حریم خصوصی در خطر!
نشست نقد و بررسی سند «نظام‌نامه رمزارز» در خانه اندیشه‌ورزان با حضور نمایندگان نهادهای دولتی، صنفی و کارشناسان حقوقی برگزار شد.
این نشست به بررسی جنبه‌های قانونی و حقوقی سند تنظیم‌گری بانک مرکزی و نظام‌نامه رمزارز پرداخته و دغدغه‌های مختلف از سوی حاضران مطرح شد.
اقدامات بانک مرکزی زیر سوال
در این نشست، اقدام بانک مرکزی برای مسدودی درگاه‌های پرداخت صرافی‌های رمزارزی در یک ماه اخیر مورد انتقاد شدید قرار گرفت.
کارشناسان معتقد بودند این اقدام، طبق بند ۱۰ ماده ۵ سند مرکز ملی فضای مجازی، غیرقانونی است. همچنین تاکید شد که طبق استفتا مراجع، رمزدارایی‌ها پول محسوب نمی‌شوند و ابزار پرداخت شرعی یا عرفی به شمار نمی‌آیند.
نمایندگان پلیس امنیت اقتصادی نیز به محدودیت‌های اعمال‌شده اعتراض کرده و این اقدامات را برخلاف مسیر توسعه‌ای حوزه رمزارزها دانستند.
تعریف «رمزپول» و اختلافات مفهومی
یکی از مباحث کلیدی نشست، تعریف «رمزپول» بود. کارشناسان بیان کردند که تعریف بانک مرکزی از رمزپول بسیار کلی است و می‌تواند انواع دارایی‌های دیجیتال را شامل شود. این در حالی است که نظام‌نامه، رمزپول را معادل ارزدیجیتال بانک مرکزی (CBDC) تعریف کرده است.
باقر انصاری، کارشناس حقوقی، سند بانک مرکزی را بخشی از وظایف این نهاد طبق قانون دانست، اما معتقد بود تعریف رمزپول در هر دو سند ناقص است. او گفت که بانک مرکزی در تلاش است رویکرد تفکیکی نظام‌نامه را نادیده بگیرد، در حالی که نظام‌نامه با توجه به جایگاه مرکز ملی فضای مجازی بر سند بانک مرکزی حاکم است.
نظام‌نامه در حد سیاست‌گذاری است
محمدامین اله‌داد، رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال مرکز ملی فضای مجازی، فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین را غیرقابل جلوگیری توصیف کرد و گفت: «اگر با این فناوری‌ها به‌طور منفعل برخورد کنیم، ابزارهای حاکمیتی کارکرد خود را از دست خواهند داد.» او تاکید کرد که تنظیم‌گری باید متناسب با نیاز داخلی باشد و منجر به رشد این فناوری‌ها شود.
اله‌داد اشاره کرد که نظام‌نامه رمزارز به تصویب کمیسیون عالی تنظیم مقررات رسیده و اولویت این سند، پذیرش رمزدارایی‌هاست. او همچنین تاکید کرد که تنظیم‌گری باید شفاف، غیرقابل تفسیر و در راستای حریم خصوصی باشد.
مشکلات حفظ حریم خصوصی
مهکامه شریف‌زاد، رئیس هیات مدیره انجمن بلاک‌چین، به بیانیه اخیر این انجمن درباره حریم خصوصی اشاره کرد و گفت: «در روزهای اخیر، شاپرک به دستور بانک مرکزی داده‌های کاربران را روی لوح فشرده درخواست کرده که این موضوع یک فاجعه است.» او تاکید کرد که تفسیرپذیری در قوانین یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این حوزه است و نظام‌نامه باید به‌طور دقیق از حریم خصوصی دفاع کند.
اختلاف در تنظیم‌گری و مسیر آینده
در پایان نشست، مشخص شد که اختلافات میان بانک مرکزی و مرکز ملی فضای مجازی بر سر نحوه تنظیم‌گری حوزه رمزارز همچنان ادامه دارد. حاضران معتقد بودند که فناوری‌های برافکن مانند بلاک‌چین و رمزارزها نیازمند چارچوب‌های تنظیم‌گری مشخص و هماهنگ هستند که بتوانند ضمن کاهش ریسک‌ها، رشد این فناوری‌ها را تضمین کنند.
نشست بررسی نظام‌نامه رمزارز نشان داد که در حوزه تنظیم‌گری رمزارزها، اختلافات و چالش‌های زیادی وجود دارد. از یک سو، اقدامات بانک مرکزی به‌عنوان رگولاتور مالی زیر سوال است و از سوی دیگر، ضرورت تنظیم‌گری شفاف و غیرقابل تفسیر برای حمایت از حریم خصوصی و توسعه فناوری‌های برافکن احساس می‌شود.
توافق بانک مرکزی و مرکز ملی فضای مجازی روی اصول کلی تنظیم‌گری و هماهنگی بیشتر میان نهادهای مسئول، می‌تواند مسیر آینده این حوزه را شفاف‌تر کند و فرصت‌های جدیدی برای توسعه رمزارزها در ایران فراهم آورد.
