یک کارشناس بازار سرمایه به مدیران سازمان بورس توصیه کرد که هوش فعالان بازار را دست‌کم نگیرند؛ چرا که آنان «خیلی زود» متوجه ناهماهنگی‌ها، طراحی‌های سلیقه‌ای و پوشالی بودن برخی طرح‌ها می‌شوند.
جعفر عزیزی درباره مشکلات بوجودآمده در بازار سرمایه پس از اجرای مصوبه دامنه نوسان نامتقارن منفی۲ تا مثبت ۶ گفت: همان‌طور که در مصاحبه ۱۹ بهمن با روزنامه عصر اقتصاد گفته بودم شرط تاثیرگذاری مصوبات اخیر برای رونق بورس اجرای کامل همه آنها بود اما اجرای ناقص مصوبات از ۲۵بهمن تاکنون نه‌تنها کمکی به معاملات بورس نکرده است؛ بلکه بر مشکلات بازار سرمایه نیز افزوده است؛ به گونه‌ای که روز یکشنبه حدود ۴۰۰شرکت بازار سرمایه صف فروش را در حالی تجربه کردند که خریداری و بازارگردانی وجود نداشت.
او اضافه کرد: سازمان بورس باید بپذیرد که فعالان بازار سرمایه اقداماتش را رصد می‌کنند و هر گونه طراحی سلیقه‌ای و بدون در نظر گرفتن خرد جمعی از یک سو، نتیجه‌ای جز افزودن مشکلات بر پیکره بورس ندارد و از سوی دیگر، بازار سرمایه خیلی زود متوجه پوشالی بودن و بی‌اثر بودن طرح‌هایی از این دست می‌شود.
عزیزی با یادآوری بند۸ مصوبه سازمان بورس که درباره «ارتقای سطح حمایت دولت از بازار و ایفای تعهدات باقیمانده صندوق توسعه ملی» است، افزود: مدیریت سازمان بورس باید قبل از اجرای مصوبات با بدنه وزارت اقتصاد و صندوق ملی هماهنگ می‌کرد تا بورس با مشکل صف‌های فروش مواجه نشود.
این کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو ۱۹بهمن با روزنامه عصر اقتصاد بند هشتم را شاه‌بیت این مصوبه توصیف و درباره آن بیان کرده بود: «هفت بند اول این مصوبه درباره وظایف سازمان بورس و نوع عملکرد آن با بازار سرمایه است اما بند هشتم درباره قول دولت به بازار سرمایه است.»
به گفته او، اختلال در روند تزریق پول از سوی صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه و متوقف نکردن اجرای مصوبه گویای ضعف مدیریت است.
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در تشریح مصوبات هیات مدیره این سازمان درباره بند هشتم، ۱۷بهمن به پایگاه خبری بازار سرمایه گفته بود: «در راستای ایجاد آرامش در بازار، مشارکت و مسئولیت‌پذیری ارکان بیرونی و درونی بازار، ارتقای سطح حمایت دولت از بازار و ایفای تعهدات باقیمانده صندوق توسعه ملی به بحث گذاشته شد و پیشنهادهای مهمی تدوین شد که در جلسه شورای عالی بورس روز شنبه (هجدهم بهمن) مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
عزیزی خاطرنشان کرد: اکنون در حالتی هستیم که از یک‌سو و با گذشت چند روز از زمان اجرای مصوبه دامنه نامتقارن و مشخص شدن عیوب آن سازمان بورس همچنان بر اجرای این مصوبه اصرار می‌ورزد و از سوی دیگر، درباره بازه زمانی اجرای مصوبه نیز ناهماهنگی‌هایی در بدنه این سازمان دیده می‌شود.
پیش از این علی قاسم‌نژاد، دیگر کارشناس بازار سرمایه، نیز در مطلبی با عنوان «دامنه نوسان نامتقارن؛ مُسکنی که جای درمان را نمی‌گیرد» ۲۸ بهمن به گفتوگو عصر اقتصاد پیش‌بینی کرده بود: «اگر طرح جدید نوسان نامتقارن منفی ۲ و مثبت ۶ به تنهایی و بدون در نظر گرفتن پارامترهای دیگر اجرا شود با شکست همراه می‌شود مگر اینکه نقدینگی کافی تزریق شود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه ادامه داشتن صف‌های فروش در چند نماد که تا پایان زمان معاملات نیز باقی ماند، در روزهای آتی می‌تواند به شرکت‌های بیشتری تعمیم یابد، اضافه کرده بود: اگر فکری برای جمع‌آوری صف‌های فروش نشود، اعتماد معامله‌گران بیش از پیش صدمه می‌بیند.
او با یادآوری اینکه نقدینگی نزد بازارگردان‌ها محدود است، افزوده بود: برای موفقیت این طرح نباید شاهد شکل‌گیری صف‌های فروش باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه، با یادآوری اینکه دامنه منفی ۲ برای کوتاه کردن دست گروهی از نوسان‌گیران در بازار بود، پیشنهاد کرده بود: «بهتر بود دامنه نوسان از صفر تا مثبت قرار می‌گرفت.»
عزیزی در ادامه درباره نبود شفافیت اطلاعاتی در بورس عنوان کرد: اگر می‌خواهیم بورس خوبی داشته باشیم باید همه مدیران اقتصادی اعم از بازار پول (بانکی) و بازار سرمایه به این باور قلبی برسند که نقش بازار سرمایه بسیار مهم است. به گفته او، بورس کم‌آزارترین و شفاف‌ترین بازار در هر اقتصادی است.
محمدرضا معتمد، معاون سازمان بورس، درباره بازه زمانی تغییر دامنه نوسان ۲۵ بهمن به ایرنا گفته بود: «اجرای این اقدام کوتاه‌مدت خواهد بود و به محض اینکه وضع بازار به حالت عادی بازگردد اجرای آن منتفی خواهد شد.»
معتمد افزوده بود: «ممکن است اجرای این تصمیم یک ماه یا تا پایان امسال به طول بینجامد و حتی ممکن است تصمیم دیگری در این زمینه بسته به اوضاع بازار اتخاذ شود.»
اما سیاوش وکیلی، مدیر روابط عمومی سازمان بورس نیز ۲۴ بهمن خبر در توئیتر نوشت: «پیرو ابهامی که در خصوص زمان‌بندی دامنه نوسان نامتقارن ایجاد شد، به اطلاع می‌رساند این تغییر تا اطلاع ثانوی برقرار است، اما شرایط بازار مرتبا توسط همکارانم در سازمان رصد می‌شود. طبیعتا هر گاه شرایط تغییر کند، تصمیمات مقتضی اخذ می‌شود.»
عزیزی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از اجرای ناقص اوراق تبعی اظهار کرد: تعداد کم اوراق تبعی به فانتزی شبیه است و در بازار سرمایه این روزها کارایی مناسبی ندارد.
اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه سهام از آن یاد می‌شود، ابزاری است که به‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود. سهامدار می‌تواند با در اختیار داشتن اوراق اختیار فروش تبعی، ریسک سیستماتیک را به حداقل برساند. اگر قیمت سهم شرکت در تاریخ مورد توافق تاریخ اعمال، کمتر از قیمت مورد توافق قیمت اعمال باشد دارنده اوراق اختیار فروش می‌تواند با دریافت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم در بازار عادی منتفع شود.
فعالان بازار سرمایه کم بودن میزان اوراق تبعی برای هر سهم را یکی از موارد استقبال از آن می‌دانند؛ به طوری که از یک سو، هر فرد تنها می‌تواند حداکثر ۱۰۰هزار اوراق تبعی خریداری کند و از سوی دیگر، این اوراق قابلیت خریدوفروش مجدد ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه با انتقاد از نحوه کار ناظران بازار سرمایه یادآور شد: این روزها فعالان بازار سرمایه از نوع اطلاع‌رسانی و کم بودن شفافیت اطلاعاتی که از سوی ناظران و متولیان بازار صورت می‌گیرد، ناراضی هستند. این اطلاعات دیر یا ناقص یا سلیقه‌ای است.
عزیزی درباره انحصارطلبی در بدنه سازمان بورس نیز بیان کرد: متاسفانه معضل انحصارطلبی در تمام ساختار سازمان بورس رخنه کرده است؛ به گونه‌ای که اکنون گرفتن مجوزهای کارگزاری (که قرار بود تسهیل شود)، صندوق‌ها، مشارکت و سبدگردانی و تامین سرمایه کار مشکلی است.
او درباره ناهماهنگی و تعارض بین اقدامات در بدنه سازمان بورس نیز اظهار کرد: معاونت‌ها نیز نوعی ناهماهنگی دارند؛ به طوری‌که دیده شده است کار یک معاونت مانع از اجرای صحیح کار معاونت دیگر می‌شود. البته هر کدام از معاونت‌ها کار خود را به درستی انجام می‌دهند اما نبود سیستم مناسب در بدنه اجرایی سبب نوعی تضاد رفتاری در معاونت‌ها شده است که آثار این ناهمانگی در بازار سرمایه به صور مختلف نظیر کاهش نقدشوندگی یا توقف نمادها را شاهدیم.
این کارشناس بازار سرمایه به عنوان نمونه درباره نارکارایی سیستم اطلاع‌رسانی گفت: سیستم‌ها روزهای منفی مشکلی ندارند اما به محض مثبت شدن شاهد اختلالت در سیستم‌های معاملات هستیم.
عزیزی با بیان اینکه در جهان شرکت‌های مالی را با نمای شیشه‌ای می‌سازند و به همین دلیل به بورس تالار شیشه‌ای نیز گفته می‌شود، خاطرنشان کرد: این بنا استعاره‌ای از شفافیت و متاسفانه میزان شفافیت در بورس ایران کم است.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: اگر برخی سازمان‌ها بنا به دلائل حفظ اسرار بگویند شفاف‌سازی مقدور نیست قابل درک است اما تمام اطلاعات سازمان بورس برای معامله‌گران است و نباید نقطه تاریکی در این نهاد مالی باشد.
