بازار تنباکو در اختیار فعالان زیرزمینی
بررسی بازار دخانیات نشان می‌دهد که این بازار در اختیار تولیدکنندگان زیرزمینی قرار گرفته که محصولات تقلبی را با نام برندهای معتبر عرضه می‌کنند. اما چرا به‌رغم ظرفیت بالای تولید، همچنان فعالیت زیرزمینی به‌صرفه‌تر است؟
به گزارش تجارت‌نیوز، اخیراً محمدرضا تاجدار، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی، در گفتگو با ایسنا از قاچاق بالای ۵۰۰۰ تن تنباکو معسل در سال خبر داد.
تاجدار در این باره عنوان کرد که نیاز سالانه کشور ۱۰ هزار تا ۱۲ هزار تن تنباکوست که سال گذشته حدود ۵٬۰۰۰ تن از آن در کشور تولید شد. به همین جهت می‌توان گفت که خلأ بین تولید و مصرف عمدتاً از طریق قاچاق یا تولید محصول تقلبی پر می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد ازآن جایی که تولید تنباکو معسل نیازمند فرآیند و تجهیزات پیچیده‌ای نیست، به‌راحتی به‌صورت زیرزمینی و تقلبی، اما با استفاده از نام برندهای معتبر آن را تولید کرد.
به‌رغم آسیب جدی مصرف تنباکو معسل تقلبی، اما امکان تشخیص کالای واقعی از تقلبی برای مصرف‌کننده ممکن نیست. همین موضوع عاملی شد تا تولیدات زیرزمینی به صورت قارچ‌گونه رشد کند.
تولید غیررسمی تنباکو بیشتر از واردات قاچاق
حسین‌علی پوراقبالی، رئیس پیشین اداره تولید و استاندارد دخانیات کشور، در گفتگو با تجارت‌نیوز آمار قاچاق حدود ۵٬۰۰۰ تن را درست ندانست و عنوان کرد: طبق آمارهای رسمی حدود ۷٬۰۰۰ تا ۹٬۰۰۰ تن سرانه مصرف تنباکو قلیان در سال است که حدود ۶٬۰۰۰ تن آن داخل کشور تولید می‌شود.
او ادامه داد: قاچاق تنباکو معسل وجود دارد، اما نه به خاطر کمبود تولید. اغلب این قاچاق‌ها مختص به برندهایی است که واردات آن ممنوع است.
پوراقبالی بخشی از قاچاق تنباکو را مرتبط با تولیدات زیرزمینی به صورت غیررسمی عنوان کرد و افزود: از همین رو می‌توان گفت که کمتر از ۲۰۰۰ تن تنباکو در سال به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.
او در پاسخ به این سؤال که چرا سرانه تولید تنباکو به جهت جلوگیری از قاچاق افزایش پیدا نمی‌کند، توضیح داد: ستاد دخانیات در سال ۹۳ با مصوبه‌ای تولید برندهای جدید دخانیات را محدود کرد. از همین رو ناچار به اجرای آن تا سال ۹۸ بودیم و از آن پس اجازه تولید یک سری از برندهای جدید داده شد.
این کارشناس حوزه دخانیات خاطرنشان کرد: تا پیش از این حتی تولیدات به هزار تن هم نمی‌رسید، اما پس از سال ۹۸ و با صدور مجوزهای جدید تولیدات به بالای ۷٬۰۰۰ تن رسید.
چرا شرکت‌های دخانی خارجی در ایران فعالند؟
پوراقبالی به موضوع تولید دو شرکت دخانی خارجی در کشور اشاره کرد که حدود ۷۰ درصد بازار کشور دست این دو شرکت است.
وی با بیان اینکه دو شرکت مذکور برخلاف اظهار نظرات برخی از افراد فرار مالیاتی ندارند و حتی در پرداخت مالیات از شرکت‌های داخلی هم قانون‌مندتر عمل می‌کنند.
چرا شرکت‌های تنباکو ایران را ترک نکردند؟
او در پاسخ به این سؤال که چرا این دو شرکت دخانی خارجی برخلاف سایر شرکت‌های خارجی بعد از برجام از کشور خارج نشدند، عنوان کرد: درست است که تولیدات این دو شرکت یک کالای آسیب‌رسان است، اما اگر این دو شرکت را ناچار به خروج از کشور کنیم، ازآن جایی‌که تقاضا برای تولیدات این دو برند در کشور وجود دارد، محصولات این شرکت‌ها به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. از سوی دیگرف دست حاکمیت از مالیات، اشتغال و زنجیره تولید این دو شرکت به‌صورت رسمی کوتاه می‌شود.
پوراقبالی در پایان یادآور شد: دولت چاره‌ای نداشت جز اینکه اجازه تولید این دو شرکت را در کشور بدهد. اما تنها اقداماتی که در سال‌های قبل کردیم این بود این دو شرکت را ملزم به تولید محصولات خود در ایران کنیم.
بر اساس این گزارش، اخیر محمدمهدی برادران، معاون وزیر صمت، اعلام کرد: بزرگ‌ترین پرونده‌ای که در زمینه فرار مالیاتی و نپرداختن منابع تولیدی تشکیل شده مربوط به یک شرکت خارجی تولید سیگار است که تاکنون مالیات نداده و مالیات معوقه آن به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و تاکنون سیگار مارلبرو را به‌صورت قاچاق در کشور عرضه کرده و مالیاتی هم به دولت پرداخت نکرده است.
