دومین موج حمایتی در انتظار معاملات این هفته بورس
پس از ناکامی صندوق‌های بازارگردان و درآمد ثابت در مهار افت شاخص، این هفته قرار است سهامداران عمده وارد میدان شوند
عصر اقتصاد: ریزش شاخص کل بورس در سه هفته گذشته سرانجام واکنش‌های رئیس کل بانک مرکزی، تدابیر جدید سازمان بورس و حساسیت نمایندگان مجلس را به دنبال آورد.
افت سریع ارزش سهام در بازار سرمایه در چهار هفته گذشته تا حدی بوده است که تعدادی از نمادها بیشتر از ۵۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کردند. نزول ۵۰درصدی وقتی ملموس‌تر می‌شود که همین نمادها برای جبران و رسیدن به سطح قیمتی گذشته زمانی دو برابری نیاز دارند. در این اثنا شاخص کل بورس که نماینده میانگین افت‌وخیزهای بازار سرمایه است، حدود ۲۰درصدی کاهش یافته است.
نزول ۴۰۰هزار واحدی شاخص کل همراه با کاهش قیمتی در بیشتر نمادهای بازار سرمایه سبب شده است قیمت شرکت‌ها به محدوده‌ای جذاب برای خرید برسد؛ به طوری که این جذابیت، هفته گذشته تعدادی از شرکت‌ها را با اقبال متقاضیان مواجه کرد؛ خریدارانی که سهام ارزنده را در صف‌های فروش جمع‌آوری می‌کردند و به نوعی از فشار فروش بهره حداکثری بردند.
تغییر روند صعودی به نزولی از ۱۹مرداد (اولین روز کاری بعداز تعطیلات عید غدیر) در بورس کلید خورد. مهمترین دلیل کاهش قیمت‌ها واکنش بازار سرمایه به تغییر رویکرد سازمان خصوی‌سازی در واگذاری سهام دولت در پالایشگاه‌ها از صندوق‌های ETF به فروش عمده بود. این سازمان ۱۵مرداد آگهی فروش پالایشگاه‌ها را در تارنمای خود در حالی آگهی کرد. مصاحبه‌های بعدی در تکذیب و تایید و به نوعی دعوای دو وزارتخانه نفت و اقتصاد در نهایت به واگذاری از طریق صندوق‌های ETF و کنسل‌شدن عرضه عمده منتهی شد، اما این بی‌تکلیفی سبب سلب اعتمادی از فعالان بازار سرمایه شد که هنوز نیز پس‌لرزه‌های آن در بازار احساس می‌شود.
از زیان بالای ۲۰درصدی سرمایه‌گذاران که بگذریم، میانگین ارزش معاملات بورس تهران در نیمه اول مرداد و قبل از کاهش بورس ۱۸۶هزار و ۱۳۹میلیارد ریال بوده است و بیتدبیری دو وزارتخانه سبب شد میانگین ارزش معاملات بورس تهران در این سه هفته با کاهش ۶۱هزار میلیارد ریالی به ۱۲۴هزار و ۶۶۰ میلیارد ریال برسد که با احتساب نصف این مقدار برای معاملات فرابورس به کاهش ارزش معاملات ۹۰هزار میلیاردریالی (۹هزار میلیاردتومان) می‌رسیم.
یکم شهریور بود که محمود واعظی، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهوری در گفت‌وگوی ویژه خبری درباره بورس گفت: «در ستاد اقتصادی دولت قرار شد وزیر اقتصاد یک کمیته تشکیل دهند و بر روی این موضوع کار کنند. امروز صبح در شورای بورس تصمیمات خوبی گرفت. دولت به این بازار سرمایه اهتمام جدی دارد. در اکثر کشورهایی که اقتصاد پویا دارند نقش محوری دارد. نباید در بورس تصمیمات هیجانی گرفته شود.»
او تاکید کرد:« بورس دارد خودش را اصلاح می کند و این ریزش نیست. بورس برای کشور خوب است و نظر دولت بر صیانت و حمایت بر بورس است و دولت بورس را رها نمی کند. وقتی بورس با سرعت افزایشی شد همه می گفتند این بورس خودش را اصلاح می کند.»
واعظی همچنین درباره برگشت در محدوده یک‌میلیون وششصدهزار واحدی گمانه‌زنی کرد که به دنبال آن، در روزهای بعد شاهد اقداماتی از طرف صندوق‌های سرمایه‌گذاری، افزایش اختیارات بازارگردان‌ها و صندوق‌های با درآمد ثابت بودیم. بر اساس تصمیمات‌گرفته‌شده و تعهد برای بازارگردانی بار دیگر از ۴شهریور رونق به معاملات بورس برگشت، اما این رونق تنها دو روز ادامه یافت و دوباره از روز دوشنبه، ۱۰شهریور و پس از گذشت یک‌ساعت از شروع زمان معاملات صف‌های فروش شکل گرفت.
حال باردیگر و پس از گذشت سه روز کاری شاهد تحرکاتی در همه سطوح از جمله بانک مرکزی، رئیس سازمان بورس و نمایندگان مجلس برای تغییر روند بازار سرمایه هستیم. نکته جالب این است که شاخص کل برای دومین‌بار وارد محدوده یک‌میلیون وششصدهزار واحدی و تشکیل کف دوقلوشده است.
الگوی کف دوقلو، یک الگوی بازگشتی صعودی است. این الگو در انتهای روند نزولی شکل می‌گیرد و از دو کف قیمتی هم سطح و یک اوج قیمتی تشکیل می‌شود. شکل ظاهری الگو، شبیه حرف W است. کف‌های قیمتی تشکیل‌شده می‌توانند در دو سطح متفاوت باشند و لزوماً نباید در یک سطح قیمتی قرار گیرند. یک محدوده تقریبی هم می‌تواند نشانگر تشکیل الگوی کف دوقلو باشد. اگر قیمت پس از تشکیل کف دوم نتواند به بالای اوج قیمتی دامنه محدود نوسانی صعود کند، الگو باطل خواهد شد.
پیشنهاد همتی برای افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه
رئیس کل بانک مرکزی پنجشنبه گذشته ضمن اعلام حمایت از بازار سرمایه از مالکان عمده سهام که در ماه‌های اخیر به دلیل رشد قیمت منتفع شده‌اند، خواست نقش بازارساز را در این روزه ایفا کنند و برای اطمینان به سرمایه‌گذاران خرد، در جهت نقدشوندگی بازار گام بردارند.
عبدالناصر همتی در یادداشت اینستاگرامی درباره بازار سرمایه اظهار کرد: «اقبال مردم به بازار سرمایه موضوع مهمی است و عملکرد سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ، پشتوانه بازار سرمایه است. با توجه به ورود طیف گسترده سرمایه‌گذاران جدید، تعامل حرفه‌ای، ارائه آموزش‌های سرمایه‌گذاری و شفافیت نهادهای مجری معاملات و معامله‌گران با این دست از سرمایه‌گذاران منجر به حفظ منافع و تداوم حضور بلند مدت و فعالیت آن‌ها در بازار خواهد بود.»
وی افزود: «بر این اساس شایسته است، مالکان عمده سهام اعم از نهادهای دولتی، عمومی غیردولتی، بنگاه‌های خصوصی بزرگ و حتی شرکت‌های تابعه بانک‌ها که طی چند ماه اخیر به دلیل رشد قیمت سهام‌شان منتفع شده‌اند، با رعایت ضوابط قانونی نقش بازارسازی را ایفا کنند و برای اطمینان‌دادن به سرمایه‌گذاران خرد، در جهت نقدشوندگی بازار و محافظت در برابر نوسانات، اقدام کنند.»
رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از پیام خود گفت: «بانک مرکزی توسعه بازار سرمایه و افزایش سهم آن در نظام تأمین مالی را در راستای اصلاح ساختاری اقتصاد و ثبات مالی می‌داند و از آن حمایت می‌کند. ضمن اینکه استقرار نظام عملیات بازار باز، توسعه ابزارها و بازار بدهی دولتی و نیز انتشار گواهی اعتبار مولد را در این راستا پی می‌گیرد.»
همتی پیشنهاد کرد برای حفظ نقدشوندگی لازم در بازار سهام به‌صورت عاجل با همکاری جدی سهامداران عمده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر بازیگران اصلی بازار سرمایه بازارسازی شود.
آماده‌باش به بازارگردان‌ها برای تسهیل نقدشوندگی
همچنین جلسات متعدد رئیس سازمان بورس در هفته گذشته سبب شد که این بار به جای بازارگردانی صندوق‌ها، سهامداران عمده وارد بورس شوند. همچنین خبرهایی در مورد اجرایی‌شدن سهام خزانه دروزهای آینده به گوش می‌رسد
به گزارش سنا، حسن قالیباف‌اصل پنجشنبه با ارزیابی مثبت از جلسه‌ای که با حضور نهادهای حقوقی که بیش از ۷۰درصد بازار را در اختیار دارند، برگزار شد، گفت: «مقرر شد فرآیند جدید بازارگردانی با هدف افزایش رونق بازار و تسهیل نقدشوندگی آغاز شود و قطعا نتایج مثبت این امر به سرعت در بازار مشاهده می‌شود.»
رئیس سازمان بورس درباره آثار مثبت سایر تصمیمات که با محور بهبود روند بازار اتخاذ شد، افزود: «از دیگر تصمیمات اخذشده افزایش دامنه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و بر این اساس تسهیلاتی هم برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام در نظر گرفته شده است.»
قالیباف‌اصل یادآور شد: «این تسهیلات سرمایه‌گذارانی را که دانش یا فرصت کافی سرمایه‌گذاری مستقیم ندارند، تشویق می‌کند تا از طریق صندوق‌ها به سرمایه‌گذاری اقدام کنند؛ فراموش نکنید همواره روش غیرمستقیم بهترین روش برای سرمایه‌گذاران بورسی است.»
رئیس سازمان بورس نیاز بازار سرمایه کشور به افزایش فعایت‌های بازارگردانی را ضروری دانست و گفت: «مقررات مربوط به بازارگردانی در بازار سرمایه از پیش تدوین‌شده و از روز شنبه بازارگردان‌ها فعال خواهند شد تا نوسانات کمتری را در بازار سرمایه شاهد باشیم. همچنین مقرر شده است تا شرکت‌هایی که به‌تازگی وارد بازار سرمایه می‌شوند، بازارگردانی فعال و متناسب با ابعاد شرکت داشته باشند.»
وی همچنین با تاکید بر عملکرد منطقی سهامداران عمده در افت و خیزهای بازار افزود: همواره انتظار می‌رود که این سهامداران با هیجان و رفتار غیر منطقی عمل نکنند. حضور پررنگ سهامداران حقوقی در کوتاه مدت و بلندمدت ضرورت توسعه بازار سرمایه است.
روان‌سازی بازار با همکاری ناشران و بازارگردان‌ها
دبیر شورای عالی بورس در پاسخ به این سوال که این هفته سهامداران حقوقی تا چه میزان به حمایت از سهام پرداختند؟ گفت: «حقوقی‌ها در این مدت تلاش کردند تا از سهام خود حمایت کنند اما با توجه به بزرگ شدن بازار، گاهی نیاز به حمایت چندین سهام دار و بازارگردان است. از همین رو باید صندوق‌های بازارگردان تقویت شوند. همچنین صندوق توسعه بازار هفته گذشته نقش خود را در خصوص نقدشوندگی ایفا کرد.»
وی با اشاره به تصمیم دیگر این جلسه افزود: «مقرر شد شرایطی فراهم شود تا قرارداد بازارگردانی ناشران و صندوق‌های بزرگ منعقد شود تا در شرایط نامتوازن و بر عدم تعادل از بازار حمایت بیشتری شود.»
قالیباف در پاسخ به این پرسش که نقش نهاد ناظر در افزایش و افت قیمت سهم چیست؟ تاکید کرد: «سازمان بورس و اوراق بهادار نهاد ناظر است نه نهاد قیمت‌گذار. سهامداران باید هنگام خرید سهام به ارزندگی آن توجه داشته باشند و اطلاعات شرکت ها را به صورت دقیق مورد مطالعه قرار دهند.»
برنامه‌های مجلس برای ایجاد ثبات در بازار بورس
از سوی دیگر، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس از در دستور کار بودن برخی طرح‌ها و برنامه‌ها در مجلس برای کنترل بازار بورس و ارز خبر داد.
مهدی طغیانی در گفت‌وگو با خانه ملت گفت: «اگرچه نوسان در بازار بورس به طور کلی طبیعی است، نوسان این بازار در روزهای اخیر با واقعیت‌های اقتصادی کشور همخوانی ندارد، به همین دلیل بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در تلاشند آرامش را به بازار بازگردانده تا سرمایه‌گذاران با خاطره آسوده سرمایه خود را در بازار نگه دارند.»
نماینده مردم اصفهان در مجلس با بیان اینکه نمایندگان مجلس دائما با مسئولان بانک مرکزی و سازمان بورس جلسه برگزار می‌کنند، افزود: «امید است با پیگیری جدی و نظارت دقیق، بازار ارز و بورس به ثبات برسد البته در این راستا طرح‌هایی را با هدف کنترل سوداگری در بازار همچون طرح مالیات بر عایدی سرمایه دنبال می‌کنیم.»
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی معتقد است حمایت صریح مسئولان اقتصادی از بازار، ممنوع بودن فروش حقوقی‌های فعال در بازار که تعهدات پرداخت به ذی‌نفعان خود را ندارند و شناور نکردن مابقی سهام عدالت، از جمله تدابیری است که باید در بازار سرمایه مورد توجه قرار گیرد.
انتقاد نایب رئیس مجلس از تعلل در ساماندهی بازارسرمایه
همچنین نایب رئیس مجلس از آنچه «تعلل» مسئولین سازمان بورس در سازماندهی بازار خواند انتقاد کرد. سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی پنجشنبه در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: « امیدوارم صحبت‌های امروز آقای قالیباف‌اصل بر وعده‌های تو خالی قبلی همراه با اقدام عاجل باشد.
وی ادامه مطلب خود با بیان از شنبه از نزدیک و با جزئیات اتفاقات بازار سرمایه را رصد خواهد کرد، آورده است که در صورت لزوم به اتفاق همکارانش در مجلس «هر اقدام ضروری و لازم» را برای صیانت از سرمایه‌های مردم را انجام خواهد داد.
مسعود وطنخواه
