خواسته‌های فعالان حوزه کتاب برای «هفته کتاب»
برگزاری هفته کتاب بهانه‌ای برای یادآوری لزوم توجه به تاثیر کتاب و کتابخوانی در ارتقای ارزش‌های اجتماعی است؛ آن هم در حالی که به دلایل مختلف، بودجه محدودی در مقایسه با سایر هزینه‌های شهری، برای این هفته در نظر گرفته می‌شود. در این میان فعالان این بخش با توجه به وضعیت حاکم بر این قشر، بر اطلاع‌رسانی گسترده درباره برنامه‌های هفته کتاب از سوی صداوسیما تاکید دارند.
به‌گزارش ایرناپلاس، بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران از ۲۴ آبان‌ماه تا یکم آذرماه ۱۴۰۰ با شعار «جای خالی را با کتاب خوب پُرکنیم» در سراسر کشور برگزار می‌شود.
یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پنجشنبه ۱۳ آبان در برنامه تقاطع فرهنگ رادیوگفت‌وگو از بهره‌گیری امکانات شهری و صداوسیما برای اطلاع‌رسانی درباره این نمایشگاه کتاب به مردم خبر داد و گفت: با اندک تغییرات در برنامه‌های هفته کتاب زمینه عدالت را میان ناشران و مردم ایجاد خواهند کرد.
رضا شیرازی مدیر شهرکتاب شهریار درباره راهکارهایی که می‌تواند موجب پویایی هفته کتاب شود به خبرنگار ایرناپلاس گفت: پیش از این درباره هفته کتاب راهکارهای مختلفی ارائه شده اما انجام نشده است؛ مسائلی هست که طولانی مدت باید درباره آنها صحبت شود.
وی ادامه داد: در کوتاه مدت اگر بخواهم به برخی از مسائل اشاره کنم، باید به نقش صداوسیما تاکید کنم. این در حالی است که رسانه‌هایی مانند صداوسیما و نشریات، فقط از این هفته نام می‌برند در حالی که باید کمک کنند کتاب به صورت متداوم در برابر دیدگان مردم باشد تا متوجه شوند چقدر می‌تواند سرگرم‌کننده است.
او افزود: حتی در دوره همه‌گیری ویروس کرونا امکان توجه بیشتر به کتاب و کتابخوانی فراهم بود اما در ایران، عکس این مساله عمل شد و از این فرصت استفاده نکردیم. رسانه‌ها باید اهمیت کتاب را به مردم نشان دهند. امتیازی که وزارت فرهنگ و ارشاد برای فروش فصلی ارائه داده ، اگر با قدرت ادامه یابد، تاثیر مثبتی بر کتابخوانی و ادامه فعالیت کتابفروشی‌ها خواهد داشت.
کتابفروشی‌ها برای طرح پاییزه آماده‌اند؟
این فعال حوزه نشر با تاکید بر اینکه به مدیران کتابفروشی‌ها درباره طرح پاییزه کتاب اطلاع‌رسانی نشده است و به همین دلیل آنها نتوانستند کتاب‌هایی که فروش بالایی دارند در کتابفروشی آماده کنند، ادامه داد: اگر قرار باشد طرح پاییزه کتاب همزمان با هفته کتاب برگزار شود، باید نزدیک یک ماه پیش به کتابفروشی‌ها برای تکمیل فهرست کتاب‌ها اطلاع داده شود؛ اما در حالی که میانه آبان‌ماه را سپری کردیم، چیزی به ما اعلام نشده است.
به گفته شیرازی، ایجاد فضای خبری در رسانه‌ها و اعطای یارانه به کتابفروشی‌ها برای طرح‌های فصلی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، اقدام موثری است؛ همچنین رسانه‌های تصویری باید بیشتر فعال باشند.
در حالی برنامه‌های هفته کتاب و مطالبه‌های کتابفروشان بررسی می‌شود که هنوز خطر همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ در کشور وجود دارد.
شیرازی درباره اقداماتی که در کتابفروشی خود برای رعایت مسایل بهداشتی مراجعان انجام داده، توضیح داد: کتابفروشی‌ها بعد از برگزار نشدن دو دوره از نمایشگاه کتاب به شکل حضوری، نمایندگان نمایشگاه کتاب هستند و می‌توان گفت آن را به تدریج در هر شهری برگزار می‌کنند. به همین دلیل تلاش کردیم در رعایت پروتکل‌های بهداشتی رضایت مردم را تامین کنیم.
او ادامه داد: مردم با مراجعه به کتابفروشی‌ها خواهند دید که اقدامات خوبی برای تهویه هوا و در دسترس بودن مواد ضدعفونی کننده انجام شده است. البته هنوز نمی‌توان به حضور مردم اصرار کرد زیرا نزدیک به پیک ششم همه‌گیری هستیم و تعداد زیادی از مردم هنوز واکسن دریافت نکردند. این وضعیت سخت ادامه دارد تا شرایط کرونا تغییر کند. ا بهتر است شرایط به صورتی باشد که پروتکل‌ها رعایت شود.
نقدهای زیادی به شعار این دوره از هفته کتاب وارد شده؛ یکی از دلایل آن، روشن نبودن منظور این شعار است. شیرازی با تاکید بر اینکه شعار هفته کتاب باید فنی‌تر، هدفمندتر و پویاتر انتخاب شود، بیان کرد: این شعار برای من به عنوان کتابفروش جای سوال دارد. در سال‌هایی که نمایشگاه کتاب برگزار نمی‌شود، مردم به جایی برای خرید کتاب نیاز دارند و چه خوب است که برای خرید کتاب اقدام‌هایی توسط رسانه‌ها بویژه صداوسیما انجام شود.
وی تاکید کرد: برگزاری طرح فصلی کتاب ضروری است، زیرا جایی در سبد خرید مردم برای کتاب نیست. اگر طرح‌های فصلی برگزار شود، خرید کتاب برای مردم شیرین‌تر خواهد بود.
انتظار برای شروع طرح فصلی خرید کتاب
محمد زارع مدیر کتابفروشی علامه تبریز و انتشارات شایسته نیز در گفت‌وگو با ایرناپلاس، به نبود اطلاع‌رسانی دقیق درباره هفته کتاب اشاره کرد و افزود: برگزاری طرح‌های فصلی از مهم‌ترین اقدامات در هفته کتاب بود. در حالی هنوز درباره این طرح اطلاع‌رسانی نشده که کتابفروشان و کتابخوان‌ها منتظر انجام اقدامات لازم برای این طرح هستند. بسیاری از مشتریان پرس‌وجو می‌کنند و پیگیر برگزاری آن هستند. حتی بسیاری خرید نمی‌کنند تا از طرح‌ها استفاده کنند.
قیمت کتاب چند ماه بود که به شکل پیوسته افزایش پیدا می‌کرد. در سال ۱۴۰۰ به دلیل ارائه نشدن کاغذ دولتی به ناشران، قیمت کتاب افزایش زیادی داشته است. به گفته زارع، در چنین شرایطی تنها امید ناشرها استفاده از طرح‌های تخفیف است.
او ادامه داد: بعد از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ قیمت اجناس افزایش یافت که کتاب هم یکی از آنها بود. این در حالی است که افزایش قیمت کتاب در مقابل سایر کالاها زیاد نبود، زیرا مشتری ندارد.
فواید زیاد هزینه برای فرهنگ
به گفته این ناشر، وقتی جنسی ارزان نباشد، توانایی خرید آن کم می‌شود. تنها راهکار این است که روشی برای انتشار ارزان کتاب پیدا شود.
او بیان کرد: قفسه‌های کتابفروشی پر شده است و کسی کتاب را نمی‌برد؛ در نتیجه نمی‌توانیم کتاب جدید بیاوریم. باید توجه داشت که اگر در حوزه فرهنگ هزینه شود، فواید زیادی به همراه خواهد داشت. تا جایی که اطلاع دارم پارسال هزینه طرح فصلی در تبریز حدود ۱۰۰ میلیون تومان بود که میان کتابفروشی‌ها تقسیم شد و به بازار کتاب رونق داد.
زارع با بیان اینکه هزینه اجرای طرح در کل کشور حدود سه میلیارد بوده است، گفت: وقتی اجرای طرح‌های فصلی این تعداد از مردم و خانواده‌ها را به سمت کتابفروشی‌ها می‌کشد و همچنین باعث رونق چرخه اقتصادی نشر می‌شود، چرا اجرای آن در برابر هزینه برای نصب بیلبورد انتخاب نشود؟ زیرا اجرای طرح‌هایی که موجب افزایش کتابخوانی می‌شود، آثار مثبت زیادی در جامعه خواهد داشت.
ضرورت اطلاع‌رسانی گسترده به مردم
زارع نیز اجرای طرح در کتابفروشی را از نظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی بی‌خطر دانست و گفت: در روز کتابگردی هم افراد زیادی در کتابفروشی جمع نمی‌شوند. به‌همین دلیل به‌نظرم باید برای هفته کتاب و طرح‌های فصلی و یادآوری به مردم درباره برنامه‌هایی که در این هفته اجرا می‌شود و همچنین امکاناتی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد، اطلاع‌رسانی شود.
به گفته این کتابفروش، بهترین روش تشویق مردم برای خرید کتاب، ارائه تخفیف است؛ به طور دقیق در بازه‌ای که طرح انجام می‌شود، ۵۰ درصد افراد به دلیل تخفیف کتاب می‌خرند؛، این گروه به تخفیف عادت کردند و علاقه‌مندان دائمی نیستند. هرچند کتابخوان‌های حرفه‌ای که می‌توانستند در ماه سه کتاب بخرند، در این روزها می‌توانند یک کتاب تهیه کنند.
