آغاز به کار پیام رسان جایگزین سوئیفت از ماه گذشته

بانک مرکزی ایران یک پیام‌رسان اختصاصی برای مبادله پیام‌های بانکی بین کشورهای اتحادیه پایاپای آسیا پیشنهاد داد به دلیل اینکه کشورهای اتحادیه پایاپای آسیا، آمادگی لازم برای ارتقای یکپارچگی مالی در بین خود را داشته باشند و این مهم می‌تواند از طریق ایجاد یک «سازکار تسویه حساب» و نیز کانال‌های تبادل اطلاعات بانکی سریع و امن (پیام‌رسان‌های بانکی مستقل از سوئیفت) به دست بیاید و حالا طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی سامانه ACUکه پیام رسان جایگزین سوئیفت است از دهم مهر امسال کار خود را آغاز کرده است.

به گزارش عصراقتصاد، با توجه به چالش‌هایی که سوئیفت با آن‌ها روبرو است، ایجاد و توسعه پیام‌رسان‌های جایگزین به یک ضرورت برای کشورهای مختلف تبدیل شده است. این کشورها به دنبال کاهش وابستگی به سوئیفت و افزایش استقلال مالی و اقتصادی کشورها هستند که با گسترش فناوری و نوآوری‌های مالی، آینده این پیام‌رسان‌ها می‌تواند به تغییرات عمده‌ای در نظام مالی بین‌المللی منجر شود. روزگذشته رئیس کل بانک مرکزی در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام های پرداخت که با شعار زیست بوم بانکدارى هوشمند؛ حکمرانى دیجیتال و نظارت فناورانه در محل سالن همایش های برج میلاد آغاز به کار کرد، از طراحی و آغاز به کار سامانه ACU خبر داد و عنوان کرد که این پیام رسان یک جایگزین برای سوئیفت است و از استانداردهای سوئیفت نیز برخوردار است که از دهم مهر امسال کار خود را آغاز کرده است.

توسعه ریال دیجیتال و تلاش برای بازمهندسی نظام نظارتی

محمدرضا فرزین درباره این همایش، گفت: این همایش فرصت مناسبی است تا سیاست‌ها و نقاط قوت و ضعف خود را مرور کنیم و با آنها آشنا شویم.

وی افزود: نظام بانکی ایران در حال حاضر از مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف برخوردار است که خوشبختانه شبکه پرداخت ما یکی از نقاط قوت است و شبکه شتاب در کشور ما نیز با قدرت پردازش دو ثانیه امروز یکی از بهترین شبکه‌های پرداخت در منطقه است.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: امروز با توجه به توسعه سریع فناوری در این حوزه به ویژه هوش مصنوعی، باید هم در این حوزه ارزیابی لازم را داشته و هم برای آن برنامه ریزی کنیم. همچنین از آنجایی که با تحریم روبرو هستیم در تعاملات بین‌المللی بیشترین چالش‌ها را داریم.

فرزین گفت: با این حال اقداماتی در حوزه نظام‌های پرداخت، انجام داده‌ایم که طراحی سامانه ACU یکی از این اقدامات است. این پیام رسان یک جایگزین برای سوئیفت است و از استانداردهای سوئیفت نیز برخوردار است که از دهم مهر امسال کار خود را آغاز کرده است.

توسعه همکاری‌ها در بریکس

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات ما توسعه روابط بانکی در حوزه بریکس بوده است. این بلوک سهم بزرگی در اقتصاد جهانی دارد و افزایش سهم ارزهای محلی در معاملات ارزی اعضای بریکس، تقویت همکاری کشورهای عضو در حوزه نظام‌های پرداخت از استراتژی‌های آن است.

رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: اتصال شبکه پرداخت ایران به شبکه میر روسیه یکی از اقدامات اخبار است که شامل سه مرحله می‌شود که در حال حاضر سامانه در حال کار کردن است و چهار بانک ایرانی به آن متصل شده و چهار بانک دیگر در حال اتصال به این شبکه هستند. فاز دوم این اتصال، امکان استفاده‌ گردشگران روسی از سیستم خودپرداز در ایران است و مرحله سوم شامل امکان بهره برداری شهروندان ایرانی از سیستم های پوز در روسیه می‌شود.

فرزین افزود: در این رابطه با بانک مرکزی روسیه توافق شده که مبنای تسویه نرخ ارز توافقی در مرکز مبادله ایران باشد و در نهایت اکوسیستم نظام پرداخت با روسیه طراح ریزی شده است و آماده گسترش این نوع همکاری با دیگر کشورهای منطقه هستیم.

لزوم تقویت راله دیجیتال

وی در رابطه با موضع زیال دبجیتال خاطر نشان کرد: رالد دیجیتال یکی اولویت‌های بانک مرکزی است که می‌تواند کارایی و اثر بخشی سیستم پرداختی کشور را گسترس دهد. در حال حاضر ۲۳ کشور در حال مطالعه بر روی ارز دیجیتال ملی خود هستند و ما نیز در حال مطالعه و کار بر روی این موضوع هستیم و به صورت آزمایشی در جزیره کیش رالد دیجیتال فعال است و ما در تلاس هستیم رالم دیجیتال را تقویت کرده و در کشور گسترس دهیم.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: موضوع دیگر، به رمز پول‌ها باز می‌گردد. امروز رمز پول‌ها در جهان توسعه سریعی داشته و استفاده بسیاری از این ابزار می‌شود با این حال قاعده گذاری در حوزه رمز پول‌ها کار بسیار سختی است. در طرف دیگر، در حوزه مقررات گذاری، موضوع رمز پول‌ها و مسئله تحریم باعث می‌شود بتوانیم در حوزه تجارت استفاده مطلوبی داشته باشیم.

فرزین ادامه داد: در قانون جدید بانکداری بانک مرکزی نحوه مقررات گذاری مربوط به رمز پول‌ها پیش بینی شده است. برای مثال نظارت بر کارگزاران رمز پول‌ها چگونه باشد، بنابراین باید با احتیاط سیاستگذاری کرد. چراکه مسائل پیچیده زیادی در این زمینه وجود دارد.

وی ادامه داد: طبق آخرین آمار امروز ۲۱۸ کارگزار در این حوزه داریم که تراکنش ماهانه آن ۳۵ همت است و روزانه ده میلیون تراکنش دارند. بنابراین در رابطه با معاملات، ما به عنوان مقام پولی نگران این موضوع هستیم که مبادلاتی صورت نگیرد که مقرراتی بر آن ناظر نباشد و امروز به دنبال آن هستیم که بانک‌ها چارچوب مشخصی در حوزه فینک‌ها داشته باشند.

لزوم باز مهندسی نظام نظارتی

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: ما در بانک مرکزی در حوزه نظارت دچار مشکل هستیم، بانک مرکزی باید یک مدل مشخص در حوزه نظارت و اشراف داشته باشد و امروز استانداردهای ناهمگون بین بانک‌ها یکی از مشکلات ما است. همچنین نظارت ما امروز با هوشمندی فاصله دارد و این یک نقد مناسب در این رابطه است.

فرزین افزود: در سال‌های اخیر حجم حملات سایبری به نظام بانکی و مالی بسیار شدت یافته و ما باید تلاش کنیم پایداری شبکه و امنیت داده‌های خود را توسعه داده و تقویت کنیم.

وی در پایان با اشاره به موضوع صدور گواهی امضای الکترونیک گفت: اخیرا در تاریخ ۳۰ آبان ماه مجوز صدور گواهی امضای الکترونیک اخذ شده که در حوزه بانکداری الکترونیکی و فناوری می‌تواند نقش مطلوبی داشته باشد. همچنین در حوزه هوش مصنوعی، یکی از ابزارهای پیشرفت برای ما هوش مصنوعی است که باید نظارت خود در حوزه پول شویی را از طریق هوش مصنوعی تقویت کنیم و امیدواریم بتوانیم این فعالیت را ارتقا ببخشیم.

پرداخت موبایلی تا پایان سال اجرایی می‌شود

در ادامه این مراسم نوش‌آفرین مؤمن واقفی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز گفت: بحث کنونی ما زیست بوم فناوری مالی است که اگر به آن توجه نکنیم با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد. مسائل فنی راه‌حل های مشخصی دارند و تک بعدی بوده و قابلیت تحلیل آن ساده‌تر است، اما شکل‌گیری زیست بوم ناشی از نیاز به حل مسائل در سایه همکاری مشترک همه بازیگران است. در واقع باید چشم‌انداز مشترک داشته باشیم و این نوآوری جز در سایه یک همکاری و رقابت همکارانه شکل نمی‌گیرد.

وی ادامه داد: در حال حاضر زیست بوم مالی حال خوبی ندارد و چالش‌ها و بن‌بست‌هایی دارد که اگر افرادی که در این همایش هستند، به عنوان فعالان این زیست‌بوم، راه حلی برایش پیدا نکنند، در آینده با مشکلات جدی‌تری هم مواجه می‌شویم.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اظهار کرد: فقط در حوزه پرداخت و تسویه که یکی از بخش‌های زیست‌بوم فناوری مالی است، در سال ۱۴۰۲، تعداد تراکنش‌هایی به تعداد ۷۰ میلیارد در شبکه شتاب، شاپرک ۴۹ میلیارد، ساتنا ۸۹ میلیون (که نسبت به سال قبل خود ۲۵ درصد رشد داشته است)، پایا ۳/۳ میلیارد و چکاوک ۹۸ میلیون چک تبادلی پردازش شده است.

وی خاطر نشان کرد: در دهه ۱۳۷۰ تمرکز به سامانه‌های core banking بود و اکنون توسعه سکوها و ظهور نئوبانک‌ها مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر نیز باید به توسعه زیست بوم بانکداری دیجیتال برسیم که توسعه رگ‌تک‌ها بانکداری باز و سندباکس‌ها و سوبتک‌ها در مسیر قرار دارد.

وی ادامه داد: در بحث تنوع نیز جایگاه مناسبی نداریم و باید برای تنوع‌بخشی به اکوسیستم برنامه‌ریزی کنیم. تقریباً تنها ۲۵ درصد بازیگران اکوسیستم با یکدیگر تعامل و همکاری دارند که نشان می‌دهد که در حوزه تعامل و همکاری بین اعضای اکوسیستم نیز مشکل داریم. وضعیت سلامت و سرزندگی اکوسیستم فناوری‌های مالی کشور مناسب نیست و برای حرکت به سمت ارتقای شاخص‌های این حوزه باید درک مناسبی از مفهوم نوآوری واقعی داشته باشیم.

وی افزود: بحث بعدی رال۰ دیجیتال است. در رالک دیجیتال دوره آزمایشی تمام شده و برنامه به توسعه‌پذیری و کاربردها رسیده است. در حوزه پرداخت‌های بین‌المللی هم پروژه میرشتاب اجرایی شده است. در این حوزه پرداخت مبتنی بر NFC و توکنازیشن انجام شده است. در حال حاضر نزدیک ۷۵ درصد بانک‌های منتخب کشور در پروژه میرشتاب فعالیت دارند و تا پایان دی ماه ۳۰ درصد از فعالان پذیرندگی را نیز به این پروژه اضافه خواهیم کرد تا از فروشگاه‌های کشور نیز امکان خرید با کارت بانکی روسیه فراهم شود.

پیش بینی خلق ارزش ۲.۸ تا ۴.۷ درصدی هوش مصنوعی از کل درآمدهاى صنعت بانکى

کوروش پرویزیان، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی و دبیر یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام های پرداخت نیز در این مراسم با بیان اینکه بانکها امروزه در بهره گیرى از فنآورى هاى نوین و استفاده از هوش مصنوعى پیشتاز هستند گفت: انتظار مى رود تا سال ۲۰۲۸، صنعت بانکى به تنهایى بیش از ۲۰ درصد از کل هزینه جهانى در حوزه هوش مصنوعى را به خود اختصاص دهد و با این وجود اهمیت تبدیل داده به ارزش از طریق فناورى هوش مصنوعى و یا همان خلق ارزش در نسل چهارم بانکدارى، مستلزم شکل گیرى نوعى از نگرش اکوسیستمى، در صنعت بانکدارى است .

پرویزیان با بیان اینکه نقش زیست بومها در تحول دیجیتال و حرکت به سمت بانکدارى هوشمند انکارناپذیر و فراهم کردن زمینه برقرارى تعامل سازنده میان بازیگران مختلف زیست بوم ،مؤلفه اى ضرورى و قطعى است تاکید کرد: نگرش اکوسیستمى، بانکها را در سطحى فراتر از یک کسب وکار انفرادى و در قالب عضوى از یک شبکه به هم پیوسته از بازیگران مرتبط در نظر می گیرد.

وی افزود : در این نگرش اعتقاد بر این است که عملکرد هریک از اعضا بر سرنوشت کل زیست بوم تأثیر دارد و این مفهوم در حوزه بانکدارى و خدمات مالى به پدیده مهمى تبدیل شده است لذا بر همین اساس کمیته سیاستگذارى یازدهمین همایش سالانه بانکدارى نوین و نظامهاى پرداخت تصمیم گرفت تا همایش امسال را با تم اصلى زیست بوم بانکدارى هوشمند؛ حکمرانى دیجیتال و نظارت فناورانه، برنامه ریزى کند.

وی افزود: تعامل هوش مصنوعى و نظارت بانکى، از دو دیدگاه مختلف قابل برسى است، دیدگاه اول، کاربرد فناوری هاى داده محور در زمینه تقویت و کارایى سیستم هاى نظارت بانکى است، در این زمینه بهره بردارى از رگ تک ها، مقابله پولشویى، تقلب، وسایر جرایم مالى تحولى جدى را در حوزه ﺳاپﺗﮏ ها ونیز الگوریتم هاى کشف و نظارت بانکى ایجاد کرده است.

پرویزیان با اشاره به مسئله ریسک ها و مخاطراتى که در نتیجه استفاده از فنآورى استفاده هوش مصنوعى در صنعت خدمات مالى و بانکى امکان ظهور و بروز دارد خاطرنشان کرد : حجم داده هاى مورد استفاده در بانکدارى در سراسر جهان با سرعت بی سابقه اى در حال رشد است و انتظار می رود ظرف چند سال از دهها به صدها زتابایت” افزایش یابد (۲۰۲۴ ECB), موسسه مک کینزى تخمین می زند که در صنعت بانکدارى در سطح جهان، هوش مصنوعى بتواند از طریق افزایش بهره ورى، سالانه بین ۲۰۰تا ۳۴۰ میلیارد، دلار معادل ۲.۸ تا۴.۷ درصد از کل درآمدهاى صنعت بانکى، خلق ارزش کند.

وی با بیان اینکه در کشور ما نیز در سالهاى اخیر اقدامات رو به رشدى در حوزه بسترسازى و فراهم آوردن زیرساختهاى قانونى در توسعه هوش مصنوعى و بانکدارى هوشمند انجام پذیرفته است خاطرنشان کرد: تصویب سند ملى هوش مصنوعى جمهورى اسلامى ایران در( تاریخ ۲۳/۰۸/۱۴۰۴) توسط شوراى عالى انقلاب فرهنگى، و به دنبال آن مصوبه تأسیس مرکز هوش مصنوعى شبکه بانکى (SB) با هدف پیاده سازى راهکارهاى هوش مصنوعى در صنعت بانکدارى بخشى از این تلاشها در حوزه قانونى محسوب می شود.

پرویزیان افزود : در فضاى اقتصاد دیجیتال و دانش بلاک جین، از ابزار پرداخت متناسب جهت ارائه خدمات مالى استفاده مى شود و بهره گیرى رو به رشد از چنین ابزارهایى است که دیجیتالى شدن را به شکل جدیدى به وجود مى آورد از این رو بانک مرکزى طى سال هاى اخیر با هدف بسترسازى براى توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور و پاسخ به نیازمندیهاى مربوط به حوزه پرداخت و نیز توسعه تاب آورى و بهبود کارآیى ابزارهاى پرداخت نوین اقداماتى را در زمینه امکان سنجى، طراحى و پیاده سازى آزمایشى رالع دیجیتال، انجام داده است.

وی با بیان اینکه طبق بند الف ماده ۴ قانون جدید بانک مرکزى، تنظیم گرى در حوزه رمزپول ها و نظارت بر مبادله آنها در چهارچوب قوانین مربوط، نیز به عنوان یکى وظیفه بر عهده نهاد ناظر قرار داده شده است، افزود : با توجه به تأکید مقام ناظر بر رفع خلاءهاى قانونى در حوزه رمزپولها و دارایی هاى دیجیتال، یکى از محورهاى کلیدى همایش امسال به واکاوى دقیق تر این موضوع اختصاص یافته است.