چرا رفع تعهدات ارزی از نقش‌‌ونگار فرش ایرانی پیچیده‌تر می‌شود
اکرم رضائی‌نژاد
فرش از گذشتههای دور نقش قابل توجهی در اقتصاد و معیشت برخی خانوارهای کشور داشته است. اکنون نیز صنعت فرش ماشینی به گفته فعالان این صنعت به مرحله خودکفایی در تولید رسیده است و پتانسیل افزایش تولید و صادرات را دارد و می تواند در ارزآوری و ایجاد اشتغال نقش بسزایی داشته باشد.
فرش ماشینی در چند دهه اخیر هم از لحاظ کیفیت و هم از لحاظ تکنولوژی و خلاقیت پیشرفت های بسیاری داشته است .
ایران طبق آمارهای سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۴۰۰ میلیون دلار در سال صادرات فرش داشته و بعد از کشورهای چین، ترکیه، هند و بلژیک در رده پنجم بزرگترین صادرکنندگان فرش ماشینی در جهان قرار گرفته است.
اما به گفته فعالان این حوزه، درسال گذشته صادرات فرش ایران با کاهش روبه‌رو شد که یکی از دلایل آن مشکلات ایجادشده برای صادرکنندگان به دلیل سیاست رفع تعهدات ارزی و ناهماهنگی میان نهادهای مرتبط با حوزه صادرات است.
سعید قرائتی، کارمند اداری شرکت نساجی گلریسان، درباره روش‌های بازگشت ارز حاصل از صادرات میگوید: «اکنون وقتی که میخواهید صادرات انجام دهید دغدغه اصلی شما به عنوان صادرکننده این است که وقتی پول کالای فروخته شده خود را دریافت کردید، آن را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به بانک مرکزی عودت دهید. یکی از روش‌های بازگرداندن ارز حاصل از صادرات این است که وقتی صادرات انجام دادید پول آن را در سامانه نیما عرضه و در ازای آن ریال دریافت میکنید. »
او می افزاید: «گاهی هم می توانید پول را به یک واردکننده بدهید که او از ارز صادراتی شما برای واردات استفاده کند؛ ولی تمام این مراحل تحت نظر بانک مرکزی است. گاهی هم خود صادرکننده می تواند ارز حاصل از صادرات خود را صرف واردات و مثلا مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند.»
به گفته قرائتی، این سه روشی است که برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به بانک مرکزی درنظر گرفته شده است؛ روندی که از سال ۹۷ شروع شده و تاکنون ادامه داشته است. با این حال کارمند شرکت نساجی گلریسان، تاکید می‌کند که در به‌کارگیری روش‌های یادشده، مشکلات فراوانی برای صادرکنندگان به وجود می‌آید.
او میگوید: «اولین مشکلی که میتوان به آن پرداخت تعدد تولید قوانین و آیین نامه در این زمینه است. بانک مرکزی، گمرک جمهوری اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، سه نهادی هستند که در این زمینه قوانین و آیین نامه وضع میکنند.»
او با تاکید بر لزوم حل این مشکل می افزاید: «اولین قدمی که باید در این زمینه برداشته شود قانونزدایی و مقرراتزدایی در این حوزه است یا حداقل باید هماهنگی بین سه نهاد ایجاد شود؛ چرا که اختلاف نظر شدیدی میان این سه نهاد وجود دارد.»
قرائتی اظهار می‌کند: «اگر این کار را هم نمیتوانند انجام دهند حداقل نامه نگاری های بین سه نهاد نام برده‌شده را تسهیل و تسریع کنند. من میتوانم با مثال و ذکر شماره نامه بگویم که چطور کار ما در تعطیلات بعد از نوروز برای انجام امور گمرکی یک بار وارداتی به شدت گره خورد؛ صرفا به دلیل اینکه نامه ای از گمرک به بانک مرکزی و بعد از یکی از دفاتر بانک مرکزی به گمرک باید ارسال می شد، اما نامه گم شد. یعنی وقتی تعطیلات یک‌هفته ای پیش می‌آید رابطه پستی بین بانک مرکزی، گمرک و وزارت صنعت، معدن و تجارت تحت تاثیر قرار می گیرد.»
او ادامه میدهد:«نهاد دیگری که کار تولیدکننده را سخت کرده است، اداره مالیات است. اداره مالیات از دو جهت ضربه کاری به تولیدکننده وارد کرده است: اولین مورد افزایش ناگهانی مالیات‌ها در سال جدید بدون توجیه کافی است که به تولیدکنندگان فرش ماشینی شوک وارد کردند.
لازم بود که جلسات توجیهی برگزار میشد نظرات تولیدکنندگان را هم می شنیدند و حتی اگر نمی خواستند ترتیب اثر بدهند حداقل با آمادگی افزایش مالیات انجام می دادند. متاسفانه یک دفعه مالیات به اندازه ای افزایش پیدا کرد که مدیرعامل شرکت ما ( نساجی گلریسان کاشان) در اعتراض به این اقدام به مدت یک ماه و نیم به طور کامل همه دستگاه های شرکت را خاموش کرد.»
او میافزود: «در اعتراض به این اقدام نامه هایی به مسئولان فرستادیم اما ترتیب اثری داده نشد. دریغ از یک پاسخ و یا یک تلفن.»
قرائتی می گوید: «ضربه دوم اداره مالیات اختلاف نظر در نحوه محاسبه تعهدات ارزی صادرکنندگان است. ظاهرا میان بانک مرکزی و اداره مالیات اتفاق نظری درباره انجام برخی محاسبات مربوط به تعهدات ارزی صادرات صادرکنندگان وجود ندارد.»
