مسعود وطنخواه
پس از اینکه یکشنبه، ۲۳ آذر، خبر عرضه اولیه شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس در روز چهارشنبه قطعی شد، شاخص کل بورس با کاهش حدود ۸۷هزار واحدی به این عرضه اولیه واکنش نشان داد؛ به طوری‌که دیروز ۹۰درصد نمادهای بازار سرمایه منفی و صف فروش شدند. در نیم ساعت پایانی زمان معاملات ناظر بازار خبر از لغو عرضه اولیه شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس داد.
شاخص کل که یکشنبه ۱۶ آذر هفته گذشته توانسته بود با اما و اگر وارد کانال یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحدی شود، در روزهای بعدی با کمی شانس و اقبال نظیر بازگشایی نماد ملی مس ایران و مصوبه مجلس درباره افزایش فروش نفت به پالایشگاه‌ها که موجب حفظ شاخص کل در کانال جدید شد و زمانی‌که نماگر بازار سرمایه در حال تثبیت برای ماندن در تراز یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحدی بود، شامگاه یکشنبه ۲۳ آذر خبر عرضه اولیه شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس معادله بازی را تغییر داد و شاخص کل در اولین روز کاری (دوشنبه) خبر عرضه اولیه وارد روند نزولی شد که این افت برای دیروز نیز ادامه پیدا کرد؛ به طوری‌که در دو روز دوشنبه و سه‌شنبه، شاخص کل بورس کاهش ۸۷هزار و ۳۸۳واحدی را تجربه کرد و در سطح یک‌میلیون و ۴۲۸هزار و ۳۷۶واحدی ایستاد. به عبارت دیگر، شاخص کل بورس پس از دست دادن تراز یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحدی، اکنون تنها ۲۸هزار واحد با ورود به سطح یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحدی فاصله دارد.
ساعت ۱۲ و ۱۳ دقیقه روز سه‌شنبه اطلاعیه ناظر بازار از لغو عرضه اولیه سهام شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس(اپال) خبر داد. در پیام ناظر بازار آمده است: «به اطلاع کلیه فعالان محترم بازار سرمایه می‌رساند، پیرو اطلاعیه شماره ۱۸۱/۸۳۴۱۹ مورخ ۱۳۹۹/۰۹/۲۳ عرضه سهام شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس(اپال) در تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۲۶انجام نخواهد شد. بدیهی است اطلاع‌رسانی در خصوص تاریخ عرضه متعاقبا اعلام خواهد شد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران»
این خبر سبب شد که نقدینگی که فعالان بازار سرمایه از محل فروش نمادها برای خرید عرضه اولیه تهیه کرده بودند با توجه به جذابیت قیمتی گروهی از نمادها دوباره وارد به بازار برگردد و در نیم ساعت پایانی ارزش معاملات افزایش یابد.
همانطور که در گزارش بورس دوشنبه آمده بود دو میلیارد و ۶۰۰میلیون سهم معادل ۱۳ درصد شرکت اپال با دامنه قیمتی ۱۴هزار تا ۱۴هزار و ۸۰۰ریال برای عرضه اولیه در نظر گرفته شده بود که با فرض انجام معاملات در سقف قیمتی ۱۴هزار و ۸۰۰ریال، این عرضه اولیه حدود ۳هزار و ۸۴۸ میلیارد تومان نقدینگی جذب می‌کرد. این در حالی است که ارزش معاملات روز دوشنبه در بازار بورس معادل ۱۵.۹هزار میلیارد تومان بود؛ به عبارت دیگر ارزش عرضه اولیه روز چهارشنبه به تنهایی حدود ۲۵درصد ارزش کل معاملات روز دوشنبه است. اگر بپذیریم که جذب بخشی ازاین نقدینگی از داخل بورس است. خبرعرضه اولیه می‌تواند یکی از مهمترین دلایل برهم‌زننده تعادل خریدار و فروشنده بوده باشد.
ارزش معاملات بورس سه‌شنبه نیز با کاهش حدود ۵۰درصدی به ۷.۴هزار میلیارد تومان رسید که ارزش عرضه اولیه روز چهارشنبه حدود ۵۵درصد ارزش معاملات روز سه‌شنبه بود. میزان بالای ارزش معاملات عرضه اولیه از مهمترین دلائل کاهش شاخص کل بورس در روزهای گذشته بود.
عرضه اولیه در بازار سرمایه نیازمند موقعیت‌سنجی مناسب است و توجه نداشتن به زمان و مقدار عرضه می‌تواند به روند حرکتی بورس صدمه بزند؛ نکته‌ای که کارشناسان نیز درباره زمان نامناسب عرضه‌های اولیه پیش از این هشدار داده بودند.
