افزایش ۲۳۱ درصدی درآمدهای نفتی ایران

فاطمه محمدی پور

طبق اطلاعات ارائه شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا تحریم های نفتی کارآمدی خود را برای ایران از دست داده و درآمدهای نفتی کشور امسال میلادی نسبت به سال ۲۰۲۰ ( سه سال گذشته) ۲۳۱.۲۵ درصد بیشتر شده و از ۱۶ میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد دلار خواهد رسید.

به گزارش عصر اقتصاد، «آریل کوهن» در مقاله ای که در سایت تحلیلی نشنال اینترست مدعی تامین مالی ایران برای حزب‌الله، شبه‌نظامیان حوثی در یمن، حماس و جهاد اسلامی در غزه شده وبه استناد گزارش اخیر اداره اطلاعات انرژی (EIA) در مورد صادرات نفت ایران سیاست های تحریمی را شکست خورده اعلام کرده است.

شروع این مقاله از این جهت با تامین مالی این گروه ها آغاز شده تا بتواند توجه سیاستمداران غربی را به حساسیت موضوع افزایش درآمدهای ایران جلب کند زیرا در یک نگاه و دید وسیع تر نگران شکل گیری روابط عمیق در مثلث چین، روسیه و ایران است.

از سال ۲۰۲۰ درآمد ایران از صادرات نفت تقریباً چهار برابر شده و از ۱۶ میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است

واقعیت این است که تحریم‌های اوباما و بایدن علیه تهران شکست خورده است. در واقع همانطور که تحریم‌ها علیه کرملین به دلیل جنگ اوکراین نشان می‌دهد، تحریم‌ها به تنهایی نوشدارویی علیه کشورهای دیگر نیست. سیاست تجاری ایالات متحده آمریکا اغلب در جلوگیری از نقض آشکار تحریم ها شکست می خورد.

بر اساس گزارش اطلاعات انرژی آمریکا، از سال ۲۰۲۰ درآمد ایران از صادرات نفت تقریباً چهار برابر (۳.۷) شده و از ۱۶ میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

سه عامل این تغییر چشمگیر را توضیح می‌دهند: اجرای نه چندان سخت تحریم‌ها توسط دولت بایدن، افزایش قیمت جهانی نفت و تشنگی چین برای نفت که منجر به مشارکت نزدیک‌تر با ایران شد.

به گزارش عصر اقتصاد برخی نیز توانایی ایرانی ها در بازاریابی را با تخفیف های ویژه موثر می دانند. گفته میشود تخفیف های ایرانی ها برای شرکت های چینی قابل توجه بوده و برخی منابع مجموع ارقام تخفیف های سالانه را حدود ۱ میلیارد دلار می دانند؛ با این حال آنچه رخ داده این است که دسترسی ایران به منابع ارزی بیشتر شده و تحریم ها عملا شکست خورده است.

طبق ادعای کوهن، بایدن به طور رسمی هیچ تحریم نفتی علیه ایران را لغو نکرده است، ایران نیز «رسما» نفتی به چین صادر نکرده است. تهران از مجموعه گسترده ای از شرکت های پوسته و تانکرهای ناشناس برای پنهان کردن منشاء ملی محموله نفتی خود استفاده می کند.

ناتوانی آمریکا در محاکمه ناقضان تحریم

در عین حال سایت تحلیلی نشنال اینترست ادعای بزرگی را کرده و مدعی شده است که چندین شرکت بیمه و لجستیک آمریکایی در واقع ترانزیت نفت ایران به چین را تسهیل کردند. با این حال، دولت بایدن نتوانسته است به طور مؤثری انبوه ناقضان تحریم ها را محاکمه کند. تحمل رویه های تجاری ایران، عملاً بازگشتی به رویکرد آشتی جویانه رئیس جمهور سابق یعنی باراک اوباما در قبال ایران است. در عین حال، تهران هر چه بیشتر به دستیابی به قابلیت های تسلیحات هسته ای نزدیک شده است.

حامیان توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران (برجام) پیش‌بینی‌هایی را ترسیم کردند که در آن ایران در ازای لغو تحریم‌ها، به بازرسی‌های تسلیحات هسته‌ای تسلیم شد. در سال ۲۰۱۸، دولت ترامپ تحریم‌ها را مجدداً اعمال کرد و باعث سقوط صادرات نفت خام ایران از ۲۰۳۳ بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ به ۶۷۵ بشکه در سال ۲۰۱۹ شد.

اگرچه ایالات متحده آمریکا نفوذ محدودی بر قیمت نفت دارد، اما افزایش قیمت‌ها به عنوان امتیازی خوب برای ایران عمل می‌کند و به ایران اجازه می‌دهد در مواجهه با شکست دولت بایدن در اجرای تحریم ها از نفتی که می‌فروشد، سود بیشتری ببرد

اکنون تشدید خصومت‌ها بین اسرائیل و ایران هرگونه نقطه مشترک باقی‌مانده بین ایالات متحده آمریکا و دولت ایران را از بین برده است. ما دیگر در دنیای ۲۰۱۵ زندگی نمی کنیم، اما برخی از سیاست گذاران آمریکایی خلاف این را وانمود می کنند. بنابراین، تحریم‌های موجود تا زمانی که واشنگتن اجرای آن را در اولویت قرار ندهد و منابع قابل توجهی را به آن اختصاص دهد، به طبع باقی خواهند ماند.

افزایش قیمت ها به نفع ایران است

البته ما نمی‌توانیم درآمدهای نفتی بیشتر ایران را به طور کامل به گردن سیاست‌های آمریکا بیندازیم. روندهای اقتصاد کلان نیز طی چند سال گذشته به نفع ایران بوده است. گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا افزایش شدید قیمت سالانه نفت خام ایران را از ۲۹ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۰ به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ به ۸۴ دلار در سال ۲۰۲۲ ثبت کرد. شوک‌های اقتصادی خارجی تا حد زیادی این تغییر را توضیح می‌دهند.

کاهش محدودیت های همه گیر باعث افزایش تقاضای انرژی شد و جنگ روسیه و اوکراین عرضه انرژی را کاهش داد. اگرچه ایالات متحده آمریکا نفوذ محدودی بر قیمت نفت دارد، اما افزایش قیمت‌ها به عنوان امتیازی خوب برای ایران عمل می‌کند و به ایران اجازه می‌دهد در مواجهه با شکست دولت بایدن در اجرای تحریم ها، از نفتی که می‌فروشد، سود بیشتری ببرد.

از لحاظ تاریخی ایران اکثرا نفت خود را به سوریه، ترکیه، ژاپن و کره جنوبی صادر می کرد. با این حال چین در پنج سال گذشته به عنوان مشتری ضروری صنعت نفت ایران ظاهر شده است. صادرات نفت ایران به چین از سال ۲۰۱۹ چهار برابر شده است؛ از ۳۰۸ هزار بشکه در روز به ۱.۲ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

اشتیاق چین برای خرید مقدار زیادی نفت از ایران و روسیه، قطبی شدن ژئوپلیتیکی عمیق‌تر را نشان می‌دهد که ممکن است به یک آتش‌ بازی جهانی منجر شود

صادرات ایران به مقاصد خارج از چین از ۱.۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ به تنها ۱۴۸ هزار بشکه در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است که این امر در روند گسترده تر تمایل چین به دور زدن تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا و هماهنگی با ایران برای انجام این کار نهفته است. چین تا ۸۹ درصد از صادرات نفت ایران را بسته به ماه خریداری می کند (که تقریباً ۱۰ تا ۱۲ درصد از کل واردات نفت خام این کشور در سال ۲۰۲۳ را تشکیل می دهد). ما دیگر نمی توانیم منافع ژئوپلیتیک چین را از منافع ایران جدا کنیم.

از سوی دیگر اشتیاق چین برای خرید مقدار زیادی نفت از ایران و روسیه، قطبی شدن ژئوپلیتیکی عمیق‌تر را نشان می‌دهد که ممکن است به یک آتش‌ بازی جهانی منجر شود. در طی قرن بیستم، این سه کشور قدرتمند یکدیگر را دشمن می دانستند. اکنون آنها علیه آمریکا و متحدانش متحد شده اند.