چشم‌ها به مسقط؛ بازار سرمایه در برزخ مذاکرات و سناریوهای پیش‌رو
فاطمه حاجعلی
بازار سرمایه ایران دیروز در حالی آغاز به کار کرد که فضای سنگین و ملتهب مذاکرات جاری در مسقط سایه سنگینی بر سر معاملات انداخته بود. برخلاف دوره‌های پیشین که بازار با خوش‌بینی و امیدواری به پای میز مذاکره می‌نگریست، این بار فعالان بازار با نگاهی محتاط، پر از تردید و حتی بدبینانه به انتظار نتایج نشست‌ها نشستند.
اگرچه ابتدای معاملات با نوسانات محدود و رفتاری منطقی همراه بود، اما با گذشت زمان، احتیاط جای خود را به ترس داد و شاخص‌های بازار، یکی پس از دیگری، رنگ قرمز به خود گرفتند. سکوتی سنگین بر بازار حکم‌فرما بود و چشم‌ها به اخبار لحظه‌ای مذاکرات دوخته شده بود، مذاکراتی که همچنان ادامه دارد و هنوز خروجی مشخص و روشنی نداشته است.
با وجود تمام این نااطمینانی‌ها، بازار به نقاط حساسی رسیده است؛ نقاطی که تلاقی اخبار مثبت و منفی، تعادل شکننده‌ای را رقم زده‌اند. نکته قابل توجه این است که برخلاف دوره‌های پیشین، بازار این بار با لحاظ بدترین سناریوها وارد فاز قیمت‌گذاری شده و همین امر موجب شده تا کوچک‌ترین پالس مثبت از سمت مذاکرات، قدرت اثرگذاری بالایی بر روند بازار داشته باشد. تحلیلگران بر این باورند که فضای مذاکرات این بار متفاوت‌تر از قبل است و هر خبر جدید می‌تواند بازار را با سرعت بالا دچار نوسان کند.
یکی از موارد مهم دیروز بازار سرمایه، معرفی وزیر جدید اقتصاد بود؛ موضوعی که هرچند در حاشیه تحولات سیاسی قرار داشت اما از اهمیت بالایی برخوردار است. وزیر جدید، چهره‌ای نسبتاً ناشناخته برای فعالان بازار محسوب می‌شود و بسیاری او را «هندوانه دربسته» می‌دانند. با این حال امید آن می‌رود که او با تکیه بر تصمیمات منطقی و اصلاحات اقتصادی در حوزه‌های پولی، ارزی و انرژی، بتواند ثبات نسبی را به بازار بازگرداند.
با توجه به فضای فعلی، دو سناریو محتمل برای بازار ترسیم می‌شود که هر دو ویژگی مشترکی دارند: واکنش سریع و دو مرحله‌ای.
در سناریوی اول، چنانچه نتایج مذاکرات مثبت و حتی نسبتا مثبت باشد، بازار با جهشی سریع و قوی همراه خواهد شد. احتمالاً دو روز پرهیجان با رشد قیمتی گسترده را شاهد خواهیم بود و پس از آن جریان پول به سمت صنایع و نمادهای خاص به حرکت درخواهد آمد. در این حالت، صنایع برجامی از جمله بانک و خودرویی‌ها، لیدر بازار خواهند شد و سایر صنایع نیز متناسب با بنیاد و اخبار خود، رشد خواهند کرد.
سناریوی دوم که به نظر فعلاً بازار بیشتر آن را در نظر گرفته، انتشار اخبار منفی از مذاکرات است. این وضعیت می‌تواند ضربه‌ای سنگین‌تر از حد انتظار وارد کند و ۳ تا ۴ روز فضای هیجانی منفی و پرتنشی بر بازار حاکم گردد. البته پس از آن، با ورود صندوق‌های تثبیت بازار، حقوقی‌ها و جریان نقدینگی، بازار به تدریج جمع‌وجور شده و معاملات به حالت عادی بازمی‌گردد.
آنچه اهمیت دارد، مرحله دوم هر دو سناریو است. به اعتقاد کارشناسان، چه در حالت مثبت و چه در حالت منفی، بازار پس از فرونشستن هیجانات، مسیر خود را با تکیه بر داده‌های بنیادی شرکت‌ها، گزارش‌های مالی ۱۲ ماهه، گزارش‌های اردیبهشت و خبرهای اقتصادی پیش خواهد برد. این اطلاعات که در کدال منتشر می‌شوند، می‌توانند تعیین‌کننده مسیر پول در بازار باشند و سهم‌هایی با بنیاد قوی و عملکرد بهتر، بازدهی فراتر از نرم بازار نصیب سهامداران خود کنند.
مشاهدات دیروز نیز این تحلیل را تایید می‌کند. معاملات برخی نمادها همچون خیمن به واسطه گزارش مالی منتشر شده یا امید به دلیل نزدیکی به مجمع عمومی، نشان داد که بخشی از سرمایه‌گذاران با هوشمندی و علم به تحولات بنیادی، همچنان در بازار فعال‌اند.
در نهایت باید گفت: فعالان بازار باید این روزها را فرصتی برای بازنگری پرتفو و انتخاب سهم‌های مناسب بدانند. چه بازار منفی باشد و چه مثبت، با فروکش کردن هیجانات اولیه، سهم‌هایی که بنیاد قوی‌تر و پتانسیل رشد بهتری دارند، مسیر خود را پیدا خواهند کرد. حقوقی‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز باید با توجه به سناریوهای مختلف، استراتژی‌های خود را تنظیم کنند تا از نوسانات پیش‌رو بیشترین بهره را ببرند.
بازار سرمایه ایران در آستانه روزهای خاص و حساسی قرار گرفته؛ روزهایی که کار در آن‌ها نیازمند دقت بالا، صبوری و تحلیل دقیق است. در چنین فضایی، گوش سپردن به اخبار موثق، رصد دقیق تحولات بنیادی و پرهیز از رفتارهای هیجانی، می‌تواند راهگشای مسیر سرمایه‌گذاران باشد.
