فرصت‌ها و چالش‌های صنعت شرینی و شکلات در روزگار تحریم و کرونا

نیلوفر فروهیده

صنعت شیرینی و شکلات از زمانی که واردات شیرینی و شکلات خارجی ممنوع شد، توانست گام بزرگی برای رونق تولید داخلی در این حوزه بردارد؛ اما اکنون در تامین برخی از مواد اولیه نیز با مشکل مواجه است.

حدود ۴۰ درصد از مواد اولیه شرکت های تولید شکلات وارداتی است و نزدیک به ۶۰ درصد از مواد اولیه موردنیاز این صنایع از شکر گرفته تا سلفون بسته‌بندی تولید داخل است.

مهدی آقازاده، عضو انجمن شیرینی و شکلات  و کارآفرین جوان در گفت‌و‌گو با عصر اقتصاد درباره دشواری تهیه مواد اولیه شیرینی و شکلات و موانع تولید آن بیان کرد: با محدود شدن ورود مواد اولیه به کشور بسیاری از تولید‌کنندگان با مشکل رو‌به‌رو شده‌اند. یکی از این مشکلات همکاری نکردن شرکت‌های خارجی با تولیدکنندگان ما بود و مشکل دیگر انتقال وجوه ارزی با توجه به تحریم‌ها.

او افزود: مواد اولیه در این صنعت به دو بخش تقسیم می‌شود: یک بخش مواد اولیه‌ای که به صورت خام وارد  کشور می‌شود و بخش دیگری که به صورت فرآوری‌شده است. اکنون با توجه به تحریم‌ها و مشکلات ارزی، عمدتا مواد اولیه خام وارد کشور می‌شود، در داخل کشور فراوری می‌شود و به مواد اولیه قابل مصرف قناد‌ی‌ها و کارخانجات شیرینی و شکلات تبدیل می‌شود.

عضو انجمن شیرینی و شکلات ادامه داد: در مورد موانع تامین مواد اولیه می‌توان گفت بسیاری از مواد اولیه از لحاظ حجم و اندازه به مقدار نیاز وارد کشور نمی‌شوند که در نتیجه، تولید‌کنندگانی که مواد اولیه را فرآوری یا مستقیم مصرف می‌کنند، دچار مشکل می‌شوند چون نمی‌توانند مواد اولیه مورد نیاز را به صورت منظم تهیه کنند.

او اضافه کرد:‌ به عنوان مثال، ذرت خام را وارد می‌کنند تا از آن گلوکز و روغن و نشاسته و غیره بگیرند؛ وقتی واردات این محصول به مشکل می‌خورد  به تبع آن، دچار مشکل در تولید روغن و نشاسته و… می‌شویم و کارخانجات و بسیاری از زنجیره‌های تولید و واحدهای صنفی که از این مواد استفاده می‌کنند، هم با مشکل مواجه خواهند شد.

آقازاده بیان کرد: البته در این وضع فرصت‌های طلایی هم برای تولید‌کنندگان ایجاد شده است؛ به عنوان مثال، قبلا کمپانی‌های خارجی انواع استابیلایزر ( قوام‌دهنده و پایدارکننده) و بسیاری دیگر از مواد اولیه را به صورت فرآوری‌شده به ایران می‌فروختند، اما اکنون این فرصت برای تولید‌کنندگان داخلی مواد اولیه ایجادشده که خودشان این مواد را تولید و فرآوری کنند و در اختیار شرکت‌های داخلی و خارجی قرار دهند.

او ادامه داد: موضوع اختلاف قیمت مواد اولیه وارداتی و داخلی باعث شده است تا مصرف‌کنندگان تمایل بیشتری به خرید مواد اولیه داخلی داشته باشند. تجار اکنون به واردات مواد اولیه‌ای که در داخل تولید می‌شود، تمایل کمتری دارند؛ زیرا نه‌تنها صرفه اقتصادی ندارد، دیگر خریدار چندانی هم برای آنها پیدا نمی‌شود.

آقازاده گفت: ایران در دنیا از نظر  صنعت قنادی و شیرینی و تنوع محصولات این حوزه رتبه بالایی دارد. شیرینی های موجود در ایران دو دسته‌اند: یکی شیرینی های سنتی که از سالیان قبل در نقاط مختلف ایران تولید می‌شده است و دسته دوم شیرینی‌های بین‌المللی است که به بهترین شکل ممکن در ایران تولید می‌شود. بخش عظیم از مواد اولیه این شیرینی‌ها را واحد های تولیدی داخلی تهیه می‌کنند و در اختیار قنادان می‌گذارند؛  مانند فوندات که نوعی خمیر قنادی با تنوع رنگ بسیار است. این نوع خمیر بیشتر برای پوشش کیک به کار برده می‌شود. سال‌های قبل فوندانت مصرفی را از کشورهای خارجی مانند ترکیه، فرانسه و ایتالیا وارد می‌کردیم اما  اکنون در ایران با کیفیتی به مراتب بالاتر تولید می‌شود و حتی می‌توانیم به صادرات و ارزآوری از این طریق هم فکر کنیم.

عضو انجمن شیرینی و شکلات درباره تهیه شکر نیز اظهار کرد:  در ایران  شکر به دو صورت استحصال ‌می‌شود: یکی از چغندر قند و دیگری از نیشکر  و شکرخامی که وارد کشور می شود. خوشبختانه در ایران چغندر قند به فراوانی کشت می‌شود و دولت چغندر قند را از کشاورزان می‌خرد. در محدوده زمانی‌ای که این محصول برداشت می‌شود تا زمانی به کارخانه‌ها می‌رسد، نگرانی وجود ندارد، اما  در دوره زمانی‌ای که نیازمند واردات شکرهای خام وارداتی هستیم، به مشکل برمی‌خوریم قیمت تمام‌شده این محصول و نرخ ارز  از مشکلات تامین نیاز از طریق واردات است.

این متخصص تهیه فرمولاسیون‌های صنعت شیرینی وشکلات و تولیدکننده مواد اولیه این صنعت در ادامه بیان کرد: دو  عامـل مهـم در تهیـه یـک فرمولاسـیون موفـق وجـود دارد: اول اسـتفاده از مـواد اولیـه ممتـاز و دوم چینـش مـواد اولیـه بـرای تهیــه فرمولاسـیون ویــژه کــه نتیجــه آن می‌توانـد تولید محصـول انحصـاری و موفـق بـرای شـرکت های تجـاری باشـد؛ محصولی که بتوانـد مــورد رضایـت بـازار هـدف قـرار بگیـرد.

او با تاکید بر اینکه بسته‌بندی یـک الـزام بـرای هر محصولی از جمله مواد اولیه است، اضافه کرد: اهمیت بسته‌بندی  منحصـر  در محصـولات نهایـی نیست، بلکـه بسته‌بندی مواد اولیه نیز بایـد سالم ماندن آن را تضمین کند و از در این حال از زیبایی برخوردار باشد. ولـی امروز متاسـفانه شــاهدیم کــه مشکلات اقتصــادی روی بسـته‌بندی‌ها موجـود تاثیـر داشـته است. این در حالی است که از لحـاظ برخورداری از دسـتگاه‌های بسـته‌بندی کشـور مـا در جایگاه خوبـی قـرار دارد و در صنایع مختلف  بسـته‌بندی‌هـای بــه‌روزی داریم.

موسـس شــیرین شــهد پارسـیان تاکید کرد: بسـته‌بندی‌های برخی از صادرکنندگان بر اساس بــا بازارهـای هـدف متفـاوت می‌شود؛ بــه طوری کــه یک محصـول بـرای بـازار داخلی، بـازار کشورهای همسایه و بازار اروپایـی کاملا متفـاوت بسته‌بندی می‌شود. این تفاوت هـم می‌تواند خـوب باشـد و هـم می‌تواند مـورد نقـد جــدی قـرار بگیـرد. البته گاهـی خـود تولیدکننـده می‌خواهـد از بسـت‌ بندی ایــده‌آل‌تر اسـتفاده کنـد ولی بـازار رقابتی و وضع اقتــادی اجـازه ایـن کار را نمی‌دهـد.

ایـن فعال صنعتـی چالش صنعـت قنـادی در دوره همه‌گیری کرونا را «جدی» توصیف کرد و گفت: وقتـی مراسمی برگزار نمی‌شـود، قنادان بـا مشـکل‌های فراوانی، اعـم از تعطیلـی و تعدیـل نیـرو، کاهش فروش و زیان مواجـه می شـوند و تبع آنان،  ایـن صدمـه اقتصـادی دامنگیـر تولیدکنندگان مـواد اولیـه هم می‌شود. گرچــه صنعـت قنــادی نــگاه خـاص بــه دیجیتـال مارکتینگ دارد، نمی‌توان انکار کرد که همه‌گیری کرونـا از رونـق ایـن صنـف بسـیار کاسـته اسـت.