زینب غضنفری
بالاخره پس از کش و قوصهای فراوان، ۲۶ مرداد ۶۰۰ دستگاه خودرو فیدلیتی و دیگنیتی گروه بهمن در بورس کالا عرضه میشود.
در مدت اخیر سنگاندازیها و مانعتراشیهای بسیاری بر سر عرضه خودرو در بورس کالا انجام گرفت و برخی به بهانههای واهی به دنبال لغو عرضه خودرو در بورس کالا بودند.
سوال این است که چه کسانی از عرضه خودرو در بورس کالا متضرر میشوند و چرا بر سر بدهیات جنگ است؟
در جواب این سوال در ابتدا باید به این موضوع پرداخت که اساسا بورس کالا چه مزایایی دارد و چه کمکی به اقتصاد کشور میکند؟! معاملات در بورس کالا، سازمان یافته، قابل نظارت، شفاف و رقابتی است و قیمتگذاری بهصورت شفاف صورت میگیرد و با حذف رانت، موجبات فسادزدایی از بازار معاملات را فراهم میکند. علاوه بر این، پذیرش کالا در این بازار منوط به داشتن استانداردهای اجباری است و از این طریق، شرکتها ناچار به افزایش کیفیت محصول خود میشوند.
در بورس با حضور تعداد بالای خریدار و فروشنده، عموما قیمتها عادلانه تعیین میشود و معاملات تحت تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی پیش میرود و دیگر فعالیتهای دلالی رنگ میبازد.
تجربه عرضه سایر محصولات در بورس کالا همچون سیمان، به خوبی نشان میدهد که این بازار بستر رصد شفاف معاملات را فراهم میکند و از رانت و سودهای نامتعارف جلوگیری میکند و بازار را به سمت کارایی سوق میدهد.
بنابراین، با توجه به وضع آشفته بازار خودرو، اولین و مهمترین مزیت عرضه خودرو در بورس کالا این است که قیمتها واقعی میشوند و عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمت خواهد بود و نقش فعالیتهای دلالی و مافیایی کم رنگتر میشود. به این ترتیب، قیمتهای کذایی بازار آزاد اصلاح و نرخ غیرواقعی خودروسازان نیز تعدیل میشود. به عبارتی، این یک بازی برد-برد است و هم برای مردم عادی منفعت دارد و هم برای صاحبان صنایع و سهامدارانشان.
همانطور که گفته شد، دیگر مزیت عرضه خودرو در بورس کالا این است که موجب افزایش کیفیت خودروهای تولیدی و همچنین افزایش میزان تولید میشود چرا که خودروسازان برای ایجاد صف تقاضا و حفظ و کسب سهم بیشتر از بازار ناچار میشوند کیفیت خودروها را بالا ببرند و رقابت سالم میان خودروسازان شکل میگیرد.
در این حالت، مصرفکننده واقعی میتواند به صورت مستقیم به خرید خودرو اقدام کند و تقاضای سرمایهای کاهش مییابد و دیگر کمتر خبری از قرعه کشی و دلالبازی خواهد بود.
با شکلگیری صحیح عرضه و تقاضا، بازار خودرو به وضعیت تعادل نزدیک میشود و با شفاف شدن معاملات خودرو از طریق عرضه در بورس کالا، فضای رانت و فساد بسته میشود و مجریان امر میتوانند با تنظیم سمت عرضه و تقاضا، بازار را به تعادل نزدیک کنند. همچنین، با حذف قیمتهای غیرواقعی در بازار آزاد، سود قیمتهای کارخانه و بازار به جای دلالان به تولیدکننده داده میشود.
به این ترتیب، با بهبود کیفیت،افزایش میزان تولید، حذف سوداگری و واقعی و متعادل شدن قیمت خودرو، شرکتهای تولیدکننده خودرو از زیر فشار سنگین زیان خارج میشوند و سود واقعی معاملات به جیب آنها میرود و با بهبود حاشیه سود عملیاتی، زیان انباشته خودروسازان روند کاهش خواهد داشت و در نتیجه، با کاهش زیان شرکتها، سهامداران آنها نیز از زیان خارج میشوند و طعم شیرین سود را میچشند.
در نهایت، میتوان چنین گفت که هدف اصلی عرضه خودرو در بورس کالا، خارج کردن این محصول از یک کالای سوداگری و سرمایهای به یک کالای مصرفی و مقابله با دلالی گسترده و بازار کاذب است. این اقدام برای اقشار بسیاری منفعت دارد و از مردم عادی تا سهامداران و صاحبان صنایع و خودروسازان، منتفع میشوند و باری از دوش آنها برداشته میشود.
