آقای دولت، مواظب باشید مالیات ترمز بریده است
ناصر بزرگمهر
آقای دولت، دست در جیب مردم کردن خطاست. مال مردم، مال خودشان است و حتما حاصل تلاش و زحمت و وقت آنهاست. نمی‌توانیم با تورم های ساختگی و بی‌لیاقتی مدیران کوتوله، نرخ زمین خدا را که قرار بود به رایگان به مردم بدهیم، به متری چندصد میلیون تومان برسانیم؛ یک خانه معمولی را به میلیاردها تومان؛ یک اتومبیل ساخت وطن را از چند هزار تومان به چندهزار برابر و یک دلار را به ۴ هزار برابر و پول ملی را به صفر برسانیم و همه ناتوانی‌های‌مان را به گردن تحریم بیندازیم و از بزرگ‌ترین ثروت‌های ملی یعنی نیروی انسانی جوان و متخصص، منابع گرانقیمت خدادادی نفت و گاز، معادن بی‌نظیر، دریای شمال و جنوب و خاک ارزشمند، غافل شویم و با طرح‌های آنچنانی به عوارض و مالیات و گرانفروشی خدمات آب و برق و بنزین و عوارض خروج و صدور گذرنامه و گواهینامه و تعرفه‌های شهرداری و ده‌ها سازمان دیگر و از همه وحشتناک‌تر ۲ سازمان بی‌در و پیکر تامین اجتماعی و مالیات دل ببندیم و با تورم مصنوعی، از مردم مالیات بگیریم.
نظام مالیاتی جهان تعریف‌های مشخص و قانونی دارد و در چارچوب استانداردها و ضوابط اجتماعی و پذیرفته شده شرع و عرف و با رعایت عدالت تعیین می‌شود.
براساس تعریف فرهنگ ویکی‌پدیا، مالیات یک هزینه مالی اجباری یا نوعی خراج است که توسط دولت‌ها به‌منظور تامین هزینه‌های مختلف عمومی از مالیات‌دهنده حقیقی یا حقوقی گرفته می‌شود.
نخستین مالیات شناخته‌شده، حدود ۳هزار سال قبل از میلاد در مصر باستان اخذ شده است.
همه کشورها برای تامین مالی نیازهای عمومی و ملی و کارکردهای دولت، دارای سیستم مالیاتی هستند. بیشتر کشورها سیستم مالیات پلکانی با نسبت درآمد دارند و انواع مالیات بر دارایی، بر ارث، بر املاک، بر فروش، بر درآمد یا تعرفه و عوارض دیگر نیز دریافت می‌شود.
از نظر اقتصادی، مالیات ثروت را از مردم و کسب‌وکارها به دولت منتقل می‌کند. این کار هم می‌تواند موجب رشد و رفاه اقتصادی و هم کاهش و نابودی درآمد و تولید و زندگی مردم شود؛ در نتیجه مالیات موضوعی بسیار مهم است.
تعریف حقوقی و تعریف اقتصادی مالیات از جهاتی متفاوت هستند، به‌طوری که اقتصاددانان هر نقل و انتقال پولی به دولت را مالیات حساب نمی‌کنند. به‌طور مثال می‌توان به شهریه دانشگاه‌های عمومی و هزینه‌های خدمات رفاهی که توسط دولت‌ها تامین می‌شود اشاره کرد.
دولت‌ها همچنین با تحمیل جریمه (مانند جریمه‌های راهنمایی و رانندگی) منابع به‌دست می‌آورند.
از نظر اقتصاددانان، مالیات انتقال اجباری منابع از بخش خصوصی به بخش دولتی است. البته روش اخذ مالیات و چگونگی هزینه کردن مالیات توسط دولت‌ها در سیاست و اقتصاد بسیار مورد بحث است. دولت‌ها در طول تاریخ برای اجرای کارهای رفاهی عمومی از پول مالیات استفاده می‌کنند.
مخارج زیرساخت‌های اقتصادی، راه‌ها، حمل‌ونقل عمومی، خدمات بهداشتی، سیستم‌های حقوقی، امنیت عمومی، آموزش، سیستم‌های سلامت، نظامی، تحقیقات علمی، فرهنگ، هنر، آمار، بیمه عمومی، بیمه بیکاری، مدیریت انرژی، آب و فاضلاب و بیشتر کارهای عمومی و عملکرد دولت از طریق مالیات تامین می‌شود. توانایی دولت برای افزایش مالیات را ظرفیت مالی
(Fiscal capacity) می‌گویند. وقتی مخارج از درآمد مالیاتی فراتر رود (G>T)، دولت با کمبود بودجه مواجه می‌شود و دولت مقروض شکل می‌گیرد.
مالیات در بیشتر کشورهای مترقی بر سود خالص یک تجارت و درآمدها تعیین می‌شود. محاسبه درآمد براساس اصول حسابداری قضایی انجام می‌شود. مالیات بر درآمد منفی ( Negative income tax ) معنا و مفهومی ندارد و هرگز از افرادی که دارای درآمد کمتر از مبلغ معینی هستند، مالیاتی دریافت نمی‌شود و برعکس این افراد مبلغی از دولت دریافت می‌کنند.
مالیات فقط از سود سرمایه و درآمدها دریافت می‌شود؛ آن‌هم با هدف کاهش میزان سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد و موازی بخش تولید.
مالیات بر دارایی معمولا بر ۳ نوع دارایی عمومی (زمین، ساختمان و چیزهای منقول) اعمال می‌شود. این نوع مالیات برمبنای ارزش تخمینی ملک است که در آن هیچ تورم ناشی از جنگ و رکود اقتصادی و موارد مشابه دیده نمی‌شود.
برای یک دوره بیش از ۱۵۰ ساله از سال ۱۶۹۵، دولت انگلیس یک مالیات بر پنجره را وضع کرد و در نتیجه آن، هنوز هم می‌توان ساختمان‌هایی را مشاهده کرد که پنجره‌های آنها با آجر پر شده‌اند تا از این طریق صاحبان آنها پول خود را پس‌انداز کنند و از هدررفت انرژی جلوگیری شود.
در بسیاری از کشورها، تلاش می‌شود مالیات بر غذا و پوشاک و مسکن به صفر نزدیک شود.
بسیاری از دولت‌ها دست رسانه‌ها را برای کنترل و نظارت بر ثروتمندان باز می‌گذارند تا آنها در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون بتوانند وضعیت پرداختی مالیات را رصد کنند. به‌طور نمونه افراد ثروتمندی که آثار هنری خود را برای نمایش عمومی به موزه‌ها امانت بدهند از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند، زیرا آثار هنری، مشمول مالیات بر دارایی شخصی می‌شوند.
مالیات بر ارزش افزوده که در برخی کشورها اعمال می‌شود، از عملیاتی که ایجاد ارزش می‌کند و در لحظه معامله و در صندوق خرید و فروش اخذ می‌شود.
مالیات‌ها معمولا به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. مالیات های مستقیم به مالیات‌های سرشماری و مشخص مثل املاک اشاره دارند که مبتنی بر موجودیت ساده یا مالکیت هستند. مالیات‌های غیرمستقیم بر رویدادها، حقوق، امتیازات و فعالیت‌ها اعمال می‌شود؛پایه مالیات غیرمستقیم بر تولید، ساخت یا توزیع کالاهایی که از طریق گمرک نمی‌توانند از آن مالیات بگیرند، وضع شده است.
تعرفه واردات یا صادرات (که به آن مالیات گمرک نیز گفته می‌شود) هزینه‌ای برای انتقال کالاها از طریق یک مرز سیاسی است که اگر تابع قانونی مناسب نباشد باعث دلسردی تجار می‌شود و بیشتر دولت‌ها از آن برای حمایت از صنایع داخلی استفاده می‌کنند.
در بسیاری از کشورها مالیات از مردم برای گسترش و کشف منابع زیرزمینی مثل نفت و گاز و معادن و برای مدت معین گرفته می‌شود و برخی اقتصاددانان معتقدند مالیات پولی، ضروری نیست. عده زیادی هم اخلاق مالیاتی را زیر سوال می‌برند.
تقریبا بیشتر استدلال‌ها در زمینه مالیات حول روش اخذ مالیات و هزینه‌های مرتبط دولت است؛ نه خود مالیات.
این مهم‌ترین بحث مالیاتی است که باید دولت و به‌ویژه نمایندگان مجلس به آن توجه ویژه کنند و از فشار بر قاطبه مردم، به‌ویژه کسبه و تولیدکنندگان بکاهند.
