لزوم تلاش برای رونق گردشگری ریلی بعد از ۲ سال کرونایی
محمد ارفع
امروزه حمل و نقل ریلی نقش بسیار زیادی در جابه جایی بار و مسافر دارد به صورتی که در بسیاری از کشورها، ریل نه تنها برای جایه جایی بلکه مسیر آن یک جنبه توریستی و گردشگری یافته و از آن به عنوان یک فرصت برای توسعه بخش گردشگری استفاده می شود.
پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۴۸ میلادی از رشت به بندر پیربازار و بندر انزلی بازمی‌گردد.این مسیر که بعدها دیگر مورد استفاده قرار نگرفت و بازنشسته شد اولین میراث ما در این خصوص محسوب می شود با این حال بیشتر مردم کشوراولین ریلگذاری موفق و ملموس را مسیر تهران به شاه عبدالعظیم حسنی (شهر ری) می دانند زیرا در آن سالها بسیار مورد استفاده قرار می گرفت و باعث نزدیکی هر چه بیشتر پایتخت به یکی از محلهای گردشگری موقت تهران شد و قطار آن از جا به جایی صرف به یک خط گردشگری مبدل شده بود.
پس از این تجربه های ابتدایی چه در حوزه جا به جایی و چه در حوزه گردشگری تاکنون راه‌آهن تلاش کرده است تا با فناوریهای نوین طی سالهای متوالی خود را به روزرسانی کرده و با افزایش خطوط و ارتقا دسترسی مردم به ریل زمینه را برای ترغیب سفر ریلی از سوی هموطنان افزایش دهد. با این حال به علتهای مختلفی تمایل مردم به استفاده از ناوگان ریلی آن چنان که باید و شاید افزایش نیافته است.
اگر نگاهی گذرا به صنعت گردشگری ریلی در کشورهای اروپایی و آسیای شرقی بیندازیم، خواهیم یافت که نقش راه آهن در سفرهای توریستی در این مناطق بسیار پر رنگ است و مسافران ریلی خارجی نه به مبدا و مقصد بلکه به طول مسیر و نیز جاذبه های بیبدیل راه آهن از مناطق صعبالعبور نیز توجه می کنند.
این مساله اما با عادتهای رفتاری هموطنان ما سازگاری ندارد و بسیاری از مردم ریل و جاده را تنها وسیلهای برای رسیدن به مقصد میدانند و از جاذبه های مثالزدنی آن یا با خبر نیستند یا به آن بیتوجه هستند.
بخش ریلی ایران نیز در این سالها تلاش کرده است تا با افزایش مسیرهای ریلی مانند تهران- همدان، تهران-کرمانشاه و تهران-قزوین –رشت همچنین با احداث خطوط ریلی ویژه گردشگری مردم را بیش از پیش با ریل آشتی دهد و ایرانیان را به افزایش سفر با راه آهن به ویژه سفرهای گردشگری ترغیب کند.
با نزدیکی به بهار ۱۴۰۱ و شروع پیشفروش بلیتهای نوروزی قطار تببین جایگاه حمل و نقل ریلی در گردشگری ویژه این ایام بعد از دو سال کرونایی بسیار لازم به نظر میرسد و دو حالت را برای توسعه این صنعت در حوزه توریسم و همزمانی آن با انبوه درخواست جابه جایی از طریق ریل را میتوان مورد بررسی قرار داد.
۱) باید به گونه ای تبلیغات صورت گیرد که حوزه سفر ریلی از حوزه جا به جایی ریلی خارج شده و هموطنانی که پیشتر از جاذبه‌های محیطی مسیرهای عبوری بی اطلاع بودند از این جاذبه ها مطلع شوند و تقاضا برای سفر در طول روز با برنامهریزی شرکتهای حمل و نقل ریلی جهت فروش بلیت روزانه در مسیرهای زیبای راه آهن برای بهره گیری از جاذبه های بصری مسیر افزایش یابد.
۲) باید به گونه برنامهریزی شود تا تعداد سرویس دهی قطارهای گردشگری یک روزه در ایام نوروز ۱۴۰۱ افزایش یابد تا به وسیله این افزایش و شناساندن آن به مردم افرادی را که در این ایام در شهرهای بزرگی مانند تهران زندگی میکنند و به هزاران دلیل امکان، فرصت و توانایی سفر و طبیعت گردی چند روزه را ندارند از طریق این مسیرها به تفریح و تفرج بپردازند.
تمامی نکات مذکور بالا همچنین دوحالت ممکنی که باید توسط متولیان امر برای نیل به آن اقدامات لازم صورت گیرد شاید یک راه را به ذهن متبادر کند و آن هم این است که توسعه صنعت گردشگری ریلی نه یک حرکت خواستنی در ایام نوروز بعد از دو سال کرونایی بلکه ضرورتی است که باید به طرق مختلف به آن پرداخت تا شاهد شکوفایی این مدل حمل و نقل در صنعت گردشگری باشیم.
