نقش بیمه‌های بازرگانی در اقتصاد کشور

مجید صفدری

کارشناس ارشد اقتصادی

صنعت بیمه با ایجاد امنیت و اطمینان، زمینه گسترش فعالیت‌های تولیدی و خدماتی را فراهم می‌کند. به بیان دیگر، شرکت‌های بیمه با ایجاد ثبات در جامعه، اضطراب را از راه جبران خسارت کاهش می‌دهند. همچنین شرکت‌های بیمه جانشین خوبی برای برنامه‌های تامین اجتماعی دولت‌ها هستند.

امروزه در اقتصاد کشورهای دنیا (اعم از توسعه‌یافته یا در حال توسعه) یکی از حلقه‌های اساسی و اصلی توسعه‌یافتگی توجه به بیمه‌های بازرگانی است. بیمه‌های بازرگانی در کشور ما با اینکه ۸۰ سال قدمت دارد، اکنون وضع مناسب و شایسته‌ای وجود ندارد و اثر گذاری مطلوبی ایجاد نشده است. دولت نقش اصلی در توسعه‌یافتگی بیمه‌های بازرگانی دارد اما دولتمردان ما توجه ویژه‌ای به این بخش ندارند.

نقش بیمه‌های بازرگانی، سرمایه‌گذاری در بازار های مالی و واسطه‌گری مالی،  ایجاد امنیت و آرامش برای فعالان اقتصادی و مردم، جمع‌آوری خطرات و ریسک از تولید، کشاورزی، خدمات،  صنعت و زندگی عموم،  ایجاد منابع مالی مناسب و شایسته برای جبران خسارات در حوادث ایجاد‌شده، فراهم کردن تامین مالی آحاد جامعه در دوران مورد نیاز از طریق بیمه‌های عمر است.

صنعت بیمه‌های بازرگانی یک پدیده وارداتی است؛ ولی ما آن‌طور که باید و شاید از علم روز دنیا (مثل بازاریابی و راه‌های فروش جدید) استفاده نمی‌کنیم که این از علل عقب‌ماندگی صنعت بیمه در کشور است. ما باید بازارسازی و پشتوانه‌سازی مدیریتی کرده و نیازمندی‌های بیمه‌ای مردم را مورد توجه قرار دهیم

 بیمه‌های بازرگانی همانند یک سرمایه مالی قوی نوعی تضمین و پشتوانه اقتصاد هستند و ریسک و خطرات را از فعالان اقتصادی دور و آرامش خاطر برای فعالان اقتصادی و آحاد جامعه ایجاد می‌کنند. بسیاری هنوز بیمه‌های عمر و سرمایه‌گذاری را نمی‌شناسند و باید فرهنگ بیمه را از طریق تیزر تبلیغاتی و فیلم‌های متناسب، آموزش در کتب درسی دانش آموزان و دانشجویان گسترش دهیم. یک دولت توسعه‌گرا برای اصلاح نظام بیمه‌ای کشور باید نظارت داشته باشد، هوشمندسازی و اقتصاد دیجیتال در بیمه بازرگانی راه‌اندازی کند و همچنین  بیمه مرکزی آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها را وضع و بر اجرای آن نظارت کند و یک بخش هماهنگ کننده باشد. ما باید با تحول دیجیتال و فناوری ابری بتوانیم صنعت بیمه را دگرگون کنیم.

 برای تشخیص تاثیر بیمه‌های بازرگانی در اقتصاد کشوراز شاخص یا پارامتری تحت عنوان ضریب نفوذ بیمه استفاده می‌شود. ضریب نفوذ بیمه یک تعریف استاندارد در ادبیات اقتصادی کشورها دارد، که عبارت است از حق بیمه‌های دریافتی به تولید ناخالص داخلی. این عدد نشان می‌دهد بیمه های بازرگانی در اقتصاد کشور چقدر موثر است. ضریب نفوذ بیمه در کشور ما هم اکنون برابر با ۲.۳درصد است؛ در حالی که ضریب نفوذ بیمه در کشورهای همسایه ما مثل ترکیه برابر با ۳.۱درصد یا در امارات ۳ درصد است و  در کشورهایی مانند ژاپن، کره، آمریکا، کانادا و انگلستان بین ۷ تا ۷.۵درصد است.

به قطعیت می‌توان گفت که اگر اقتصاد کشوری بیمه‌های بازرگانی قوی داشته باشد، در معرض خطرهای بزرگ و جبران‌ناپذیر قرار نمی‌گیرد و در صورت نداشتن  بیمه‌های بازرگانی قوی در زمان حوادثی چون زلزله، آتش‌سوزی و… خیلی از خانواده‌ها متاسفانه دچار مشکل می شوند. در کشور ما هم اکنون ۳۲ شرکت بیمه‌ای وجود دارد که زیر نظر بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند.. بیمه‌های بازرگانی دو وظیفه اصلی دارند: یکی فنی و بیمه گری (صدور بیمه‌نامه و پرداخت خسارت و ….) و بخش دیگر بخش سرمایه‌گذاری است. بخش مالی و سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. با حق بیمه‌هایی که جمع‌آوری می‌شود می‌توان افزون بر مشارکت در طرح‌های اقتصادی، در بورس و فرابورس سرمایه گذاری کرد. بنابراین پول و منابعی که شرکت‌های بیمه می‌توانند در بخش‌های مالی تزریق کنند نقش موثری در رشد و شکوفایی کارخانه، تولید و خدمات دارند.

سهم بیمه‌های بازرگانی در اقتصاد کشور ما متاسفانه رقم ۰.۲ درصد است اما در کشوری مثل ژاپن سهم بیمه‌های بازرگانی در اقتصاد این کشور ۳۷ درصد سهم است. اگر صنعت بیمه ما قوی و توانگر باشد و بتواند منابع مالی خوب ایجاد و سرمایه‌گذاری کند ، توسعه اتفاق خواهد افتاد.

 اکنون  در ایران پانزده هزار میلیارد دلار اموال و دارایی، اعم از کارخانه ها، ساختمان، پول، سد، نیروگاه و… وجود دارد که از این مبلغ متاسفاته تنها ۳ هزار میلیارد دلار دارای پوشش بیمه‌ای است. در کشور ما که دهمین کشور حادثه‌خیز دنیاست هم اکنون ۱۱ درصد ساختمان ها دارای بیمه هستند. همچنین ۵ میلیون خودرو در کشور ما تردد می‌کند که هیچ نوع بیمه‌نامه‌ای ندارند از جمله بیمه شخص ثالث که اجباری است. متاسفانه بیمه ایران که تنها شرکت بیمه دولتی در کشور ماست، دارای کسری ذخایر و زیان انباشت در ترازنامه مالی خود به مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان است؛ یعنی این بیمه در بخش پرداخت خسارت خودرو هم اکنون حدود ۶ هزار میلیارد تومان کسری و ۴ هزار میلیارد تومان هم زیان انباشت دارد و این برای ما یک زنگ خطر است .