جهش صادراتی ایران میان امواج بحران
در حالی که اقتصاد منطقه و جهان با موجی از بحران‌ها و نااطمینانی‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند، صادرات ایران با اتکا به تاب‌آوری زیرساخت‌ها و چابکی سیاست‌های تجاری، نه تنها متوقف نشد بلکه روند رشد و جهش خود را حفظ کرد.
عبور موفق از شرایط بحرانی اخیر و استمرار حرکت کالاها از مرزها و بنادر، نشانه‌ای از توانمندی و انعطاف اقتصاد ایران در حوزه تجارت خارجی است.
به گزارش عصراقتصاد، مدیرکل دفتر آماد و پشتیبانی سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به ارسال طرحی به هیات دولت برای به حداقل رساندن فرآیندهای تجاری، بر کاهش زمان رسوب کالاها و تسهیل فرآیندهای صادراتی تأکید کرد.
سید علی امامی با بیان اینکه پیامدهای حمله نظامی اخیر زمینه ارزیابی دقیق‌تری از توانمندی زیرساخت‌ها را مهیا کرد گفت: در مدت جنگ اختلال خاصی در مسیرهای واردات و صادرات رخ نداد و روند تجارت مرزی و بندری همواره پویا بود.
تعامل مناسب زیرساختی در مسیر ریلی، جاده‌ای و دریایی باعث شد توقف کامیون‌ها به حداقل رسیده و کالاها در کوتاه‌ترین زمان ممکن تخلیه و حمل شوند.
امامی همچنین از تدوین پیشنهاداتی برای تسریع حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی و کاهش تشریفات دست‌وپاگیر ترخیص کالا خبر داد و توضیح داد: طرح‌های ارتقا یافته حمل‌ونقل ترکیبی و تبدیل بنادر به مراکز اتصال سریع با خطوط ریلی از جمله اقداماتی است که در دستورکار قرار دارد. به گفته امامی، تاب‌آوری صادراتی ایران در دوران بحران نشان داد مسیرهای جایگزین و انعطاف‌پذیری مناسبی طی سال‌های تحریم ایجاد شده است.
تدوین بسته جامع راهکارهای تجاری
سرپرست معاونت خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت ایران نیز با اشاره به افزایش شتاب ورود و خروج کالاها در ایام جنگ، گفت: اختلالات ناشی از تهاجم بیشتر متوجه حوزه هوایی بود و در زمینه واردات و صادرات کالاهای اساسی، دارویی و صنایع غذایی چالش جدی به وجود نیامد.
سید محمدصادق قنادزاده از تدوین بسته هشت‌گانه راهکارهای تجاری برای دوره بحران و پساجنگ خبر داد که با هدف افزایش تاب‌آوری و کنترل ریسک‌های احتمالی آینده تنظیم شده است. وی افزود: در این مدت، گمرکات فعال ماند و با تسهیل رویه‌های ترخیص، زمان دپوی کالاها به شدت کاهش یافت.
اقدامات فوریتی، تأمین ارز کالاهای اساسی و همراهی بخش خصوصی از جمله عناصری بودند که زمینه گذر موفق از بحران را فراهم کردند. قنادزاده تأکید کرد: تجارت خارجی ایران سال‌ها زیر فشار تحریم‌ها شکل گرفته و ساختار اقتصادی ما برای مدیریت شرایط مشابه در آینده، تجربه‌اندوزی موثری داشته است.
افزایش صادرات، نیازمند رفع موانع داخلی خصوصاً در بخش تولید است. نایب رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق ایران معتقد است اکنون باید تمرکز اصلی بر حذف تشریفات زائد، تسهیل مالیات و بیمه، و حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان باشد. مهرداد اکبریان گفت: قبل از جنگ نیز تولیدکنندگان با مشکلات انرژی، مواد اولیه و قوانین مالیاتی و بیمه‌ای درگیر بودند. امروز در شرایط پساجنگ و معلق بودن بازار، تعلل یا سختگیری‌های گذشته نباید مانعی برای رشد صادرات شود.
وی ضمن تاکید بر تفویض اختیار به مدیران میانی و کاهش بوروکراسی، نقش مهم وزارتخانه‌ها در تسهیل فرآیندها و ادامه اقدامات حمایتی دوره بحران را یادآوری کرد. اکبریان با اشاره به نیاز بخش معدن و صنایع بالادستی به واردات مواد اولیه و روان‌سازی زنجیره تأمین، یادآور شد: اولویت‌دهی به صنایع پایه‌ای و برطرف کردن موانع گمرکی و ارزی، شرط بقای صادرات است.
او همچنین خواستار آسیب‌شناسی دقیق‌تر موانع صادراتی و توجه به بازگشت ارز حاصل از تجارت شد و افزود: تمدید کارت‌های بازرگانی بدون نیاز به مراجعه حضوری و سایر اقدامات اتاق بازرگانی، نشانه‌ای از همراهی دولت با بخش خصوصی در سخت‌ترین شرایط است.
راه عبور از بحران‌های پیش‌رو تسهیل فرآیندهای صادراتی، حمایت از تولیدکنندگان، حذف موانع بوروکراتیک و افزایش تاب‌آوری در زیرساخت‌های تجاری است.
موفقیت ایران در حفظ روند صادرات، حتی در شرایط دشوار و پرتنش منطقه‌ای، گواهی است بر انعطاف‌پذیری و توانمندی بخش تجارت کشور. مجموعه اقدامات انجام شده، از بهبود فرآیندهای گمرکی و تسهیل حمل‌ونقل تا همکاری میان دستگاه‌های اجرایی و فعالان بخش خصوصی، بستر مناسبی را برای تداوم صادرات فراهم کرده است.
تجربه بحران اخیر به‌روشنی نشان داد که توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و ارتقای فناوری‌های حمل‌ونقل تا چه اندازه می‌تواند نقش کلیدی در حفظ پویایی تجارت کشور ایفا کند.
از سوی دیگر، عبور موفق از بحران نظامی اخیر فرصتی را فراهم ساخت تا نقاط ضعف احتمالی در شبکه لجستیک و تجارت، شناسایی و برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی شود.
