همواره یکی از نقاط تمرکز دولت‌ها در بخش صنعت، در جاده مخصوص سیر می‌کند و دو شرکت ایران خودرو و سایپا محل مناقشه بوده‌اند این در حالی است که دولت‌ها آمدند و رفتند اما؛ تغییری در وضعیت این دو شرکت ایجاد نشد و بار زیان به حدی رسید که حتی خاورسازان نیز توان حمل آن را ندارد.
نسبت‌های مالی شرکت ایران خودرو در بدترین حالت خود هستند و تمامی نسبت‌ها منفی است. ضمن این که هیچ خبری از حاشیه سود نیست، بازدهی دارایی، بازده حقوق صاحبان سهام و سایر نسبت‌ها تماما منفی هستند و شرایط نامطلوب را مخابره می‌کنند.
از نظر عملیاتی در سال ۱۴۰۰ موفق عمل نکرده و آمار تولید و فروش شرکت افت کرده چرا که در ۷ ماهه سال ۱۴۰۰ بیش از ۷۰۰۰ دستگاه خودرو افت تولید و ۲۰۰۰ دستگاه خودرو افت فروش نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است. بنابراین، باز هم باید شاهد افزایش زیاندهی این خودروساز باشیم مگر آن که افزایش نرخ های فروش به کمک این شرکت بیاید و بلکه بتواند اندکی از فشار زیاندهی بکاهد.
بر اساس آخرین صورت مالی منتشر شده، شرکت ایران خودرو زیان انباشته فوق سنگین ۳۴۹ هزار میلیارد ریالی دارد و قرمزی زیان به برخی شرکت‌های زیرمجموعه آن نیز سرایت کرده است.
برای این که به خوبی متوجه خرابی اوضاع ایران خودرو شویم لازم است نیم نگاهی به صورت‌های مالی شرکت‌های زیرمجموعه آن بیاندازیم. از بین شرکت‌هایی که تاکنون صورت‌های مالی منتهی به شهریور ماه سال ۱۴۰۰ منتشر کرده‌اند، حسابرسانِ ۵ شرکت اظهارنظر مشروط داشته‌اند و در خصوص یک شرکت به عدم اظهارنظر رسیدند.
از سوی دیگر، ۳ شرکت مشمول ماده ۱۴۱ هستند و عملا طبق قانون ورشکسته محسوب می‌شوند. در این میان، باید به زیان انباشته سنگین شرکت‌های لیزینگ سرمایه‌گذاری بانک ملی، ایساکو کیش و تجارت ستاره ایران اشاره کرد.
در بین شرکت‌های زیرمجموعه ایران خودرو، بیش از همه شرکت سرمایه‌گذاری سمند خودنمایی می‌کند اما؛ این خودنمایی ظاهری و با هفت قلم آرایش است.
شرکت سرمایه‌گذاری سمند ۸۵ درصد از وجوه خود را به خرید سهام از بازار سرمایه اختصاص داده و حجم بسیار اندکی خرج سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی کرده است. در واقع، شرکت سرمایه‌گذاری سمند به دنبال سهم‌بازی است تا سرمایه‌گذاری. این شرکت با سرمایه اسمی۱۵۰۰ میلیارد ریالی، چنان درگیر بورس‌بازی شده که حتی از عرضه اولیه‌های کوچک نظیر «فسبزاوار»، «فجهان» و «کیمیاتک» نیز نمی‌گذرد. همان‌طور که در تصویر ذیل مشاهده می‌کنید «فجهان» را در روز عرضه اولیه خریداری و چند روز بعد با سود بسیار اندک ۳۰۰ هزار تومانی به فروش رساند!
عملکرد این زیرمجموعه ایران خودرو سریال بازی مرکب را در ذهن تداعی می‌کند چرا که حتی از شرکت‌های گروه خود نیز نوسان‌گیری می‌کند و به خودی‌ها نیز رحم نمی‌کند. به عنوان مثال، در نیمه اول سال جاری حدود ۵۵ میلیون سهم «خاور» را خریداری کرده و با فروش ۱۵ میلیون سهم به سود ۱۲۵ میلیارد ریالی رسید. چنین وضعیتی در سهام «خوساز» نیز قابل ردیابی است و از ۱۱ میلیون سهم خریداری شده، ۴ میلیون را با سود ۳۴ میلیارد ریال به فروش رساند.
علاوه بر این، در روزهایی که سهامداران بانک ملت (وبملت) شاهد آب شدن سرمایه خود هستند، شرکت سرمایه‌گذاری سمند دست از فروش این سهم بر نمی‌دارد و به دنبال کسب سود حتی به قیمت از دست رفتن سرمایه مردم، است.
در نهایت، وضعیت خراب ایران خودرو چه در بازار خودرو و چه در بازار سهام، شرایط را برای مردم سخت کرده است. در حالی که بورس تهران در یک سال گذشته بازدهی مثبت داشته اما؛ «خودرو» به سهامداران خود ضرر و زیان وارد کرده و کسانی که از یک سال پیش تا به امروز با این سهم مانده‌اند، شاهد آب شدن ۳۵ درصد سرمایه خود بوده‌اند.
نماد «خودرو» اکنون به دلیل ابهام در نرخ‌های فروش متوقف شده اما؛ شواهد حاکی از آن است بازگشایی چندان مناسبی نخواهد داشت. همانگونه که در تصویر زیر مشخص است روند حرکتی «خودرو» و «وبصادر» کاملا مشابه و منطبق بر هم است و هم‌گام با یکدیگر حرکت کرده‌اند. بنابراین، با توجه به افت قیمت «وبصادر» در چند روز اخیر، انتظار می‌رود «خودرو» نیز روندی نزولی در پیش بگیرد.
