید داخل فاقد چنین کنترل‌هایی است، حتی اگر مصرف زیاد کود و سم، کیفیت آن را کاهش دهد.
با این اوصاف می توان حدس زد که چنین پورسانت بزرگی به راحتی قابل حصول نبوده و حتما افراد زیادی در این باره دخیل بوده اند که باید نهادهای نظارتی برای مقابله با چنین فسادی ورود جدی تری داشته باشند.
