اعلام آمار دقیق بر عهده مرکز آمار است

مرکز آمار طی جوابیه ای به یک گزارش عصر اقتصاد ضمن تشریح دلایل اختلافات زییاد در اعلام آمار ما بین بانک مرکزی و مرکز امار بر مرجعیت قانونی اعلام آمار از سوی این مرکز تاکید کرده و تلویحا اشاره کرده است که آمار گیری بانک مرکزی محدود تر و بر اساس  داده های کمتر و ناقص تر است.

با توجه به توضیحات ارائه شده جوابیه حسب قانون مطبوعات و ایجاد تعامل دو سویه بیشتر جوابیه مذکور را عینا  تقدیم حضور خوانندگان می کنیم:

در خصوص مطلب منتشر شده در روزنامه عصر اقتصاد در تاریخ ۲۱ مهرماه ۱۴۰۳ با عنوان ” مرکز آمار ندید یا وزارت کار دوبینی دارد. ” مطلب ذیل به اطلاع میرسد. خواهشمند است دستور فرمایید جهت تنویر افکار عمومی و آگاه سازی جامعه در زمینه نظام آماری کشور، نسبت به انتشار جوابیه ذیل در آن روزنامه وزین اقدام نمایند.

در بخشی از این گزارش به تفاوت زیاد بین آمار نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران اشاره شده است. همانطور که در متن این گزارش هم آمده است بر اساس ماده ۱۰ قانون احکام داِئمی برنامه‌های توسعه کشور، مرکز آمار ایران مرجع رسمی تهیه و انتشار آمارهای رسمی کشور است که آمارهای حوزه شاخص های قیمت هم مشمول این قانون بوده و جهت جلوگیری از موازی کاری در نظام آماری کشور انتشار این آمار باید صرفا توسط مرکز آمار ایران انجام شود.

در خصوص دلایل تفاوت در آمار اعلامی نرخ تورم از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی، به استحضار می رساند جهت محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده طرح آمارگیری برای جمع آوری اطلاعات قیمت اقلام مصرفی سبد خانوار در مناطق شهری و روستایی سراسر کشور اجرا می‌شود، سپس قیمت های جمع آوری شده با استفاده از ضرایب اهمیت مربوط به اقلام مختلف بر اساس دستورالعمل‌های بین المللی تجمیع شده و شاخص قیمت مصرف کننده کل محاسبه می‌شود.

تفاوت در نوع و تعداد اقلام، مناطق جغرافیایی تحت پوشش طرح و ضرایب اهمیت می‌تواند دلیل تفاوت در نرخ تورم اعلام شده توسط دو نهاد باشد. ضریب اهمیت به تفکیک گروه‌های کالایی بر اساس سال پایه ۱۴۰۰ برای خانوارهای کل کشور به شرح جدول زیر می باشد:

فراداده مربوط به طرح شاخص قیمت مصرف کننده مرکز آمار ایران به شرح جدول زیر می باشد:

لازم به ذکر است این اطلاعات در درگاه ملی آمار موجود می باشد، اما فراداده طرح اجرا شده در بانک مرکزی در وب سایت این نهاد موجود نبوده و امکان مقایسه وجود ندارد.

همچنین در بخش دیگری از این گزارش به اختلاف متوسط قیمت یک متر مربع مسکن اعلامی توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران اشاره شده است که در این مورد توضیحات زیر به استحضار میرسد:

اختلاف آمارهای تورم مسکن مرکز آمار ایران و بانک مرکزی عمدتاً مربوط به روش محاسبه می باشد. بانک مرکزی برای تورم مسکن از روش متوسط قیمت استفاده می‌کند، در صورتیکه مرکز آمار از شاخص قیمت به روش تعدیل کیفی رگرسیون هدانیک استفاده، محاسبه و اعلام می‌نماید که در این روش اثر تغییرات کیفیت از قیمت حذف می‌شود.

بطور مثال ممکن است در دوره قبل درصد بیشتر املاک فروش رفته قدیمی ساز و با سن بنای بالا باشند، در صورتی که در دوره جاری اکثر املاک فروش رفته نوساز باشند. طبیعی است که در این حالت متوسط قیمت تورم مسکن را بیش از حد و در شرایطی که بر عکس این باشد، متوسط قیمت تورم بخش مسکن را کمتر از حد نشان خواهد داد.

در صورتی که در روش شاخص قیمت هدانیک اثرات تغییرات کیفیت از قیمت حذف می شود و تورم محاسبه شده تنها مربوط به تغییرات قیمت بوده و دقیق‌تر خواهد بود.