نشست وزرای کشورهای عضو سازمان جهانی تجارت تحت تاثیر جنگ اوکراین

ترجمه: محمود نواب مطلق

بنابه گفته یکی از دیپلمات‌های مستقر درژنو مذاکرات هفته آتی اجلاس سازمان جهانی تجارت ممکن است به دلیل جنگ اوکراین از مسیر اصلی خود خارج شود.

این اولین اجلاس سازمان جهانی تجارت است که پس از چهار سال روز یکشنبه برگزار شد. امید می رود موضوعاتی از قبیل ماهیگیری و صدور گواهی ثبت‌اختراع برای واکسن‌های ضد کووید در این اجلاس مطرح و بر سر آنها توافق شود اما در زمینه مخاطرات بحران موادغذایی اختلافات اساسی میان وزرای کشورهای عضو این سازمان وجود دارد.

مهمترین موضوع مورد انتظار از این اجلاس با سطح عالی آن در تصمیم‌گیری‌های تجاری جهان در خصوص یافتن راهکاری برای مقابله با بحران پرمخاطره موادغذایی ناشی از حمله روسیه به اوکراین است.

«والدیس دومبروفسکیس» نایب رئیس کمیسیون اروپا در امور تجارت،  مسکو را متهم به « استفاده از موادغذایی و غلات به عنوان سلاح جنگی» کرده است.

در تمام مدت برگزاری اجلاس آثار جنگ کاملا آشکار بود. نمایندگان اروپا و آمریکا حتی از صحبت کردن با نماینده روسیه خودداری کردند.

البته اینها مانع از برگزاری مذاکرات نشد اما بنا به گفته یک مقام دیپلماتیک مستقر در ژنو: «مخاطرات آن زیاد است و هفته آینده این مذاکرات از مسیر خود خارج می‌شوند.»شیلات همچنان اصلی ترین موضوع این اجلاس است.

سازمان جهانی تجارت صبح شنبه اعلام کرد پیش نویس متنی را آماده کرده که براساس آن حذف یارانه‌های مضربرای شیلات در دستور کار وزرا قرار گرفته‌است. این موضوع بیست سال است سازمان جهانی تجارت را به خود مشغول کرده‌است.

وزرا در این مورد باید به جستجوی راه حلهای بر طرف کردن اختلافات بین اعضاء بپردازند. « سانتیاگوویلز» سفیر کلمبیا که گرداننده این مذاکرات است در این خصوص می گوید:« تمام مشکلات در این مورد حل نشده اند و مواردی هستند که اعضاء هنوز بر سر آن توافق نکرده اند و حتی زمینه های رسیدن به تفاهم در مورد آنها نیز مشاهده نمی شوند.»

در عین حال ظرف چند ماه گذشته در این موارد پیشرفتهایی نیز حاصل شده است. در سازمان جهانی تجارت میزان بر عملکرد اجماعی است. بنابراین میان ۱۶۴ کشور عضو برای توافق بر سر یک موضوع باید تفاهم اجماعی به وجود آید.

توافق در موضوع شیلات از جمله موضوعاتیست که جزو اهداف هزاره سازمان ملل محسوب می شود وحتما باید منجر به حذف یارانه هایی شوند که مشوق صیدهای بی رویه و یا غیر قانونی هستند.

سفیر کلمبیا همچنین به پیشرفت در مورد موضوع پیچیده « قلمروها» اشاره کرد و منکر هرگونه برنامه سازمان جهانی تجارت برای حل و فصل مناقشات متعدد و فوق العاده حساس قلمرویی شد.

در مورد دستیابی به سازو کارهای مناسب  به منظور یافتن راه حلهای ترجیحی در خصوص مشکلات کشورهای در حال توسعه نیز پیشرفتهایی حاصل شده است. برای یارانه هایی که مشوق صیدهای بی رویه و غیر قانونی هستند معافیتهایی در نظر گرفته شده است.

اما بر سر مدت زمان این معافیتهای توافق اجماعی هنوز به وجود نیامده است. پیشنهاد هند برای این مدت زمان ۲۵ سال است. منابع آگاه و کارشناس در امر شیلات این مدت را برای آن ویرانگر می دانند. نظر آنها در مورد این مدت زمان کمتر از ده سال است. موفقیت این اجلاس به نوعی وابسته به موفقیت در رسیدن به اجماع بر سر این موضوع است.

ناسازگاری های هند نیز نگران کننده است. بنا به گفته یکی از سفیران مستقر در ژنو:«هیچ موضوعی وجود ندارد که هند آنرا به بن بسن نرساند.» اشاره این سفیر بیشتر مربوط به برنامه اصلاحات در سازمان جهانی تجارت در بخش کشاورزیست. کارشناسان سیاستهای تجاری در مراکز تحقیقاتی در این مورد می گویند:« کاملا مشهود است هند قصد دارد در سازمان های بین المللی نقش های بیشتری ایفا کند و این کار را با سازمان جهانی تجارت آغاز کرده است. این کشور نهایی شدن مذاکرات را مختل می کند.

در مورد تجارت الکترونیک  این موضوع صادق است. هند به همراه آفریقای جنوبی از به نتیجه رسیدن مذاکرات طولانی در این خصوص ممانعت می کنند.» اجلاس وزرای سازمان جهانی تجارت همچنین به موضوع همه گیری در دو بخش می پردازد. یک بخش مربوط به همه گیری کرونا و سایر همه گیریها و بخش دیگر مربوط به اجازه لغو موقت گواهی ثبت واکسنهای ضد کووید می شود.

در این مورد بحث زیاد است. صنعت داروسازی معتقد است این امر منجر به تضعیف مالکیت معنوی در امتیاز تولید واکسن می شود. سازمانهای مردم نهاد نیز بر این باورند بررسیها آنقدر پیش نمی روند که برای آنها کارآمد باشند و نتیجه مذاکرات چندان مشخص نیست.

خانم «نگُزی اوکونجو ایویلا»  مدیر کل سازمان جهانی تجارت در مورد این مذاکرات می گوید:« روند بسیار سخت و کندی را در این مذاکرات پشت سر گذاشتیم و تلاش کردیم بهترین عملکرد را داشته باشیم.» چین متعهد شده است از تسهیلات مجاز برای کشورهای درحال توسعه در این خصوص استفاده نکند.

سازمان جهانی تجارت فاقد قدرت اجرایی برای به نتیجه رساندن هر گونه توافقنامه است. آخرین توافقنامه  مصوب مربوط به سال ۲۰۱۳(۱۳۹۲) است. به رغم تلاشهای خانم «نگُزی اوکونجو ایویلا»  مدیر کل جدید سازمان جهانی تجارت از یک سال پیش تاکنون هیچ تضمینی  برای اجرای نتایج به دست آمده در این سازمان وجود ندارد.

برخی امیدوارند در بیانیه پایانی اجلاس وزرای سازمان جهانی تجارت بر ضرورت انجام اصلاحات در این سازمان تأکید شود. گرچه فعالیت مرجع تجدید نظرخواهی این سازمان نیز به وسیله واشنگتن متوقف شده است.

منبع: فیگارو