اصلاح ضرایب اعتباری سرعت‌گیر صعود بورس شد
مسعود وطنخواه
عصراقتصاد: کمیته پایش بورس که متشکل از ۵ نفر شامل دبیر کل کانون کارگزاران، مدیر نظارت بر بازار سازمان، مدیر نظارت بر کارگزاران، نماینده شرکت سپرده‌گذاری و نماینده شرکت مدیریت فناوری ضرایب خرید اعتباری مشتریان کارگزاری‌های بورس و فرابورس را به ۳۵ درصد کاهش دادند. این دومین‌بار کاهش ضرایب در فروردین ۹۹ است.
بر این اساس، از ۲۰ فروردین تمام کارگزاری‌ها و مشتریان استفاده‌کننده از خط اعتباری باید خود را با ابلاغیه جدید منطبق کنند.
در حالی که فعالان بازار سرمایه برای استفاده حداکثری از توان مالی خود با چالش کمبود نقدینگی مواجه‌اند و از تمام ظرفیت پرتفوی سهام و اعتبار خود بهره می‌برند، کاهش حد اعتبار موجب تحمیل فشار فروش به بازار سرمایه می‌شود به همین دلیل، این تصمیم به عنوان سرعت‌گیر صعود بورس عمل می‌کند.
به عبارت دیگر مشتریانی که بیشتر از ۳۵ درصد پرتفوی آورده نقدینگی خود استفاده کرده‌اند باید مازاد حد اعتباری خود را به فروش رسانند. که همین امر موجب افزایش عرضه از یک‌سو و کاهش تقاضا از سوی دیگر می‌شود؛ اتفاقی که با واکنش و عرضه‌های زیاد در بازار روز گذشته به خوبی مشهود بود.
اولین‌بار ۱۰ فروردین بود که بر اساس ابلاغیه جدید مدیریت نظارت بر کارگزاران حد اعتبار خرید سهام از ۵۰ به ۴۵ درصد ارزش پورتفوی کاهش یافت. روز گذشته که اولین روز اجرایی‌شدن ابلاغیه ۱۰ فروردین بودیم برای دومین‌بار و به فاصله ۷ روز ابلاغیه جدیدی مبنی بر کاهش حد اعتبار خرید سهام از ۴۵ به ۳۵ درصد ارزش پورتفوی منتشر شد.
در بورس همه دوست دارند سرمایه بیشتری در اختیار داشته باشند تا با اهرم کردن آن، بتوانند سودهای بیشتری کسب کنند. این خواسته‌ای منطقی است، زیرا شخصی که به طور مثال با سرمایه ۵۰ میلیونی، سالانه حدود ۴۰ درصد بازدهی از بورس کسب می‌کند، اگر ۷۰ میلیون سرمایه داشته باشد، با همان سود ۴۰ درصدی می‌تواند پول بیشتری به‌دست آورد. استفاده از آپشن اعتبار سبب می‌شود که سرمایه‌گذاران بتوانند در کنار ریسک بالاتر یازدهی بهتری را کسب کنند.
پس از مشکلات روانی FATF در بهمن ۹۸ برای کاهش تاثیرات و حمایت از بورس ضرایب حد خرید اعتباری از ۵۰ به ۶۰ درصد افزایش یافت که این تغییر یک از دلایل رونق دوباره و رکوردشکنی شاخص کل بورس بود. رکود بازارهای رقیب نظیر طلا، مسکن وخودرو در مقایسه با بورس از یک سو و استقبال عامه مردم از بازار سرمایه در دو ماه گذشته به حدی بود که اواخر اسفند ماه سازمان بورس در اطلاعیه‌هایی درباره دائمی‌نبودن روند صعودی بورس هشدار داد.
سازمان بورس تنها به انتشار این هشدارها اکتفا نکرد و اسفند ۹۸ حد اعتبار خرید سهام را به میزان قبلی یعنی از ۶۰ به ۵۰ درصد ارزش پورتفوی کاهش داد. بر خلاف سال‌های گذشته که حجم و ارزش معاملات در نیمه اول فروردین افت محسوسی پیدا می‌کرد در ۵ روز معاملات نیمه اول فروردین سالجاری افزایش تقاضا موجب رکوردشکنی ارزش معاملات شد به طوری که شگفتی ناظران را برانگیخت. این رکوردشکنی و رشد شتابان از چشم ناظر بازار سرمایه نیز پنهان نماد به طوری که ابلاغیه ۱۰ فروردین تصمیم کاهش حد اعتبار خرید سهام از ۵۰ به ۴۵ درصد ارزش پورتفوی از ۱۷ فروردین را به اطلاع فعالان بازار سرمایه رساند و روز گذشته نیز بار دیگر حد اعتبار خرید تغییر کرد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، در حالی که سازمان بورس پیش از این اقدام به کاهش ضریب خرید اعتباری سهام کرده بود در تصمیمی جدید به کلیه شرکت‌های کارگزاری اعلام کرد: «پیرو دو ابلاغیه مبنی بر پیوست بند ۸ صورتجلسه سه مرداد سال ۹۷ هیات مدیره سازمان در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس و آخرین اصلاحات مصوبه کمیته پایش ریسک بازار در این خصوص با استناد به اختیارات اعطایی به کمیته پایش ریسک بازار طبق مصوبه فوق، تصمیمات مقرر در بند یک صورتجلسه ۱۶ فروردین سال جاری کمیته پایش ریسک بازار در خصوص اصلاح دستورالعمل خرید اعتباری اوراق بهادار در بورس تهران و فرابورس در مورد سهام پذیرفته‌شده در بورس تهران و بازار اول و دوم فرابورس ۳۵ درصد قیمت پایانی شد و بازار پایه بدون تغییر ماند.
