هوش مصنوعی و نقش آن در تحول اساسی در تبلیغات برخط فضای مجازی

تبلیغات برخط در فضای مجازی گوگل و متا با بکارگیری هوش‌ مصنوعی دستخوش تحولاتی عمیق و پایدار می‌شود. بیشترین درآمد دوغول فضای مجازی گوگل و متا از تبلیغات برخط است. این‌دو نیمی از بازار آمریکا را در اختیار گرفته‌اند. وضعیت تورمی فعلی تا حدی بازار این‌دو را کم رونق کرده‌است.

شواهد حکایت ازآن دارد که این وضعیت درسال ۲۰۲۳ نیز ادامه خواهدیافت. درهمین چارچوب گوگل دربخش موتورجستجوی خود درگیر مطالبات تنظیم کننده‌ها شده. متا نیز درمعرض تهدید مربوط به حریم خصوصی کاربران قرار گرفته‌ است.

بخش تبلیغات دراینترنت بطور کلی درجهان رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. براساس داده های آگاهان در سال ۲۰۲۳ ارقام درآمدهای تبلیغاتی با ۱۰درصد رشد به ۵۰۰ میلیارد دلار می رسد.

البته رقابت هایی نیز وجود دارد و به همین دلیل تغییرات گسترده ای نیز برای آنها ضرورت دارد. با ورود مایکروسافت به عرصه جستجو این بخش در گوگل در معرض تهدید قرار گرفته است.

گوگل در سال گذشته به یُمن انحصار ۹۰ درصدی در بخش جستجوی جهانی؛ درآمدی بالغ بر۱۶۲ میلیارد دلار از تبلیغات کسب کرد. این رقم بیش از نیمی از کل درآمد آنست. کل درآمد گوگل بالغ بر۲۸۲ میلیارد دلار در سال است.

ربات گفتگوگر مایکروسافت که در ماه فوریه(بهمن) رونمایی شد در ابتدای راه قرار دارد و هنوز مشکلات و محدودیتهای زیادی بر سر راه آن قرار دارد. اما پرداختن به دنیای تجارت نیازمند دورنمای وسیعی است.

مایکرسافت با مدیریت«ساتیا نادلا» معتقداست افزایش هریک درصد از سهم بازار (سهم ۳درصدی فعلی درجهان) ۲میلیارد دلار درآمد بیشتر نصیب گروهش خواهد کرد.

دراین میان گوگل بیکار نمی‌نشیند واستفاده از ابزارهای مبتنی برهوش مصنوعی را توسعه می‌دهد. این موتورجستجو به‌دلیل آنکه بصورت پیش‌فرض دراغلب رایانه‌ها و گوشی‌های تلفن همراه وجود دارد همواره درحال پیشرفت است.

برنامه‌های رقابت مایکروسافت با آن چندان واضح نیست. چگونه از هوش مصنوعی برای کسب درآمد استفاده می‌کند؟

آیا به عنوان مثال باید گزینه «قابل پرداخت» را به‌پیوندهای جستجو اضافه کند؟ اکنون نیز کاربران پاسخ های کامل خود را دریافت می‌کنند تا چه حد ممکن‌است این گزینه را انتخاب کنند؟

کارشناسان این فضای مجازی براین باورند برای استفاده از هوش‌ مصنوعی درتبلیغات برخط و کسب درآمد باید قدمهای سنجیده برداشت. دراین میان « تیک تاک» هم وارد بازار رقابت با گوگل و مایکروسافت شده است.

۴۰ درصد از جوانها از موتور جستجوی آن استفاده می‌کنند. اما درحال حاضرعملکردهای اجتماعی آن بیشتر پیشرفت کرده.

با شیوه‌های تبلیغاتی بکارگیری شده، تیک تاک توانسته‌است با رشد ۲۰۰ درصدی به درآمدی معادل ۱۱ میلیارد دلار درسال ۲۰۲۲(۱۴۰۱) دست‌یابد. استقبال گسترده مردمی از«تیک تاک» منجر به کاهش درآمد رقبای آن شده.

درآمد متا یک درصد و یوتیوب۸/۷ درصد در آخرین سه ماهه سال ۲۰۲۲(سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱) کاهش یافته است. درآمدها در میان شبکه های مختلف اجتماعی تقسیم شده است. از اینرو به اعتقاد کارشناسان تأثیر پویشهای مختلف در زمینه‌های گوناگون نیز کمتر شده‌ است.

از اینرو متا، توئیتر و یوتیوب ناچار شده‌اند اشتراکهای پولی راه‌انداز کنند تا کاستی های درآمدیشان را جبران‌کنند.

آمازون غول دیگر تبلیغات برخط است. درآمد آن درآخرین سه ماهه سال ۲۰۲۲(سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱) دراین زمینه ۱۹ درصد رشد کرد. اقبال عمومی به جستجوهای تجارت الکترونیک در حال گسترش روزافزون است.

درفرانسه نیز استفاده‌کنندگان از پویش های گوناگون تجاری از این سکوهای فضای مجازی برای امورتبلیغاتی خود بهره‌مند می‌شوند. شرکتهایی چون « کارفور، اِفنَک دارتی و ویپی» ازآن جمله‌اند.

دراین بسترهای مجازی داده‌های مربوط برای استفاده کاربران مهیاست.

رقبای دیگری نیز درتبلیغات برخط مانند «نِتفلیکس، اِسپوتیفی و اَپِل» با بهره‌مندی از امکانات صوتی‌وتصویری فعالیت دارند واقبال عمومی به آنها نیز درحال گسترش است.

بر اساس اطلاعات گروه های آماری این بسترها نیز درسال جاری میلادی شاهد رشد دورقمی در درآمدهای تبلیغاتی خود درآمریکا خواهند بود.

همین منابع می‌گویند:« دنیای تلویزیون نیز درحال دیجیتالی شدن است و بدینوسیله خواهد توانست داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کند.

امری که بسیار موردتوجه فعالان عرصه تبلیغات است.» اما از سوی دیگر پیگیری های قضایی دولت آمریکا از گوگل مشکل ساز شده است. آخرین آنها در ماه ژانویه(دی) بوده‌است. بسیاری از فعالیت های تبلیغاتی این گروه تحت نظارت مقامات قراردارد.

علاوه بر آمریکا گوگل دراروپا نیز تحت پیگردهای قانونی قرارگرفته و متحمل جریمه‌های سنگین نیز شده‌است. این قبیل اقدامات مقامات دولتی در جهان بر ضد گوگل می‌تواند ضربه‌های اساسی به اعتبارآن وارد کند.

موضوع دیگر درامر تبلیغات برخط کنار گذاشته شدن «کوکی‌ها» است. وسیله‌ای که به کمک آن امکان جستجو در درگاه های مختلف اینترنتی فراهم می‌شود.

دلیل این امر قبل از هرچیز مسائل اخلاقیست. استفاده بدون محدودیت ازانواع پیام ها در زمان های مختلف درتمام موارد از جمله نقاط اشکال آنها عنوان شده‌است.

همچنین استفاده مکرر ازیک موضوع دراین فرایند بتدریج کاربران را خسته می‌کند. دراروپا برضد «کوکی ها» اقدامات قانونی بسیاری انجام شد. نمونه تازه آن جریمه ۳۹۰ میلیون یورویی گروه«مِتا» در استفاده از آنها بود. بقیه فعالان عرصه تبلیغات مجازی نیز بتدریج درحال کنارگذاشتن «کوکی» ها هستند.

اَپِل درمرور گر«سَفَری» خود آنرا کنار گذاشته است. درعوض امکانات بهتری برای کابران خود فراهم کرده تا بتوانند زمینه‌های مورد نیازشان را جستجوکنند. این‌ابتکارباعث‌شد درآمد «مِتا» در سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) ۱۰ تا ۱۳میلیارد دلار کاهش یابد.

گوگل نیز به تکاپو افتاده‌ است. این شرکت تاکنون دوبار کنار گذاشتن«کوکی» ها را در «کروم» به تعویق انداخته و درنهایت سال ۲۰۲۴(۱۴۰۳) را برای این امر پیش‌بینی کرده‌است.

درفرانسه نیز بسیاری از سکوهای فضای مجازی استفاده از«کوکی ها» را محدود کرده و بتدریج حذف می‌کنند. درعین حال «گوگل و متا» اعلام کرده‌اند ازآنها همچنان درامر تبلیغات استفاده می‌کنند.

از سوی دیگرشیوه‌های نوین امرتبلیغات در فضای مجازی به وجود آمده است. برخی از شرکتهای مطرح مخابراتی با یکدیگر ائتلاف کرده و پیشتاز دراین نوآوری شده‌اند: «وُدافوم، دویچه تله کام، تله فونیکا و اُرانژ» فرانسوی درماه فوریه (بهمن) اعلام کردند نظام جدید شناسایی بوجود آورده‌اند.آنها توانسته‌اند با استفاده از شماره تلفن، کاربران خود را ردیابی کنند.

البته با رضایت کامل خود آنها. همزمان شیوه تبلیغاتی سنتی متنی‌نیز همچنان مورداستفاده خواهد بود. به‌عنوان مثال تبلیغ موادغذایی دریک سایت که فروشنده آن نیز هست همواره به صورت مکتوب وجود دارد.

با یک تغییر اساسی در نگرش، ارزش گذاری تبلیغات در این شیوه دیگر براساس شناخت کاربران نخواهد بود بلکه براساس شناخت سایتهای اینترنتی و مخاطبان آنها خواهد بود.

بر این اساس درآمد گوگل از تبلیغات در سال۲۰۲۲(۱۴۰۱)۲۸۲ میلیارد دلاربوده است. سهم مرورگر«بینک» از «مایکروسافت» در جستجو ۳ درصد بوده است.

گروه«مِتا» نیز به دلیل شفافیت ردیابی نرم افزارهای«اَپِل» ۱۰ میلیارد دلار ضرر کرد.

منبع: هفته نامه اکسپرس