همه‌گیری کرونا سرمایه‌گذران بخش خصوصی را از باشگاههای ورزشی فراری داده که این وضع باعث گسترش شدید بیکاری در میان مربیان و کارکنان باشگاه های ورزشی شده است.
به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، معاونت مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز طی گزارشی به واکاوی وضع اقتصادی باشگاه های ورزشی در دوران کرونا پرداخت.
نتایج این گزارش نشان میدهد وضع باشگاههای ورزشی در دوره کرونا مناسب نبوده و تغییر کاربری باشگاه ها شتاب گرفته است؛ مربیان بیشماری بیکار شده اند؛ کمتحرکی افزایش یافته است؛ کارکنان باشگاه ها بیکار شده اند؛ احتمال ابتلا به نوع شدید کرونا و بیماری های غیرواگیر به دلیل کمتحرکی افزایش یافته است؛ تمایل بخش خصوصی برای سرمایهگذاری در حوزه ورزش به میزان چشمگیری کاهش یافته است و از زمان شیوع تاکنون شش هزار باشگاه در سطح کشور تعطیل شده یا تغییر کاربری دادهاند و جمعیت ورزشکاران سازمان‌یافته از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به حدود یک میلیون نفر کاهش یافته است.
بررسیها نشانگر آن است که حدود ۲۹ هزار باشگاه ورزشی بهصورت عمومی (آماتوری) و حرفهای در سطح کشور فعالیت دارند. طبق آمار رسمی ارائه شده از سوی وزارت ورزش و جوانان ۲۵ هزار ۷۸۲ باشگاه دارای مجوز رسمی هستند که حدود ۱۵۰ هزار نفر به عنوان مربی (زن و مرد) مشغول به کار هستند و به صورت میانگین اگر هر باشگاه حداقل ۱۰ پرسنل (زن و مرد) را در رده های مختلف اداری استخدام کرده باشند، نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار نفر پرسنل فعال دارند که حدود ۱۵ ماه است با تصمیم های ستاد پیشگیری و مقابله با کرونا با تعطیلی مواجه شدهاند و به دلیل تعطیل شدن باشگاهها، شغل و منابع مالی خود را از دست داده و کاملاً بیکار شدهاند.
از سوی دیگر، این را نیز باید در نظر داشت که این حجم از بیکاری آن هم فقط در بخش خصوصی چه میزان آسیبهای اجتماعی را برای دولت، خانواده ها و حتی اجتماع به همراه خواهد داشت.
اگر این ۲۵ هزار باشگاه مجوزدار را به عنوان ۲۵ هزار واحد کسبوکار در نظر داشت با توجه به هزینه های موجود در امر باشگاه داری و همچنین، نبود درآمدزایی و در حالت خوشبینانه کسب حداقل درآمد موجب میشود که فاصله زیاد و تفاوت چشمگیری بین میزان هزینه ها و میزان درآمدهای باشگاه ها ایجاد شود.
از سوی دیگر، تاکنون حدود ۶۰۰۰ باشگاه به صورت کامل تعطیل شده است و یا تغییر کاربری و شغل دادهاند که یکی از دلایل عمده نبود حمایت منطقی و اثربخش مبتنی بر کار کارشناسی در بدنه دولت است و چه بسا این میزان تعطیلی باشگاه های ورزشی در آینده نزدیک افزایش چشمگیرتری داشته باشد.
ازسوی دیگر، همه گیری کرونا موجب کاهش چشمگیر جمعیت تحت پوشش ورزش قهرمانی از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به حدود یک میلیون نفر شده است.
وضعیت کنونی پیش آمده در باشگاه های ورزشی براساس یک مشکل عمومی و فراگیر است، ولی یکی از ارکان و اولویتهای هر دولتی موضوع کسبوکار و اشتغال و ازسویدیگر، کاهش بیکاری است.
این در حالی است که روزانه چندین باشگاه ورزشی تعطیل شدهاند یا در آستانه تعطیلی و تغییر کاربری و حتی تغییر شغل هستند و تاکنون راهکار اثربخش و مثمرثمری و همچنین رویکرد یا استراتژی متناسب و مناسبی برای پیشگیری از نابودی کسبوکار این جامعه آماری ارائه نشده است.
موضوع حائز اهمیت دیگر اینکه، کسبوکارهای ورزشی هیچ کمک یا معافیتی ازطرف تأمین اجتماعی دریافت نمیکنند و علاوه بر نداشتن پشتوانه و کمک واحدهای کسبوکار ورزشی متأسفانه در گرفتن بیمه بیکاری هم موفق نبوده اند.
بسیاری از پرسنل باشگاه ها با وجود بیمه بودن نتوانسته اند در شرایط زمانی لازم صاحب کسبوکار شوند. ازسوی دیگر، یکی از وظایف بزرگ و مهم دولتها برای ایجاد سلامت در جامعه و پیشگیری از بیماریها توسعه زیرساختهای ورزشی است. در این راستا، برای افزایش سرانه ورزشی بخش خصوصی به کمک دولت آمده است و سرمایه گذاری لازم را در جهت تحقق این امر انجام داده است.
ولی در شرایط کنونی به دلیل شیوع کرونا و همه گیر بودن آن، فعالیت باشگاهها به صورت پیوستاری بین نیمه تعطیل و تعطیلی کامل درآمده است بنابراین سرمایه گذاری این بخش رویکرد انقباضی به خود گرفته و در حال جمع شدن است و قطعاً سرانه اماکن و فضاهای ورزشی کاهش می یابد.
ازاینرو اگر اقدام مؤثر و عاجلی در این خصوص صورت نگیرد فضایی غیرقابل توصیف و باور در حوزه باشگاهداری رقم خواهد خورد. قطع به یقین با این وضعیت دولت آینده یا دولت های بعدی با کمبود سرانه ورزشی مواجه خواهند شد ولی با تصمیم و اقدام مقتضی در شرایط کنونی میتوان میزان ضرر و خسارت حاصل از شیوع کرونا بر پیکر باشگاه های ورزشی را کاهش داد و به سوی آینده امیدوارانه تر نگاه و حرکت کرد.
شروع و شیوع ویروس کرونا موجب شد که تسهیلاتی برای حمایت از کسبوکارهای حوزه ورزش در نظر گرفته شود که یکی از آن تسهیلات، تخصیص وام به مبلغ حداقل ۸۰ میلیون تومان و حداکثر ۹۶۰ میلیون تومان برای کمک به باشگاههای ورزشی است.
وزارت ورزش و جوانان در راستای حمایت از باشگاهداران ورزشی آسیبدیده در دوران کرونا، تسهیلات حمایتی خود را در قالب وام به متقاضیان ارائه می کند، ازاینرو مؤسسان باشگاه های ورزشی دارای مجوز رسمی فعالیت از وزارت ورزش و جوانان پس از عضویت در (سامانه میز خدمت الکترونیکی وزارت ورزش و جوانان) و تکمیل فرمهای درخواست خدمت، درخواست خود را به اداره کل استان مربوطه ارسال میکنند.
سقف مبالغ تسهیلات مورد نظر براساس گروهبندی ورزشی انجام شده به شرح زیر است که باید در فرم درخواست، گروه مربوط به نوع باشگاه خود را انتخاب کنند.
اگر براساس پروتکل های مقابله با کرونا، باشگاه های ورزشی تعطیل شوند چه بسا تصمیم نادرستی نباشد. اما، تصمیم نادرست آنجاست که راهکارهایی برای جبران خسارت های وارده به باشگاه ها به دلیل تعطیلیهای مزبور اندیشیده نشود.
شواهد و قرائن گویای این مطلب است که باشگاه ها در پرداخت اقساط بانکی، اجاره بها و حقوق کارکنان و مربیانشان دچار مشکل شدهاند و معلوم نیست چه زمانی این وضعیت نگرانکننده به پایان می رسد. نتیجه اینکه به دلیل تداوم این وضعیت، موارد زیر به وجود می آید:
– با توجه به اینکه هم اکنون آسیب کرونا بر کسبوکارهای ورزشی به بالاترین میزان خود رسیده است و باشگاه های ورزشی سراسر کشور به دلیل تعطیلی های مستمر و عدم پشتیبانی لازم توان حفظ خود، مربیان و کادر خدماتی و اداری را ندارند ازاینرو به طور روزانه ضرر اقتصادی، تغییر کاربری باشگاه های ورزشی، بیکاری روزافزون مربیان و نیروهای خدماتی و اداری باشگاهها رخ میدهد و کسی هم پاسخگوی این وضعیت نگران کننده نیست.
– تداوم این وضعیت بهمنزله محو تدریجی بخش خصوصی حوزه ورزش است که با سرمایهگذاری در بخش سلامت و تندرستی مردم به یاری دولت آمده بود تا بار اقتصادی دولت را کاهش دهد. اکنون به دلیل سیاست های اتخاذ شده ستاد کرونا نه تنها فرصت های سرمایه گذاری بخش خصوصی نزدیک صفر شده است بلکه خروج پرشمار سرمایهگذاران از این بخش حیاتی برای سلامت جامعه قابل مشاهده است.
– بهرغم تعطیلی باشگاه های ورزشی، مالکان اماکن بخش خصوصی و حتی بخشهای دولتی بر دریافت اجارههای خود اصرار دارند و هیچ پشتوانه قانونی برای حمایت از باشگاه داران وجود ندارد. حتی زمان بازپرداخت تسهیلات بانکی کرونا هم فرا رسیده است و درحالیکه باشگاه ها با تصمیم ستاد کرونا تعطیل هستند باید نسبت به پرداخت بدهی خود به بانکها نیز مبادرت ورزند.
با این سیاست ستاد کرونا، باشگاهداران ورشکسته دیروز به باشگاهداران ورشکسته و بدهکار امروز تبدیل شدهاند و متأسفانه مجموعه این سیاستها به یأس و ناامیدی باشگاه داران سراسر کشور منجر شده است.
– تداوم این وضعیت به تشدید کمتحرکی و شیوع بیماریهای غیرواگیر منجر خواهد شد که تبعات آن کمتر از همه گیری کرونا نیست و این وضعیت نگرانکنندهای است که لزوم بازنگری در سیاست تعطیلی باشگاه های ورزشی را یادآور می شود.
به طور خلاصه وضعیت کنونی باشگاه های ورزشی در دوره کرونا بدینصورت است که:
۱ . تعطیلی و تغییر کاربری باشگاه ها شتاب گرفته است؛
۲ . مربیان بیشماری بیکار شده اند؛
۳ . کمتحرکی افزایش یافته است؛
۴ . کارکنان باشگاه ها بیکار شده اند؛
۵ . احتمال ابتلا به نوع شدید کرونا بهدلیل کمتحرکی افزایش یافته است؛
۶ . تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در حوزه ورزش به میزان چشمگیری کاهش یافته است؛
نکته بسیار مهم و قابل تأمل این است که موارد فوق نشان می دهد که صنعت باشگاه داری ایران به طور مستقیم با خطر ورشکستگی روبهرو شده است. البته یک نکته دیگر هم افزایش هزینه های اخذ شده از مراجعان به باشگاه ها است که به دلیل تعطیلیهای مداوم و تأمین هزینه های باشگاه است که همین عدم حمایت دولت موجب انتقال تأمین از جیب مردم و یا عدم مراجعه آنان به باشگاهها شده است.
-اجرای مصوبات هیأت دولت برای بخشودگی اجاره اماکن ورزشی در وزارت ورزش و جوانان، ادارات کل ورزش و جوانان، شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور و دیگر سازمانهای دولتی
– کارشناسی مجدد اجاره بهای سال ۱۴۰۰
– حضور یک نماینده باشگاه داران در ستاد کرونای ورزش و کمیسیون ماده (۵)
– با توجه به اینکه تسهیلات بانکی وامهای پرداختی هیچ تنفسی نداشته اند، بانکها مطالبه بازپرداخت با سود را دارند، بنابراین پیشنهاد میشود تنفسی یکساله برای بازپرداخت وام ها لحاظ شود.
– تعطیلی متناوب باشگاه ها موجب ایجاد باشگاه های زیرزمینی غیرقانونی شده، بنابراین نیاز است که با حمایت همه جانبه از باشگاههای ورزشی موجود شرایط را برای ادامه فعالیت آنها فراهم کرد تا باشگاه های ورزشی به دنبال انتخاب مسیر نادرست و غیرقانونی نباشند و با توجه به اینکه خیل بیکاری پرسنل و مربیان قابل جبران نیست و ازسوی دیگر، سلامت جامعه و اوقات فراغت مردم در آینده به شدت آسیب میبیند.
– تعطیلی متناوب باشگاهها موجب ایجاد باشگاههای زیرزمینی غیرقانونی شده است، بنابراین نیاز است که با حمایت همه جانبه از باشگاههای ورزشی موجود شرایط را برای ادامه فعالیت آنها فراهم کرد تا باشگاههای ورزشی به دنبال انتخاب مسیر نادرست و غیرقانونی نباشند و با توجه به اینکه خیل بیکاری پرسنل و مربیان قابل جبران نیست و ازسویدیگر، سلامت جامعه و اوقات فراغت مردم در آینده به شدت آسیب میبیند.
– با توجه به اینکه شهرداریها از اماکن مسکونی با شرایط باشگاههای ورزشی درخواست تغییر کاربری به واحدهای خدماتی و تجاری را در ازای مطالبه دریافت وجه دارند و این برخلاف توسعه زیرساختها و فضاهای ورزشی است لذا میتوان با ارائه حکمی از این اقدام جلوگیری کرد.
– ستاد مقابله با کرونا در ورزش ملزم است که پروتکلهای بهداشتی رشتههای مختلف ورزشی را مورد بازنگری و ساماندهی قرار دهد و بازگشایی باشگاههای ورزشی براساس طرح باشگاه ایمن و بررسی امکان برگزاری جلسات آموزشی و توجیهی انجام پذیرد. با توجه به نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در طراحی دستورالعمل باشگاه های ایمن و همچنین زیرساختها و اماکن متنوع ورزشی شهرداری ها در سراسر کشور و به ویژه کلانشهر تهران و تولیگری وزارت ورزش و جوانان؛ هماهنگی و همافزایی این سه دستگاه را برای ساماندهی و بازگشایی باشگاه های ورزشی و تداوم فعالیت می طلبد.
– پیشنهاد میشود که شهرداری های سراسر کشور با همکاری فدراسیون ورزشهای همگانی، لیگ آمادگی جسمانی آنلاین را در سطوح محله، منطقه، شهر، استان و ملی برگزار کنند.
