جهش طلا و ارز در سایه نااطمینانی

زهرا کوثر غلامی

بازار طلا و ارز ایران در روزهای پایانی سال، بار دیگر در کانون توجه فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است؛ جایی که هم‌زمانی نااطمینانی‌های سیاسی و اقتصادی داخلی با تحولات پرشتاب اقتصاد جهانی، زمینه‌ساز جهش قیمت‌ها شده است.

در سطح بین‌المللی، کاهش نرخ‌های بهره آمریکا، افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن و تداوم خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی، بهای اونس طلا را به سطوح بی‌سابقه بالای ۴۳۰۰ دلار رسانده و انتظارات تورمی را در بازارهای جهانی تشدید کرده است.

در چنین فضایی، طلا بار دیگر نقش سنتی خود به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه را تثبیت کرده و حتی نقره نیز به رکوردهای تاریخی دست یافته است.

این تحولات جهانی، در کنار رشد سریع دارایی‌های دیجیتال و رقابت فشرده بازارها برای جذب نقدینگی، به بازار داخل نیز سرایت کرده و قیمت طلا، سکه و ارز را تحت فشار افزایشی قرار داده است.

سیاست‌های ارزی، فروش و پیش‌فروش سکه با هدف جمع‌آوری نقدینگی، رشد جهانی طلا و افزایش نرخ سود اوراق بدهی، هم‌زمان باعث افزایش قیمت ارز و طلا شده است

با این حال، آنچه شرایط بازار ایران را پیچیده‌تر می‌کند، ترکیب عوامل بیرونی با متغیرهای داخلی مانند سیاست‌های ارزی، نحوه مدیریت نقدینگی، فروش و پیش‌فروش سکه و تداوم فضای نااطمینانی در اقتصاد کشور است؛ عواملی که به گفته فعالان بازار، زمینه رکوردشکنی‌های تازه در بازار طلا و ارز را فراهم کرده‌اند و چشم‌انداز کوتاه‌مدت این بازارها را با ابهام مواجه ساخته‌اند.

بازار طلا و ارز ایران در روزهای پایانی سال، تحت تأثیر هم‌زمان تحولات اقتصاد جهانی و متغیرهای داخلی، وارد فاز جدیدی از افزایش قیمت‌ها شده است. شرایطی که به گفته فعالان بازار، بیش از هر زمان دیگری از نااطمینانی تغذیه می‌کند و چشم‌انداز روشنی برای توقف این روند در کوتاه‌مدت دیده نمی‌شود.

رکوردهای تازه طلا در جهان

در بازارهای جهانی، قیمت طلا پس از ماه‌ها نوسان و صعود پی‌درپی، به محدوده ۴۳۰۰ دلار در هر اونس رسیده است. کاهش نرخ‌های بهره آمریکا، افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن، رشد تعداد متقاضیان بیمه بیکاری و تداوم خرید طلا از سوی بانک‌های مرکزی، مهم‌ترین محرک‌های این افزایش عنوان می‌شود. نقره نیز هم‌زمان با طلا، رکوردی تاریخی ثبت کرده و به کانال ۶۱ دلار در هر اونس رسیده است؛ سطحی که جایگاه این فلز را در بازارهای جهانی تقویت کرده است.

نقش سیاست‌های پولی آمریکا

تصمیم اخیر فدرال‌رزرو برای سومین کاهش نرخ بهره در سال جاری، فضای مناسبی برای رشد قیمت طلا فراهم کرده است. این سیاست، جذابیت طلا را برای سرمایه‌گذاران غیرآمریکایی افزایش داده و باعث شده بانک‌های بزرگ جهان، پیش‌بینی‌های قیمتی خود برای سال‌های آینده را اصلاح کنند.

بازتاب تحولات جهانی در بازار داخلی

تحولات جهانی به‌سرعت به بازار داخلی طلا و سکه منتقل شده، اما افزایش قیمت‌ها در ایران فقط نتیجه رشد بهای جهانی طلا نیست. جهش نرخ ارز، سیاست‌های پولی و ارزی و نحوه مدیریت نقدینگی، نقش تعیین‌کننده‌ای در رکوردشکنی قیمت‌ها داشته‌اند.

ارز؛ موتور محرک افزایش قیمت طلا

به گزارش عصر اقتصاد،هومن زنگنه عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا و جواهر، جهش نرخ ارز را عامل اصلی رشد قیمت طلا در بازار تهران می‌داند. به گفته او، سیاست‌های ارزی، فروش و پیش‌فروش سکه با هدف جمع‌آوری نقدینگی، رشد جهانی طلا و افزایش نرخ سود اوراق بدهی، هم‌زمان باعث افزایش قیمت ارز و طلا شده است.

اثر فروش سکه بر بازار دلار

زنگنه معتقد است فروش سکه از سوی بانک مرکزی، برخلاف هدف اولیه، به افزایش قیمت دلار منجر شده است. به گفته او، جمع‌آوری نقدینگی از این مسیر، فشار تقاضا را به بازار ارز منتقل کرده و پیش‌بینی‌ها درباره رشد نرخ دلار را محقق ساخته است.

بیت‌کوین و تغییر رفتار سرمایه‌گذاران

زنگنه به تکاپوی بانک های مرکزی جهان برای افزایش ذخایر طلای خود اشاره کرد و گفت: پیش بینی می شود قیمت بیت‌کوین احتمالاً در ۶ تا ۱۲ ماه آینده به حدود ۱۷۰ هزار دلار برسد که شاخص‌های کلیدی برای بازارهای دیگر به شمار می رود و باید از الان جدی گرفته شود.

افزایش قیمت دلار کاملا قابل انتظار است و حتی بالاتر از این رقم نیز در روزهای آینده دور از ذهن نیست

این تولیدکننده مصنوعات طلا و جواهر تصریح کرد: از سیاست‌های دولت آمریکا و فدرال‌رزرو گرفته تا تعرفه‌های مالیاتی بر چین همگی شوک‌هایی را در اقتصاد جهانی ایجاد کرده اند که همه کشورها و بازارها از جمله ارز دیجیتال از آن تاثیر پذیرفته اند.

وی توضیح داد: ارزش‌گذاری نظری بیت‌کوین بر پایه مدل‌های جدید و مقایسه‌ آن با طلا و نقش ذخیره ارزش نشان می‌دهد که بازارها وارد مرحله جدیدی شده‌اند؛ در سه ماه گذشته، طلا حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد رشد داشته اما در همین مدت بیت‌کوین ۱۹ درصد افت کرده است یعنی بین این دو فاصله‌ای حدود ۳۷ درصد وجود دارد.

رشد ۱۲۶ درصدی طلا در ۵ سال

زنگنه گفت: در پنج سال اخیر، طلا حدود ۱۲۶ درصد رشد داشته در حالی که بیت‌کوین حدود ۳.۵ درصد افت داشته است؛ این‌ها مجموعه عوامل مشخصی هستند که باعث می‌شوند افزایش قیمت دلار کاملاً قابل انتظار باشد و حتی بالاتر از این رقم نیز در روزهای آینده دور از ذهن نیست.

عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان طلا و جواهر در پاسخ به اینکه برخی بر این باورند که افزایش قیمت ارز برای جبران کسری بودجه دولت است. گفت: نمی توان به طور قاطع گفت که دولت عمدی قیمت را بالا می‌برد، اما با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از درآمدهای دولت به صورت ارزی است و در ازای آن از بانک مرکزی ریال تحویل می گیرد تا هزینه های خود را بپردازد، این افزایش برای دولت اتفاق بدی محسوب نمی‌شود هرچند با افزایش قیمت ارز، هزینه های دولت هم بالا می رود.

وی درباره اینکه راهکار دولت برای کنترل بازار باید چگونه باشد پاسخ داد: به نظر من تزریق ارز به‌هیچ‌وجه راه‌حل نیست؛ اولین کاری که باید انجام شود این است که دخالت ها در بازار به حداقل برسد و به یک بازار آزاد شناور برسیم زیرا هرگونه دخالت در بازارها، تعادل را از بین می برد.

این تولیدکننده مصنوعات طلا با تاکید بر اینکه فعالان اقتصادی بارها در جلسات رسمی از سیاست های فعلی ارزی انتقاد کرده و آن را نادرست دانسته اند، اظهار داشت: فعالان اقتصادی چند دهه در همین بازار فعالیت دارند و واقعیت های اقتصادی برایشان ملموس است.

زنگنه با تاکید بر اینکه باید روندهای کنونی اصلاح شود تا مردم و اقتصاد کشور متضرر نشوند، اظهار داشت: اگر سیاست ها اصلاح نشود، بازار به سمت ثبات نخواهد رفت.

چشم‌انداز مبهم بازار

فعالان بازار بر این باورند که موضوعات سیاسی، نامشخص بودن روند مذاکرات و تداوم سیاست‌های فعلی ارزی، شرایط بازار طلا و ارز را پیچیده‌تر کرده است. به اعتقاد آنها، تا زمانی که اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی انجام نشود، مسیر افزایشی قیمت طلا و ارز همچنان ادامه خواهد داشت و دستیابی به ثبات، دور از دسترس خواهد بود.