آیا تنها دولت و حکومت باید پاسخگو باشند؟

زینب یزدانی

با شروع پیک چهارم کرونا در کشور  سوالات زیادی مطرح شده است، اشخاص مختلف از اقشار مختلف با سمت‌های گوناگون به دنبال دلایل شروع این موج هستند. فعالیت‌های دولت و کادر درمان در زمان شیوع این بیماری را شایسته قدردانی می‌دانیم که با وجود تحریم‌ها و کمبود امکانات، همگی تلاش خود را کرده‌اند. اما سوالات زیادی مطرح است از جمله قرنطینه نشدن شهرها در  دو هفته تعطیلات عید، کندی خرید و تزریق واکسن و … همه این موارد را همگان قبول داریم و همگی از این مشکلات شاکی هستیم.

همگی اطلاعات کافی درباره شیوع کرونا و سرعت انتشار آن داریم و مانند سال گذشته گنگی و ناآشنایی به این بیماری نداریم. می‌دانیم کرونای انگلیسی چه سرعت بالای انتشاری دارد و می دانیم این ویروس جهش داشته است و با عناوین دیگر در سراسر جهان در حال تکثیر است. می دانیم که در خوزستان موارد زیادی از کرونای انگلیسی ثبت شده است. می دانیم فضای بسته در هر جا و به هر عنوانی سرعت انتشار را بالا می برد. می دانیم تست‌ها درصد بالایی خطا دارد و هزینه بالای تست‌ها تست گرفتن مدام را سخت کرده است.

فرض را بر این می گذاریم تصمیم درست این بود که دولت یا هر ارگانی که مسئول است، قرنطیه عمومی به خصوص در تعطیلات عید را باید اجرایی می‌کرد؛ اما خود مردم چه کردند؟ به سفرهای غیر ضروری مخصوصا با وسایل نقلیه عمومی رفتند، به عید دیدنی افراد سالمند خانواده رفتند و جان آنها را به خطر انداختند و…

در این میان، نکته قابل تامل این است که هر شخص خودش را مبرا از انتقال ویروس می دانست و قرنطینه بودن را برای دیگران توصیه می کرد. روز گذشته با یکی از کارکنان بخش درمان در یکی از بیمارستان‌های بزرگ پایتخت صحبت می‌کردم. خستگی و ناامیدی از صدایش کاملا مشخص بود. بحث به قرنطینه و اوضاع بیمارستان‌ها که کشیده شد، عنوان کرد طی ۱.۵ سال گذشته اولین بار است که  مراجعه به بیمارستان‌ها تا این اندازه افزایش یافته است. او همچنین گفت که برخی از بیماران قبل از آمدن نتیجه تست کرونا فوت کردند و فوت آنها ایست قلبی ثبت شده؛ در نتیجه ممکن است آمار درگذشتگان روزانه خیلی بالاتر از اخبار اعلام شده باشد. او در میانه این گفت‌وگو با عصبانیت از من پرسید: دولت قرنطینه نکرد اما مردم خودشان عقل نداشتند؟

نمی‌دانستم در پاسخ به این پرسش چه بگویم. با وجود آنکه سال‌هاست از نبود یا کمبود آزادی در برخی حوزه‌ها انتقاد می‌کنیم چه توجیهی باید در این مورد ارائه کنیم که اختیار با خودمان بود؛ اما برخی از ما جان با ارزش خود، خانواده و دیگر مردم را به خطر انداختند.

آیا تنها دولت و حکومت پاسخگو باید باشد؟ قبل از اینکه در فضای مجازی یا هر جمعی دیگه به دنبال محکوم کردن دولت و دیگر مسئولان باشیم، ابتدا از خود سوال کنیم در عید چه تعداد مهمانی رفتیم و چند بار میزبان بودیم؟ آیا بعد از مسافرت، به جای رعایت قرنطینه دو هفته‌ای، با اعتماد به نفس به عیددیدنی سایر اقوام و دوستان نرفتیم؟ یا زمانی را به یاد بیاوریم که همگی در خیابان‌ها ماسک زدیم و نفری یک اسپری الکل دست گرفتیم اما به محض قرار گرفتن در فضای بسته و در جمع نزدیکان پروتکل‌های بهداشتی زائد و غیر لازم تشخیص دادیم. آیا برای اجرای دقیق قرنطینه و پروتکل‌های بهداشتی حتما نیاز به حکومت نظامی یا برخورد شدید انتظامی بود؟ مگر خودمان عقل نداشتیم؟

به نظر می‌رسد بعد از تامل درباره همین پرسش‌ها و نیز آنچه در فروردین ۱۴۰۰ بر همگان گذشت شروع به سخنرانی درباره مسئولیت دولت و ستاد کرونا کنیم یا دم از ضرورت گسترش آزادی‌ها بزنیم.