بی هویتی و واسطه ها دو آفت عمده زیتون ایرانی
کارشناسان در گفتگو با عصر اقتصاد معتقدند که تامین آب و عدم برندسازی؛ چالش های اصلی زیتون کاران در ایران است
زیتون یکی از پرکشت ترین میوه های جهان است که در سراسر دنیا به صورت میوه تازه، روغن زیتون و همچنین کنسرو زیتون مصرف می شود. این در حالی است که این محصول به عبارتی دارو نیز محسوب می شود. به این ترتیب روز ۲۶ نوامبر به عنوان روز جهانی زیتون نامگذاری شده است و همه ساله در این روز مراسم هایی برگزار می شود.
طبق داده های آماری سازمان فائو در حوزه تولید میوه زیتون اسپانیا، ترکیه، ایتالیا، مراکش، تونس، مصر، سوریه و الجزایر در رده های اول تا هشتم دنیا قرار دارند. طبق این گزارش، ایران نیز اگرچه در ۶ منطقه کشور تولید زیتون دارد اما در رنکینگ جهانی جایگاهی را به خود اختصاص نمی دهد. با این وجود تولید زیتون در کشور نیز همواره با مسائل و چالش های بسیاری همراه است که قیمت ها را در بازار تحت شعاع قرار می دهد.
در حال حاضر ۷۵ هزار هکتار سطح زیر کشت زیتون در کشور است که غالباً در ۶ منطقه قزوین، زنجان، گیلان، فارس، گلستان و سمنان است و در مجموع این ۶ منطقه ۹۰ درصد تولید زیتون کشور را برعهده دارند
از محل گمرکی سیگار باید به مصرف روغن زیتون سوبسید داد
مهدی عباسی رئیس شورای ملی زیتون ایران در خصوص وضعیت تولید زیتون در گفتگو با خبرنگار عصر اقتصاد می گوید: در حال حاضر وضعیت گل‌دهی خوب است و بعد از این نیز به شرایط اقلیمی بستگی دارد. با این وجود تا به امروز شرایط به نحوی بوده است که می توان وضعیت خوبی را انتظار داشت.
عباسی ادامه داد: یکی از مسائل اصلی پیرامون این بخش کاهش خریدها است. به این معنا که چون قدرت خرید مردم کاهش یافته میزان خریدها هم کاهش یافته و مصرف روغن و میوه زیتون در سبد خانوارها به تدریج کمرنگ می شود. لذا پیشنهاد ما این است که با توجه به سلامت محور بودن روغن زیتون و خود میوه زیتون باید از محل واردات گمرکی سیگار یا روغن های مایع بخشی را برای افزایش مصرف به مصرف کنندگان بدهند، دقیقاً همان کاری که در کشورهای توسعه یافته اتفاق می افتد و ایران جزو معدود کشورهایی است که این مسئله رخ نمی دهد.
رئیس شورای ملی زیتون ایران همچنین در خصوص اصلی ترین چالش های تولیدکنندگان گفت: یکی از چالش های ما این است که در مورد زیتون هنوز افکار و دیدگاه ها به نحوی است که ما را به عنوان یک صنعت نمی شناسند و همین امر ما را مسائل مختلفی مواجه می کند.
وی ادامه داد: در واقع با توجه به میزان مصرف آبی که میوه زیتون دارد و در مقایسه با بسیاری از محصولات دیگر بسیار پایین است و می تواند در شرایط بحران آب دست دولت و مصرف کننده ها را بگیرد، اما در بحث آب الان به مشکل برخورده ایم.
دولت هیچ برنامه ای برای برندسازی ندارد و در حال حاضر ۸۰ درصد از زیتون تولیدی کشور به صورت فله ای عرضه می شود و این به معنای بی هویتی زیتون ایرانی است
دولت برنامه ای برای برندسازی زیتون ندارد
عباسی تصریح کرد: چالش بعدی ما به بحث برندسازی برمی‌گردد که دولت هیچ برنامه ای برای برندسازی ندارد و در حال حاضر ۸۰ درصد از زیتون تولیدی کشور به صورت فله ای عرضه می شود و این به معنای بی هویتی زیتون ایرانی است. ضمن اینکه این امر باعث شده واسطه ها بیشتر بر این صنف حکمران باشند بنابراین بحث تامین آب و همچنین برندینگ اصلی ترین معضلات ما در حوزه زیتون است.
بر اساس این گزارش در حالی که بحث عدم برندسازی توسط بخش دولتی از چالش های این حوزه مطرح می شود وزارت جهاد کشاورزی خود را متولی تولید می داند و معتقد است بحث برندینگ در حوزه وظایف وزارت صمت است.
جواد میرعرب رضی مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی در خصوص چرایی عدم توجه بخش دولتی به برندسازی زیتون به خبرنگار عصر اقتصاد می گوید: این امر در واقع در حوزه وظایف سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت است، با این وجود ما به عنوان متولی تولید به کل زنجیره ارزش یک نگاه ویژه داریم و لذا تلاش داریم با برگزاری یک سری همایش‌ها در خصوص کیفیت زیتون به بالا بردن کیفیت‌ها کمک کنیم و این اقدامات برای برندسازی حائز اهمیت است.
میرعرب رضی در خصوص وضعیت و آمارهای رسمی تولید نیز گفت: سال قبل حدود ۹۰ هزار تن تولید زیتون داشتیم با این وجود این میزان تولید در ۴۰-۵۰ سال اخیر بسیار بی سابقه بود که به دلیل وضعیت اقلیمی چندان خوب نبود، اما امسال با توجه به بارش‌ها و وضعیت باغات که یک سال هم استراحت داشته اند سال خوبی برای زیتون خواهد بود.
با توجه به سلامت محور بودن روغن زیتون و خود میوه زیتون باید از محل واردات گمرکی سیگار یا روغن های مایع بخشی را برای افزایش مصرف به مصرف کنندگان بدهند، دقیقاً همان کاری که در کشورهای توسعه یافته اتفاق می افتد و ایران جزو معدود کشورهایی است که این مسئله رخ نمی دهد
رتبه ۹ ایران در تولید کنسرو زیتون در بازارهای جهانی
وی همچنین در مورد رتبه بندی و جایگاه ایران در بازار جهانی در حوزه تولید زیتون گفت: در زیتون صاحب رتبه و جایگاه نیستیم اما در کنسرو زیتون رتبه نهم دنیا را داریم. با این وجود نکته قابل تامل در مورد باغات زیتون کشور اینکه از متوسط عملکرد بالاتر هستیم و طبق آماری که سال ۱۴۰۱ وزارت جهاد کشاورزی ارائه داده است در هر هکتار بالغ بر ۲ تن برداشت زیتون داریم.
مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این سوال که چرا ایران در حوزه روغن زیتون چندان نتوانسته موفق عمل کند، گفت: در حوزه تولید روغن زیتون نسبت به سطحی که داریم میزان تولید معقول است اما اینکه چقدر روغن تولید می‌کنیم بسیار کم است؛ یعنی باید به سمت تولید بیشتر و کشت بیشتر پیش برویم که در این حوزه بتوانیم در دنیا نیز صاحب رتبه شویم.
میرعرب رضوی ادامه داد: از نظر سطح زیر کشت در حال حاضر ۷۵ هزار هکتار سطح زیر کشت زیتون در کشور است که غالباً در ۶ منطقه قزوین، زنجان، گیلان، فارس، گلستان و سمنان است و در مجموع این ۶ منطقه ۹۰ درصد تولید زیتون کشور را برعهده دارند.
