مسعود وطنخواه
دلیل اطلاع‌رسانی نکردن سازمان بورس درباره سرانجام واگذاری شدن طرح تدوین دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری به معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران چیست؟
۲۱ شهریور ۱۴۰۰ بود که محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس پیشین سازمان بورس، در نامه‌ای به محسن خدابخش، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران، خواستار تهیه دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری ظرف مدت ۲ماه، پس از اخذ نظرات صاحب‌نظران بازار سرمایه شد.
در نامه یادشده، بر ضرورت تسهیل و نیز مهلت کافی فرایند احراز هویت سجامی سهامداران به‌ویژه سهامدارن مقیم خارج از کشور تاکید شده است.
طبق بند هفت ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، امور مربوط به ثبت، نگهداری، انتقال، مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه معاملات بر عهده شرکت سپرده‌گذاری قرار گرفته است.
در معرفی تنها شرکت سپرده‌گذاری کنونی که سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه نامیده می‌شود، در تارنمای این شرکت آمده است: شرکت سپرده‌گذاری از طریق افزایش کارایی پایاپای و تسویه معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش ریسک جعل، سرقت و مفقودی اوراق بهادار نقش شایانی را در کارآمدی اوراق بهادار ایفا می‌کند.
از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا کنون، هفت نامه با امضای روسای پیشین و کنونی سازمان بورس نوشته شده است اولین نامه درباره نرخ تسعیر ارز به رئیس کل بانک مرکزی وقت نوشته شد، مخاطب دو نامه وزیر نفت بود، دو نامه نیز درباره قیمت‌گذاری خودرو نوشته شد (یکی به وزیر اقتصاد و دیگری به وزیر صمت)، یک نامه هم برای وزیر نیرو درباره قیمت خرید برق از نیروگاه‌ها ارسال شد و سرانجام یکی هم خطاب به معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران درباره تدوین دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری نوشته شد.
مهلت دو ماهه
مهلت دو ماهه در نامه نوشته‌شده در ۲۱ شهریور که درباره تهیه دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری بود روز گذشته به پایان رسید، اما هنوز دستورالعمل اعطای مجوز سپرده‌گذاری در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی بازار سرمایه بارگذاری نشده است.
رعایت نشدن مهلت دو ماهه از سوی معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران که جزء زیرمجموعه‌های سازمان بورس است اقدامی قابل تامل است.
حتی اگر مهلت دو ماهه نیاز به تمدید داشت باید این به اطلاع فعالان بازار سرمایه می‌رسید شاید هم تغییر رئیس سازمان بورس سبب به فراموشی سپرده شدن مفاد این نامه شده است.
بازار سرمایه نیازمند شفافیت
بازار سرمایه نیازمند شفافیت بالاست و این شفافیت میسر نمی‌شود مگر اینکه متولیان بازار سرمایه نظیر سازمان بورس و دیگر اجزای آن به شفافیت اهتمام ویژه ببخشند. مجید عشقی، رئیس فعلی سازمان بورس، نیز در تشریح راهبردهای ۷گانه خود برای بازار سرمایه بر افزایش شفافیت و کیفیت اطلاعات منتشرشده تاکید کرده بود.
خبرگزاری تسنیم ۲۵مهر۱۴۰۰، در این باره نوشته بود: «این برنامه محوری با تکیه بر مواردی چون افزایش سهم تامین مالی بخش تولید و توسعه بنگاه‌ها از بستر بازار سرمایه؛ تنوع‌بخشی و تعمیق بازار سرمایه (در ابعاد بازار، ابزار و نهاد)؛ افزایش شفافیت و کیفیت اطلاعات منتشرشده در بازار سرمایه؛ مقررات‌زدایی، اصلاح فرآیندهای کاری و افزایش کارایی بازارهای مالی؛ توسه نهادهای مالی و انحصار زدایی؛ توسعه و تقویت زیرساخت‌های فنی؛ تسهیل‌گری و شفاف‌سازی صدور مجوزها در بازار سرمایه و توسعه بازار بدهی و افزایش نقدشوندگی آن به عنوان مکمل بازار سهام دنبال خواهد شد.»
اینکه چرا سازمان بورس درباره اموری از این دست که مربوط به زیرمجموعه‌های خود است، سستی کرده است جای سوال دارد.
بی‌گمان ادامه این روندها و توجه نکردن به اطلاع‌رسانی‌های به‌موقع سبب کاهش اعتماد فعالان بازار سرمایه از یک سو و کاهش جایگاه سازمان بورس در هنگام چانه‌زنی برای دفاع از حقوق سرمایه‌گذاران می‌شود.
