خسارت جبران‌ناپذیر رفع تعهد ارزی بر پیکره صادرات فرش
سکینه مهرآیی
رییس مرکز ملی فرش ایران، با بیان اینکه رفع تعهد ارزی خسارت جبران‌ناپذیری بر پیکره صادرات فرش کشور وارد کرد گفت که دولت سیزدهم در این ارتباط اقدامات مناسبی برای معافیت رفع تعهد ارزی برداشت.
فرحناز رافع، رییس مرکز ملی فرش ایران، در نشست خبری سی امین نمایشگاه فرش دستباف ایران با اشاره به فرشهای دستباف آذربایجان غربی و شرقی، قم، خراسان شمالی و جنوبی که مورد علاقه بازار جهانی است، گفت: در نمایشگاه سال جاری ۴۲۰ غرفه فعال خواهند بود. بزرگترین اتفاقی که در نمایشگاه رخ می دهد ارائه شناسنامه فرش است و به این منظور دو کارگزاری به صورت آزمایشی در نمایشگاه حضور دارند تا به صورت فیزیکی و دیجیتالی شناسنامه صادر کنند.
وی افزود: رسیدگی به تخلفات کیفی یکی دیگر از اتفاقات در نمایشگاه ۱۴۰۲ است .
رافع گفت: قرار است فرشی با عنوان سفیر صلح و دوستی بافته شود و برای ترویج فرهنگ صلح بافته شود و به کشورهای دیگر صادر شود به همین منظور تفاهم نامه ای بین وزارت کار رفاه و تعاون و انجمن ملی فرش دستباف منعقد می‌شود.
رافع ادامه داد: حضور شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای خصوصی برای شستشوی هوشمند فرش در نمایشگاه از نکات جالبی است.
رییس مرکز ملی فرش ایران در ادامه افزود: صادرات فرش مشمول معافیت رفع تعهد ارزی شده است البته مواد اولیه آن شامل معافیت نیستند که جدول اسمی این مواد اولیه آماده شده است.
وی افزود: این موضوع در شورای گفتگو مطرح و موافقت وزیر اقتصاد گرفته شده و به زودی خبرهای خوبی در این ارتباط اعلام می‌شود.
رییس مرکز ملی فرش ادامه داد: در قانون بودجه ۱۴۰۲ نیز به موضوع معافیت صادرکنندگان فرش از بازگشت ارز حاصل از صادرات اشاره شده است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: در خصوص میزان صادرات فرش آمارهای ضدونقیض توسط ذینفعان ارائه می‌شود که تفاوت‌های بسیاری با هم دارد اما در ارتباط با صادرات فرش باید توجه داشت که تحریم مهمترین اتفاقی بوده که در این حوزه روی داده است.
وی افزود: دولت آمریکا در ابتدا صادرات فرش ایران را ممنوع و بعد تحریم کرد و در دوره ترامپ به طور کلی مسیر صادرات فرش بسته شد اما باید توجه داشت که با دور زدن تحریم‌ها صادرات فرش ادامه دارد که درباره جزئیات آن اطلاع‌رسانی نمی‌شود.
رافع گفت: صادرات فرش ایران بعد از نفت و محصولات پتروشیمی بیشترین میزان صادرات را داشت که از سال ۹۷ به بعد که موضوع رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان ارز تعیین شد با مشکلات جدی برای صادرات این محصول مواجه شد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: صادرکنندگان، فرشی را که به دیگر کشورها ارسال می‌کنند ممکن است بعد از یک سال فروش نرود یا به طور کلی نتوانند آن را بفروشند و مجبور به بازگشت ارز آن به کشور باشند به همین دلیل حتی تعیین زمان یک ساله رفع تعهد ارزی کمک زیادی به صادرات فرش نمی‌کند.
وی تصریح کرد: این امر حتی باعث تعلیق کارت‌های بازرگانی بازرگانان خوشنام کشور شد که به خاطر قوانین دست و پاگیر و شیوه بازگشت ارز دچار مشکل شدند.
رافع در ارتباط با دلایل کاهش اسمی صادرات فرش گفت: با توجه به آنکه از سال ۹۹ پایه ارزش صادراتی فرش به منظور حمایت از صادرکنندگان کاهش یافت در نتیجه مجموع ارزش صادرات کشور نیز بر روی کاغذ کاهش یافت.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: به طور مثال ارزش پایه صادراتی هر متر مربع فرش ابریشم قم از ۲ هزار یورو به ۹۰۰ یورو کاهش یافت.
وی گفت: بر این اساس میزان صادرات فرش ایران در سال قبل ۵۰ میلیون دلار است اما با در نظر گرفتن ارزش واقعی صادرات فرش و انواع دیگر خروج این محصول از کشور می‌توان برآورد داشت که به اندازه سال ۹۴ است.
رافع با بیان اینکه فرش دارای یک اقتصاد پنهان نیز هست گفت: اقتصاد فرش حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار است که در سال ۹۷ بعد از برداشته شدن تحریم‌ها ۷۰۰ میلیون دلار صادرات صورت گرفته که اوج صادرات ما بوده است اما بعد از لزوم صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی صادرات کاهش یافت.
۵۰ میلیون دلار رقم رسمی صادرات فرش
رئیس مرکز ملی فرش ایران یادآور شد: زمانی که مشوق‌های صادراتی وجود داشت در آن دوران نیز میزان صادرات فرش بالا اظهار می‌شد و امروز نیز رقم صادرات ما ۵۰ میلیون دلار رسمی گمرکی نیست.
وی با بیان اینکه بیشترین صادرات رسمی و غیررسمی فرش ایران به کشور چین انجام می‌شود گفت: چین بزرگترین صادرکننده فرش دنیا بعد از هندوستان است و آمریکا نیز بزرگترین واردکننده فرش دنیاست.
رافع تصریح کرد: قبل از تحریم، از ظرفیت واردات ۵۰۰ دلار فرش به آمریکا دو سوم آن در اختیار ایران بود که اکنون از مسیرهای دیگری نیز به این کشور صادرات انجام می‌شود.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار کرد: به صورت مسافری توسط افراد ۸ تا ۲۴ متر مربع فرش صادر می‌شود که این نیز یکی از راه‌های صادرات غیررسمی فرش از کشور است.
وی با بیان اینکه رفع تعهد ارزی خسارت جبران‌ناپذیری بر پیکره صادرات فرش کشور وارد کرد گفت: دولت سیزدهم در این ارتباط اقدامات مناسبی برای معافیت رفع تعهد ارزی برداشت.
رافع گفت: بیش از ۱۲ هزار کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز تولید فرش دستباف در کشور وجود دارد که هر کدام از آنها ۷ نفر به بالا فرشباف دارند که بعلاوه این ارقام باید فرشبافی‌های خانگی را به جمعیت فرشبافان کشور اضافه کرد که این امر نشان می‌دهد تولید و صادرات فرش کشور کاهش نیافته است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم در ارتباط با استفاده از ربات برای تولید فرش گفت: استفاده از هرگونه روش غیرمرسوم برای تولید فرش دستباف از جمله استفاده از ربات تخلف به حساب می‌آید.
وی افزود: البته این به معنای آن نیست که ما جلوی رشد تکنولوژی را می‌گیریم اما باید توجه داشت که فرشی که به صورت دستباف بافته نشده است نباید با این عنوان فروخته شود.
رافع یادآور شد که تا به امروز چندین پروانه فرشبافی که فرش را به صورت ربات و ماشینی بافته و آن را به جای فرش دستباف عرضه می‌کردند باطل شده است که این امر از مصادیق تقلب است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اضافه کرد: برای اطمینان از اصالت فرش‌ها در کارگزاری‌ها تاییدیه صادر می‌شود که این امر موجب اطمینان خریداران خواهد بود.
