تحریم روسیه، عرصه را بر نفت ایران تنگ کرد

ترجمه: حسین سلطانی مطلق، تحلیلگرصنعتی

ایران از پیامدهای جنگ روسیه علیه اوکراین که بازار جهانی انرژی را در هرج و مرج فرو برده است، مصون نمانده‌است.

اما ادامه تحریم‌های غرب علیه مسکو و نگرانی مسکو از این که این تحریم‌ها بر بخش نفت این کشور تأثیر بگذارد، روسیه را برآن داشت تا توجه خود را به بازارهای شرق آسیا که مقصد اصلی نفت ایران هستند، معطوف کند.

بعد از این که صادرات نفت ایران به چین تا اوایل سال ۲۰۲۲ رکورد بی سابقه ای را ثبت کرد، صادرات نفت ایران به چین براساس گزارش‌های بین‌المللی در آوریل گذشته کاهش‌یافت و این نگرانی را در میان برخی محافل ایرانی ایجاد کرد که توجه روسیه به بازار‌های شرق آسیا، صادرات نفت این کشور را محدود کند.

گزارش‌های بین‌المللی از بازار نفت

براساس گزارش رویترز، ارزیابی های اولیه شرکت ردیاب نفتکش ورتکس آنالیتیکس (Vortexa analytics) نشان داده‌است که چین در آوریل گذشته روزانه حدود ۶۵۰ هزار بشکه نفت خام را از ایران وارد کرده که اندکی کمتر از واردات روزانه حدود ۷۰۰ هزار بشکه در ماه مارس گذشته است.

شرکت تحلیل‌داده کپلر در ابتدا صادرات ایران در ماه آوریل را ۵۷۵ هزار بشکه در روز تخمین زد که این میزان صادرات نسبت به میانگین ۸۴۰ هزار بشکه در روز در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ کمتر است. اما این شرکت انتظار دارد که در هفته‌های آینده میزان صادرات ایران تغییر کند.

به گزارش رویترز، واردات دریایی نفت چین از روسیه در آوریل گذشته ۱۶ درصد نسبت به ماه مارس افزایش یافته و به حدود ۸۶۰ هزار بشکه در روز رسیده که این میزان بالاترین میزان واردات نفت از روسیه از ماه دسامبر گذشته محسوب می‌شود.

از دست دادن مشتریان

از سوی دیگر، حمیدحسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی، نیز با تأیید گزارش‌های بین‌المللی مبنی بر کاهش صادرات نفت ایران به چین احتمال تصاحب سهم ایران از صادرات نفت به چین توسط روسیه در کوتاه مدت را رد نکرد.

وی در گفتگو با الجزیره نت با تأکید بر این که جنگ روسیه علیه اوکراین بازار نفت، بنزین، گازوئیل و گاز مایع را دچار هرج و مرج کرده است، اظهار داشت که کشورش برخی از مشتریان خود را در بندر جبل علی امارات از دست داده است زیرا روس‌ها پیشنهاد فروش روغن پایه (Base Oil) را با قیمت ۸۰۰ دلار به آنها می دهند و این در حالی است که ایران با مشتریان خود بر سر فروش روغن پایه به قیمت ۱۱۳۰ دلار به توافق رسیده بود.

آقای حسینی کشورهای جنوب شرق آسیا را بازاری بالقوه برای انرژی روسیه دانست که ممکن است تهران در آینده آنها را از دست بدهد. وی فاش کرد که برخی از مشتریان گاز ایران در پی وقوع بحران اوکراین خواهان قیمت ارزان‌تر برای خرید گاز مایع از ایران شده‌اند.

او با بیان این که قیمت انرژی در برخی کشورهای همسایه تحت تاثیر قیمت‌های اعلامی روسیه است، تاکید کرد: اخیراً افغانستان اعلام کرده که دیگر به خرید گاز مایع از ایران ادامه نمی‌دهد؛ مگر این که قیمت عرضه آن حدود ۴۵۰ دلار باشد. این درحالی است که تهران گاز مایع را با قیمت ۶۰۰ تا ۷۰۰ دلار به پاکستان و افغانستان می‌فروخت.

بازارهای اروپایی

در حالی که به نظر می‌رسد نفت ایران در یافتن خریدار با مشکلاتی مواجه شود، مجید چگنی، معاون وزیر نفت ایران، از قصد کشورش برای بررسی امکان صادرات گاز طبیعی به اروپا خبرداد و گفت: «هنوز تلاش‌ها در این زمینه به نتیجه نرسیده‌است».

خبرگزاری وزارت نفت ایران (شانا) به نقل از چگنی نوشت که تهران و بغداد هفته‌ها پیش یادداشت تفاهمی به منظور افزایش صادرات گاز از جمهوری اسلامی ایران به عراق امضا کرده‌اند.

در همین راستا، پیمان یزدانی، پژوهشگر اقتصاد سیاسی، از کشورش خواست تا روابط تجاری خود را با کشورهای همسایه همزمان با تلاش برای احیای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های آمریکا تقویت کرده و نیاز این کشورها به انرژی را به سبک عراق و ترکیه تامین کند.

وی در گفتگو با الجزیره نت پیش‌بینی کرد که درصورت حل مشکلات هسته‌ای ایران، بسیاری از بازارهای جهانی به ویژه بازارهای اروپایی درهای خود را به روی حاملهای انرژی ایران باز کنند. به گفته او آینده صادرات انرژی ایران امیدوارکننده است.

تخفیف ها و راهکارها

این پژوهشگر ایرانی با بیان این که کشورش فاقد زیرساخت‌های لازم برای فروش انرژی به کشورهای اروپایی است، تاکیدکرد: تهران به سرعت برای یافتن راهکارهایی جهت افزایش صادرات نفت، گاز، بنزین و سایر مشتقات نفتی به محض احیای توافق هسته‌ای تلاش خواهدکرد.

یزدانی با بیان این که بازار انرژی بازاری رقابتی است، اظهار داشت که روسیه یا هر کشور دیگری حق دارد به مشتریان خود تخفیف ارائه کند و تاکید کرد که نگرانی از این بابت که انرژی ایران با همتای روسی خود در بازارهای آسیای شرقی رقابت کند، وجود ندارد زیرا تهران قبلاً راهکارهایی را در خصوص فروش انرژی و تضمین رسیدن این انرژی به دست مشتریانش ایجاد کرده است.

این همان کاری است که ایران در مورد لبنان و ونزوئلا با موفقیت تجربه کرده است.

وی با اشاره به سفر ریکاردو کابریساس، معاون نخست وزیر کوبا، به تهران، افزود: تهران و هاوانا نقشه راه مبادله کالا بین دو کشور را امضا کرده‌اند. او تاکیدکرد تهاتر نفت با کالاهای مورد نیاز ایران، راهکاری برای افزایش صادرات انرژی ایران به سایر کشورها است.

مهدی صفری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امورخارجه ایران، با تاکید بر اهمیت بازار کوبا برای صادرات محصولات ایرانی، توافق ایران و کوبا بر سر تهاتر سیستماتیک نفت با غلات را تایید کرد.

منبع: الجزیره نت