اقتصاد رانتی در مقابل نوآوری
آیا فینشورتک راهی برای شکستن بن‌بست است؟
سکینه مهرایی
رویداد فینشورتک با حضور کارشناسان و فعالان حوزه بانک و بیمه، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های فناوری‌های نوین مالی و بیمه‌ای پرداخت.
در این رویداد، موضوعاتی مانند طراحی ابزارهای جدید تامین مالی، افزایش ضریب نفوذ بیمه، و نقش اقتصاد دیجیتال در رفع موانع رشد اقتصادی مورد بحث قرار گرفت. اما آیا فینشورتک راهی برای شکستن بن‌بست است؟
به گزارش عصراقتصاد، امیر بهداد سلامی، مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس، در همایش بانک و بیمه (فینشورتک) با اشاره به چالش‌های موجود برای بخش تنظیم‌گر در اکثر کشورهای دنیا، از تلاش برای ایجاد ابزارهای جدید تامین مالی در بازار سرمایه خبر داد.
وی تاکید کرد که در بازار سرمایه در حوزه‌های مدیریت دارایی، اعتبار سنجی، تنظیم گری، هوش‌های مصنوعی عامل از فناوری مالی بهره برداری می‌شود. همچنین در بخش نظارت و سیاست‌گذاری با همکاری نهاد تنظیم‌گر می‌توان اقدامات بسیاری را انجام داد.
سلامی افزود: در بازار اوراق بهادار، در تمام چرخه تولید ابزارهای زیادی مشخص شده اما در تلاش هستیم تا در حوزه تامین مالی ابزارهای جدیدی ایجاد شود تا به تامین مالی این بخش کمک کند و اقدامی که در سازمان بورس دنبال شده و امروز بستر آن فراهم است، استفاده از فضای‌های آزمون یا سندباکس است که برای بازار سهام و اوراق بهادار راه اندازی شده و در حال فعالیت است و می‌توان این ابزار را در حوزه‌های فینتک و فینشورتک نیز گسترس داد تا موانع فناوری مالی برای تامین مالی برطرف شود.
مدیر پژوهش و توسعه سازمان بورس ادامه داد: اخیرا آزمایشگاه داده در سازمان بورس با همکاری دانشگاه‌ها در حال فعالیت است تا بخش علمی بتوانند از این داده‌ها در فضای آزمایشگاهی علمی استفاده کنند تا از ایده‌های علمی در این حوزه رونمایی شود و بی شک اگر فضای فناوری و فینتک توسعه پیدا کند دغدغه‌های نهاد تمظیم گر نیز کاهش پیدا می‌کند و امروز سازمان بورس در تلاش برای ایجاد کارایی بالاتر در بازار سرمایه است که ایجاد صندوق‌های جدید برای تامین مالی در بازار سرمایه را می‌توان به عنوان مصداق این موضوع مطرح کرد.
کل پرتفوی بیمه در ایران ۳۵۰ همت است
صادق فرامرزی، مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات بیمه مرکزی، در این رویداد با اشاره به عقب‌ماندگی صنعت بیمه در پذیرش تحولات دیجیتال نسبت به صنعت بانکداری، گفت: صنعت بانکداری در پذیرش تحولات دیجیتال بسیار سریع‌تر و پذیراتر از صنعت بیمه بوده است به طور مثال در اینترنت اشیا صنعت بانکداری اقداماتی انجام داده، اما بیمه در ابتدای کار است. او افزود: سه نیروی پیشران قوی که صنعت بیمه را تحت قرار دادند دیجیتالی شدن و هوش مصنوعی، مشتری محوری و پلتفرم‌ها و اکوسیستم‌ها است؛ ما موثرترین و قابل استفاده‌ترین اطلاعات را در صنعت بیمه داریم.
فرامرزی با بیان اینکه در ایران ضریب نفوذ بیمه ۲ تا ۲.۵ درصد است، در حالی که در دنیا این عدد بالای ۷ درصد است، افزود: کل پرتفوی بیمه در ایران ۳۵۰ همت است. وی تاکید کرد که تجمع داده‌های بیمه‌ای نه تنها صنعت بیمه را متحول می‌کند بلکه به صنایع دیگر نیز ارزش می‌افزاید و استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل‌های داده‌محور می‌تواند مدل‌های تجاری جدیدی ایجاد کند. شرکت‌های بیمه می‌توانند به عنوان پلتفرم داده محور برای سایر صنایع عمل کنند.
اقتصاد رانتی خلاقیت را سرکوب می‌کند
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این همایش، با انتقاد از ساختار اقتصادی رانتی کشور، تأکید کرد که چنین مدلی از اقتصاد، خلاقیت را سرکوب کرده و رشد کسب‌وکارهای نوآورانه را دشوار می‌سازد.
وی با اشاره به اینکه در اقتصاد رانتی، سودآوری از روش‌های غیرمولد و غیرمتعارف به‌راحتی امکان‌پذیر است، گفت: «وقتی بانک‌ها از فروش املاک خود درآمدهای کلان کسب می‌کنند یا برخی مجموعه‌ها با دور زدن تحریم‌ها نفت دریافت کرده و با تأخیر پول آن را بازمی‌گردانند، دیگر نیازی به فعالیت‌های خلاقانه و تلاش برای ایجاد خدمات جدید احساس نمی‌شود.»
آذری جهرمی افزود: «در بسیاری از کشورها، ساختارهای اقتصادی مشابه وجود دارد، اما این سازوکارها در خدمت توسعه و رفاه عمومی قرار می‌گیرند. در حالی که در ایران، این ساختارها مانع رشد فناوری و اقتصاد دیجیتال شده و اجازه نمی‌دهند اکوسیستم نوآوری توسعه یابد.»
وزیر سابق ارتباطات همچنین به نقش محدودکننده نهادهای تنظیم‌گر (ریگولاتورها) در کشور اشاره کرد و گفت: «ریگولاتورهای ما به‌جای ایجاد فضای رقابتی و تسهیل نوآوری، مانع رشد و توسعه بخش‌های جدید اقتصادی می‌شوند. نمونه آن، عدم رشد کافی حوزه بیمه دیجیتال (اینشورتک) در مقایسه با حوزه‌های پرداخت و وام‌دهی آنلاین است.»
وی با تأکید بر لزوم ایجاد دسترسی به APIهای باز در نظام بانکی و بیمه‌ای، اظهار داشت: «برای رشد اقتصاد دیجیتال، بانک‌ها و بیمه‌ها باید زیرساخت‌های خود را برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای فینتک و نئوبانک‌ها باز کنند تا مدل‌های اقتصادی نوین بتوانند در کشور شکل بگیرند.»
آذری جهرمی در پایان با اشاره به فرصت‌های موجود در بازار خدمات مالی دیجیتال، گفت: «با وجود مشکلات اقتصادی، هنوز هم می‌توان با خلاقیت و همکاری میان پلتفرم‌های بزرگ و شرکت‌های فینتک، کسب‌وکارهای جدیدی راه‌اندازی کرد و از ظرفیت‌های فناوری برای توسعه اقتصادی کشور بهره برد.»
مشکلات سیستم تامین مالی، مانعی برای جذب سرمایه‌گذاران و رفع نیازهای مردم
در ادامه همایش، سید معین هاشمی، سرپرست شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه کیش، با اشاره به مشکلات سیستم تامین مالی در مناطق آزاد تجاری، گفت: مجموعه شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه کیش با بیانیه مأموریت، تأمین منابع مالی برای طرح‌های توسعه‌ای در جزیره کیش و راهبری پروژه‌هایی که در مسیر توسعه جزیره مؤثر هستند، فعالیت می‌کند.
وی با بیان اینکه مناطق آزاد تجاری با قوانین خاص خود به عنوان بخش مجزایی از سرزمین مادری به حساب می‌آیند، افزود: در حوزه‌های بانکداری، بیمه و تأمین منابع مالی در مناطق آزاد، به‌ویژه در منطقه آزاد کیش، نیازمند تغییر و تحول هستیم، چه در پروژه‌هایی که توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در قالب بخش خصوصی سرمایه‌گذاری می‌شود و باید تأمین مالی گردد، و چه در مباحث زیربنایی و توسعه‌ای که در این منطقه رخ می‌دهد.
هاشمی با تاکید بر اینکه ابزارهای تأمین مالی موجود در کشور پاسخگوی نیازهای فعالان اقتصادی در مناطق آزاد تجاری و سرمایه‌گذاران خارجی نیست، بر لزوم استفاده از ابزارهای نوین و جدید تاکید کرد. وی همچنین به چالش‌های موجود در بورس بین‌الملل کیش و سیستم بیمه‌ای مناطق آزاد اشاره کرد و خواستار کمک و همراهی فعالان حوزه‌های مختلف برای حل این چالش‌ها شد.
فینشورتک، اولین رویداد مشترک بانک و بیمه
رویداد فینشورتک، با هدف بررسی تحولات فینتک و اینشورتک در بانکداری و بیمه، فرصتی برای شبکه‌سازی و شناسایی چالش‌های صنعت بانک و بیمه در ایران فراهم کرده است.
این همایش حول سه محور کلیدی تحولات فینتک در بانکداری، فینتک در بیمه و اینشورتک، و چشم‌انداز بازارها و روندهای جهانی در دو روز برگزار می‌شود و با حضور مسئولان دولتی بانک و بیمه، کارشناسان مالی، متخصصان فینتک، کارشناسان اقتصادی، و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری، به بررسی روندهای جهانی و ظرفیت‌های توسعه در ایران می‌پردازد.
همایش فینشورتک، با گرد هم آوردن فعالان و متخصصان حوزه‌های بانکداری، بیمه و فناوری‌های مالی، گامی مهم در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال و حل چالش‌های موجود در نظام مالی کشور است. تلاش برای طراحی ابزارهای نوین تامین مالی، ضرورت تحول در سیستم بیمه‌ای مناطق آزاد، و لزوم ایجاد دسترسی به APIهای باز در نظام بانکی و بیمه‌ای، از جمله مهم‌ترین موضوعاتی بود که در این رویداد مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
