توافق ایران و آمریکا پیش از انتخابات بعید است

فاطمه محمدی پور

«جفری کارلینر» معتقد است توافق ایران و آمریکا در مورد برنامه هسته ای تهران پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بسیار بعید است.

ویدیویی از «جو بایدن» منتشر شده که به نظر می‌رسد در زمین گلف ضبط شده باشد. بایدن در این ویدیو می‌گوید باید با ایران توافق کنیم و باید پیش از ترامپ اقدام کنیم. این ویدیو انعکاس وسیعی داشته و به عنوان نشانه یک توافق قریب الوقوع با ایران در نظر گرفته شده است.

تحلیلگران بر این باورند که عملیات وعده صادق و پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه، جلوه ای از قدرت موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت. در آستانه انتخابات امریکا، توافق هسته ای با ایرانِ می تواند برگ برنده ای برای بایدن به حساب آید.

از طرفی برای شرایط ایده آل آنها این است که با مقابل مهار جمهوری اسلامی و توافق با این کشور از مسیر دیپلماسی، امنیت پایگاه های نظامی امریکا در منطقه غرب آسیا را تضمین کرده و نیروهای نیابتی ایران نیز کنترل خواهند شد. نتیجه دیگر این توافق نیز، تامین امنیت شاهراه‌های انتقال انرژی و کریدورهای ترانزیتی بویژه در منطقه خلیج فارس و دریای سرخ خواهد بود. در نتیجه می توان اذعان داشت همه موارد فوق در راستای منافع ایالات متحده و به طور خاص به نفع بایدن در رقابت انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود و در مقابل احتمالا شرایط برای سرمایه گذاری و رفع محدودیت ها اقتصادی برای ایران مهیا خواهد شد.

در این راستا خبرنگار عصر اقتصاد گفتگویی با «پروفسور جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون ایالات متحده آمریکا تنظیم انجام داده که در ادامه می آید. وی در طول دولت های کارتر و ریگان، کارلینر به عنوان اقتصاددان ارشد و مدیر ستادی در شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور خدمت کرد. او همچنین به عنوان مدیر اجرایی دفتر ملی تحقیقات اقتصادی در کمبریج، ماساچوست و معاون مدیر موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون در واشنگتن دی سی خدمت کرده است.

*اخیرا ویدئویی منتشر شده است که در آن «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در مورد رابطه با ایران صحبت می کند. نظر شما در مورد این ویدئو چیست؟

بسیار بعید است که ایران و آمریکا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آینده بر سر برنامه هسته ای ایران به توافق برسند. هر توافقی که ایران با بایدن به دست آورد، اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود از توافق کنار خواهد رفت، همانطور که در مورد توافقی که ایران با دولت اوباما مذاکره کرد رخ داد.

*با توجه به قدرت نظامی ایران که در حمله به اسرائیل مشهود بود، آیا ممکن است بایدن برای دستیابی به توافق هسته ای با ایران تلاش کند تا بتواند برگ برنده ای در انتخابات ۲۰۲۴ داشته باشد؟

همانطور که در پاسخ به سوال یک گفتم بسیار بعید است که ایران و آمریکا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر آینده بر سر برنامه هسته ای ایران به توافق برسند. ایران می‌داند که احمقانه است در توافق با بایدن از سانتریفیوژها و اورانیوم غنی‌شده دست بردارد، زیرا ترامپ اگر رئیس‌جمهور شود توافق را خاتمه خواهد داد. بایدن همچنین می‌داند که هر توافقی که بتواند با ایران مذاکره کند، مورد حمله ترامپ و جمهوری‌خواهان قرار می‌گیرد و شانس او را برای انتخاب مجدد را افزایش نمی‌دهد.

با این حال، ممکن است مذاکرات محرمانه ای در ماه آوریل بین ایالات متحده و ایران در مورد حملات پهپادی و موشکی بین ایران و اسرائیل صورت گرفته باشد. ایران، آمریکا و اسرائیل همگی توافق دارند که از تشدید و گسترش جنگ در غزه سودی نخواهند برد. هر سه کشور می خواهند از چنین تنشی اجتناب کنند. زمانی که اسرائیل رهبران سپاه پاسداران را در سفارت ایران در دمشق ترور کرد، ایران با حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل تلافی کرد. بایدن سپس نتانیاهو را تحت فشار قرار داد که علیه ایران انتقام نگیرد یا انتقام را به یک حمله بسیار جزئی محدود کند. بایدن همچنین به نتانیاهو گفت که ایالات متحده از او در حمله گسترده ترعلیه ایران حمایت نخواهد کرد. احتمالاً ایالات متحده مقاصد خود را به ایران نیز اعلام کرده است.

*برخی کارشناسان بر این باورند در صورت امضای قرارداد آمریکا با ایران، بزرگراه های انتقال انرژی و کریدورهای ترانزیتی خلیج فارس و دریای سرخ امن تر خواهند بود. نظر شما در این ارتباط چیست؟

محموله های نفتی در خلیج فارس در طول جنگ غزه نسبتا امن بوده است. با این حال، حوثی ها به کشتیرانی در دریای سرخ به عنوان نمایش مخالفت با اسرائیل و جنگ در غزه حمله کرده اند. اگر ایران و آمریکا به توافق می رسیدند، اما جنگ در غزه ادامه می یافت، احتمالا حملات حوثی ها به کشتی ها در دریای سرخ نیز ادامه می یافت. ایران تا حدی بر حوثی‌ها نفوذ دارد، اما کنترل همه اقدامات آنها را در دست ندارد.

ایالات متحده آمریکا در تلاش است در مورد توافقی مذاکره کند که در آن اسرائیل نبرد در غزه را متوقف کند و عربستان سعودی به مصر، اردن، مراکش و امارات در عادی سازی روابط با اسرائیل بپیوندد. اگر عربستان سعودی به سایر کشورهای عربی برای داشتن روابط عادی با اسرائیل بپیوندد، این امر بر ایران فشار می آورد تا از دشمنی خود با اسرائیل و آمریکا بکاهد. شاید بهبود روابط ایران و عربستان در سال گذشته با بهبود روابط ایران و اسرائیل همراه باشد.

با این حال، بهبود روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی به موافقت اسرائیل با گام‌های جدی به سوی راه‌حل دو کشوری بستگی دارد که در آن فلسطینی‌ها کشور خود را داشته باشند. تعدادی از یهودیان اسرائیلی از جمله نخست وزیر نتانیاهو و شرکای ائتلافی او کاملاً با یک کشور فلسطینی مخالفند و اکثرا بسیار بدبین هستند که یک کشور فلسطینی در صلح با اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی زندگی کند.

بسیاری، شاید اکثر فلسطینی ها از یک کشور جداگانه حمایت می کنند، اما اقلیت بزرگی با حماس موافق هستند که اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی نباید وجود داشته باشد. بنابراین مسیر عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل و بهبود روابط ایران و اسرائیل و آمریکا بسیار دشوار خواهد بود.