بورس کالا مسیر اجتنابناپذیر برای توقف زیان خودروسازان
زینب غضنفری
نقشی که برای دولت در نظام اقتصادی اسلام تعریف شده در جهت مصالح بلندمدت مردم است و و دولت باید در همین راستا برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کند. مداخله دولت در امور مختلف باید در جهتی باشد که منجر به افزایش سطح رفاه عمومی‌و عدالت در همه اقشار جامعه رعایت شود. در واقع، قانون‌گذاری باید به نحوی باشد که گشهادارایش برای کسب وکارها ایجاد کند، نه اینکه سبب انسداد آن‌ها شود و نفع همگانی را مدنظر قرار دهد، نه منفعت عده‌ای خاص.
در غالب موارد، هر گاه پای دولت به مسائل گوناگون وارد شده، آن مسأله به معضل تبدیل شده است و گاها افراط و تفریط در تصمیم‌گیری‌ها به چشم می‌آید. به عنوان مثال، از زمانی که دولت دست روی قیمت خودرو گذاشت و بازار آشفته‌تر از قبل شد. به قول قدیمی‌ها، بجای درست کردن ابرو، چشم بازار خودرو را کور کرد.
از زمانی که دولت در قامت شورای رقابت اقدام به قمیت‌گذاری خودرو کرد، بازار آن به دو دسته تقسیم شد و خودرو نیز همانند ارز دو (چند) نرخی شد. تجربه و شکست تلخ چند نرخی کردن ارز کافی نبود و درس عبرت نشد و با این وجود، تصمیمات دولت بازار خودرو را نیز به سمت چند نرخی شدن پیش برد. بر هیچ کس نیز پوشیده نیست که چند نرخی بودن نتیجه‌ای جز رانت و فساد و شکست و زیان خودروسازان ندارد.
یکی از راهکاری‌های فرار از این شکست، استفاده از بستر مناسب بورس است. عرضه محصولات به خصوص خودرو در بورس کالا مسیر اجتنابناپذیر برای توقف زیان خودروسازان و حرکت در جهت مصالح مصرف‌کننده واقعی (مردم) است.
در سال جاری که بحث عرضه خودرو در بورس کالا جدی دنبال شد و هر چند در مقیاس کوچک اما؛ همین عرضه‌های اندک بازخوردهای مناسبی به دنبال داشت و اندکی از التهاب بازار کاست.
این اقدام از تداوم یافتن زیاندهی خودروسازان و فشار به مصرف‌کنندگان جلوگیری می‌کند؛ در حال حاضر زیان انباشته ۱۱۷ هزار میلیارد تومانی خودروسازان حاصل سیاست‌گذاری‌های نادرستی است که می‌توان از درگاه معاملات بورس کالا متوقف شود و سود اصلی به جیب خودروسازان و سهامدارانشان و مردم عادی برود نه دلالان.
البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که عرضه محصولات به خصوص خودرو در بورس کالا در مرحله آزمون و خطا است و قطعا ایراداتی دارد و مشکلاتی برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند. پیش از این، خودروسازان با فروش هفتگی نقدینگی مناسبی جذب می‌کردند اما؛ اکنون با فاصله یک ماهه در تامین نقدینگی مواجه شده و پاره‌ای از مشکلات را ایجاد کرده است که برای حل این مشکل، باید زمینه عرضه بیشتر و سریع‌تر خودرو در بورس کالا فراهم شود و فرایند تصفیه وجوه با سرعت بیشتری انجام گیرد تا خودروسازان با جذب نقدینگی مناسب و سریع، بتوانند به چرخ تولید سرعت ببخشند و کیفیت محصولات را افزایش دهند.
در حال حاضر هر چند سامانه یکپارچه فروش خودرو باعث شفافیت شده اما؛ با اشکالات فنی و نواقص زیاد راه‌اندازی شده و عملا موجب نارضایتی استفاده‌کنندگان از آن شده است. به عنوان مثلا، اختلال سامانه و خطا در اعلام نتایج فروش خودرو، تعهد بالایی خارج از برنامه فروش برای شرکت ایران خودرو ایجاد کرد و با همه این اوصاف، این شرکت در جهت رضایت مشتریان، زیر بار این تعهد سنگین رفت.
در مجموع، خروج خودرو از یوق قیمت‌گذاری دستوری و استفاده بهینه از بستر بورس کالا و حل ایرادات و مسائل موجود در حوزه عرضه مستقیم خودرو در بورس، اصلی‌ترین و مهم‌ترین راهکار برای جبران زیان نشسته در صورت‌های مالی آن‌ها به شمار می‌رود.
