با توجه به رویکرد اخیر وزارت نفت مبنی بر بهبود تولید چاهها، احیای چاههای مرده و کم بازده و همچنین تاکید بر افزایش تعداد چاههای نفت و گاز در میادین هیدروکربنی، پایش و نگهداری از این چاهها امری ضروری به حساب میآید که در این راستا پژوهشگاه صنعت نفت اقدام به تدوین سیستم مدیریت یکپارچگی چاه ها کرده است.
مهندس علی محمد باقری، مدیر گروه مطالعات مخازن پژوهشگاه صنعت نفت ضمن تایید مطلب فوق گفت: کمتر از دو دهه است که استانداردها و سیستمهای مدیریت یکپارچگی چاه، بنا به ضرورت در صنایع نفت و گاز دنیا پا به عرصه ظهور گذاشتهاند و با توجه به اینکه بیشتر میادین نفتی و گازی کشور در نیمه دوم عمرخود قراردارند و تعداد چاههای تولیدی، تزریقی و متروکه با عمر بالا در این میادین افزایش یافته است، ضرورت تدوین استانداردها، دستورالعملها و یک سیستم جامع مدیریت یکپارچگی چاه بیش از پیش احساس میشود.
وی با بیان اینکه تدوین سیستم مدیریت یکپارچگی چاهها در پژوهشگاه صنعت نفت از چندی پیش آغاز شده است گفت: با توجه به اینکه مدیریت یکپارچگی چاه ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، عدم پایش و بهرهبرداری صحیح از این چاهها، سلامت و یکپارچگی آنها را به خطر میاندازد و به دنبال آن نیز افزایش هزینههای عملیاتی و مخاطرات صنعتی و زیستمحیطی را به همراه خواهد داشت.
بر همین اساس با توجه به ابلاغ ماموریتها و راهبردهای حاکم بر فعالیت های این سازمان از سوی وزارت نفت، تدوین این سیستم در دستور کار پژوهشگاه صنعت نفت قرار گرفت.
وی در ادامه تصریح کرد: همواره حوادثی که در طی سال های قبل بر روی چاهها اتفاق افتاده بیانگر این امر است که نمیتوان شرایط عملیاتی را طبق برنامههای تدوین شده هدایت کرد.
باقری در این راستا به صدمات وارد شده به چاهها نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به آنکه تجهیزات چاه در سطح و زیرسطح همواره در معرض زوال ناشی از خوردگی، افزایش سن و حوادث هستند،
برهمین اساس مدیریت یکپارچگی چاه برای اینگونه چاهها در نظر گرفته میشود که در این روش بکارگیری راهکارهای فنی، عملیاتی و سازمانی برای کاهش ریسک نشت و فوران خارج از کنترل سیالات در طول عمر چاه در دستور کار قرار میگیرد.
وی به پیامدهای نشت و فوران چاه ها نیز اشاره کرد و افزود: نشت و فوران چاهها از مهمترین و خطرناک ترین پیامد شکست یکپارچگی چاه است که در تمامی مراحل حفاری، بهرهبرداری، تعمیر، تکمیل، متروکه سازی چاه های تولیدی و تزریقی نفت و گاز ممکن است اتفاق بیفتد، از این رو توسعه یک سیستم مدیریتی قابل اتکا جهت اطمینان از شرایط بهینه ایمنی چاه، امری حیاتی است.
ایشان بر حفظ یکپارچگی چاه در طول عمر آن نیز تاکید کرد و گفت: برای اینکه اطمینان حاصل شود که یکپارچگی چاه در طول عمر آن حفظ میشود باید مطابق با شرایط و مشخصات چاه، تجهیزات مناسب انتخاب شود.
افزایش بهره وری و ایجاد ارزش افزوده با ارزیابی مستمر یکپارچگی چاهها
وی ادامه داد: از سوی دیگر باید در طول چرخه عمر چاه، تمامی موانع بین چاه و سازند و وضعیت آنها از لحاظ سلامت، یکپارچگی و یا آسیب و احتمال نشت در فواصل زمانی منظم، بر اساس استانداردها و دستور العملها پایش شود.
مدیر گروه مطالعات مخازن پژوهشگاه صنعت نفت غربالگری چاهها را از دیگر مواردی دانست که میتواند در طول عمر چاه ها تاثیرگذار باشد و در این باره گفت: چاهها از نظر سلامت و یکپارچگی باید غربالگری شده و چاههای مشکل دار نیز از لحاظ یکپارچگی و نشت باید مشخص شوند و همچنین راهکارهای پیشگیرانه برای چاههایی که در آینده ممکن است با مشکل مواجه شوند باید در دستور کار قرار گیرد.
ایشان به مزیت های یکپارچگی چاه ها نیز اشاره کرد و گفت: آگاهی از وضعیت یکپارچگی چاهها، شرکتها را قادر میسازد تا اقدامات صحیح را به شیوهای پیشگیرانه برای جلوگیری از حوادث انجام دهند و از سوی دیگر ارزیابی مستمر یکپارچگی چاههای موجود برای حفظ نرخ تولید، افزایش بهرهوری و ایجاد ارزش افزوده شرکتهای بهرهبردار بسیار مهم است.
وی در خاتمه تصریح کرد: مدیریت یکپارچگی چاه، دارای اهمیتی قابل قیاس با مدیریت مخزن است و ایمنی پرسنل، حفظ تعادل زیست محیطی و حفاظت از داراییهای ارزشمند شرکتهای نفتی را تضمین میکند.
