خیران آموزشی از سرمایه گذاری در حوزه نرم ابزار آموزشی گریزان‌اند
محمدرضا بیاتی،تولید کننده محصولات آموزشی برای دانش آموزان معتقد است که سرمایه گذاری چه دولتی و چه غیردولتی و خیرمحور بیشتر بر حوزه سخت افزار آموزشی مانند ساخت مدرسه متمرکز است درحالی که امروزه با رشد آمار بازماندگان از تحصیل کشور نیازمند سرمایه گذاری در حوزه نرم ابزار آموزش است
محمد ارفع
«حوزه استارت آپ دارای تعریف‌های مختلفی در جهان است اما در ایران آنقدر متولیان امر بر موضوع هایتک بودن، مجازی بودن و رایانه ای محور بودن موضوعات استارت آپی تاکید کرده‌اند که مابقی حوزه های مشمول تعریف جهانی برای این واژه به دست فراموشی سپرده شده به همین دلیل لازم است تا نگاه متولیان به تعریف شمول استارت آپ در کشور تغییر کند»
این پاراگراف بالا حاصل مصاحبه خبرنگار ما با محمدرضا بیاتی،تولید کننده محصولات آموزشی نموبال برای دانش آموزان ابتدایی است که در آن از باری به هر جهت بودن سازمان‌ها و قوانین درگیر در حوزه استارت آپی شکایت می کند.
او معتقد است با اینکه محصولات آموزشی گروه نموبال بر اساس تعریف جهانی واژه استارت آپ به دلیل های تک بودن مشمول این تعریف می شوند اما در ایران به دلیل درک نادرست از شمول واژه استارت آپ در بین متولیان نهایتا تولیدات این شرکت جزو صنایع خلاق محسوب شده و از حمایت های سرشاری که برای شرکت های استارت آپی در نظر گرفته شده محروم شده اند.
برای اینکه بیشتر با نظرات محمدرضا بیاتی در این حوزه آشنا شوید مشروح مصاحبه وی با خبرنگار ما در ذیل اورده شده است:
خود را برای خوانندگان ما معرفی کنید
محمدرضا بیاتی، دانش آموخته رشته مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت و موسس مجموعه نموبال هستم.
* واقعیت فعالیت اقتصادی که مدیریت آن را برعهده دارید چیست؟
واقعیت کسب و کار نموبال معطوف به فضای دانش آموزان مقطع ابتدایی است که به نوعی موقعیت یادگیری و لذت بردن را برای دانش آموزان ایجاد می کند.
به این معنا که با ایجاد محصولات آموزشی فرایند محور شرکت به دنبال آموزش دانش آموزان است.
* محصول آموزشی فرآیند محور یعنی چه؟
محصول آموزشی می تواند یک محصول جامد باشد به اصطلاح آموزشی غیر قابل انعطاف باشد. به این معنا که شما بارها کره جغرافیایی را لمس کردید و مولاژ بدن انسان یا یک اسکلت را در آزمایشگاه دیده‌اید. ولی کمتر دانش آموزی است که در شهر بزرگ زندگی کرده باشد و اسکلت ندیده باشد با این حال اگر از این دانش آموز بپرسید زند زیرین و زند زبرین کدام است؟ شما در مچ چند استخوان کوچک دارید؟ و یا ساعد چند استخوان دارد؟ نمی داند. پس در نتیجه ما با مولاژ و اسکلت سر و کار داریم اما نمی‌دانیم کبدمان کجا است، نمی‌دانیم وضع کبد چه است و بیماری‌های آن چیست.
در این موقعیت محصول سفت محصولی است که انعطاف آموزشی کمی دارد و نمی‌توانید با آن از لحاظ یادگیری مانور دهید. اما در محصولات نمو بال اصطلاح محصولات فرایند محور شده و قابلیت انعطاف پذیری پیدا کرده اند.
محصولات فرایند محور چند ویژه گی دارد. یکی اینکه کامل شده در اختیار کودک قرار نمی گیرند، دوم اینکه دانش آموز در ساختش موثر است و دست سازه خودش است که در یک سناریو معنا پیدا می کند.
بسیاری از محصولات تولید شده از سوی شرکت نموبال دارای قابلیت های آموزشی فرآیند محور هستند به این معنی که در داخل یک سناریو دراماتیک دنبال می‌شوند
* چرا از واژه دراماتیک استفاده می‌کنید؟
به این دلیل که دانش آموزان مقطع ابتدایی علاقه داشته باشند.
شما هیچوقت یک دبستانی را نمی توانید مقابل یک کارتونی که دوست ندارد بنشانید و بگویید نگاه کن. باید جذابیت بصری و محتوایی و سطح دانش اولیه دانش آموز در آن محصول رعایت شده باشد.
از این جهت ما آن علاقمندی را در بچه ها ایجاد می کنیم و همراه خودمان حرکت می دهیم.
پس مجموعه نموبال مجموعه است است که محصولات آموزشی فرایند محوری را تولید می کند که دانش آموزان دوست دار آن هستند و موقعیت فکر کردن و لذت بردن را برای آنها ایجاد می‌کند. در این محصولات تلاش شده که در یک فرآیند جذاب دانش آموز به یک مسئله برسد و سپس به حل آن بپردازد.
در یک کلام ما یک مجموعه تولیدی هستیم که استاد محور نیست و آموزش محور بوده و این آموزش نیز رویکردهای مختلفی را دنبال می کند.
* میخواهم به عقب تر برگردم و ببینم ایده ایجاد و تولید چنین محصولی از کجا شروع شد یعنی اینکه مطمنا ابتدا ننشسته اید بگویید فلان محصول را تولید کنیم و به فکر سود دهی نباشید؟
اگر از پایتخت و شهرهای بزرگ فاصله بگیرید و به مناطق دور دست مثل استان پهناور سیستان و بلوچستان، کرمان، خوزستان، گرگان و.. یا به صورت کلی مناطق کم برخوردار کشور سفر کنید، خواهید فهمید که سطح آموزشی به روایت سنجش‌ها بسیار پایین است و در این مناطق بازماندگی از تحصیل و ترک نحصیل بالاست.
به همین دلیل ما در ابتدا با چند سوال مواجه شدیم، ما چکار کنیم و چگونه می توانیم معضل آموزشی را حل کنیم؟
این را شما به عنوان یک پاورقی داشته باشید تا بگوییم چگونه وارد این کسب و کار شدیم.
در سفری که به استان سیستان و بلوچستان به همراه یک مجموعه خیر داشتیم، وقتی توزیع وسایل ورزشی و امکانات ابتدایی انجام شد، گروه ما متوجه شد نیاز واقعی مناطق بیشتر از کیف، کفش و لباس و دفتر و کاغذ است. زیرا این‌ها توزیع شد بعدش چه؟ به این معی که سخت افزار مدرسه ساخته شده وسایل اولیه آموزشی هم داده شده ادامه این مسیر چیست؟ خوب جواب ساده بود فرایند آموزشی. و بعد سوال دیگری مطرح کردیم آن هم اینکه چگونه می تواند این فرآیند آموزشی شکل بگیرد؟
با توجه به بعد مسافت ۱۷۰۰ کیلومتر این اندیشه در ذهن دوستان ما شکل گرفت که آیا این سوال پاسخی دارد یا نه؟ یعنی میشود برای بچه هایی که در کویر و بیابان هستند محصولات آموزشی با کیفیت تولید کرد که فارغ از وابستگی به معلم و به یک نظام آموزشی پیچیده خودش کارکرد داشته باشد؟ پس ایده اش این بود. در مرحله بعد سوال شد که آیا میشود این را حل کرد؟
جواب این بود که اگر ما پکیج هایی تولید کنیم، که قابل انتقال داشته باشد و دانش آن نیز در همان محصول نهفته باشد، می‌تواند کمک کننده باشد.
در نتیجه یک سری سطل‌هایی طراحی شد که هرکدام از این سطل‌ها به تنهایی یک محور داستانی – آموزشی داشت که اتفاقات آموزشی منطبق با کتاب برای دانش آموزان ایجاد می‌کرد و وسایلی نیز داشت که شارژ پذیر بود در نتیجه بسیار اقتصادی بود.
این بسته آموزشی بازی فکری نبود که با کتاب درسی آموزش و پرورش ارتباط نداشته باشد و فقط مهارت‌های عمومی را تقویت کند بلکه محصولی بود که از سازمان پژوهش آموزش و پرورش مجوز گرفته و دارای اعتبار نامه ویژه بود.
* بعد آن احتمالا بیزینس پلنی برای خودتان در نظر گرفتید ولی با توجه به اینکه تمرکز شما بر مناطق محروم بوده باید حتما اقتصادی بودن این محصول بسیار در تولیدات شما اهمیت پیدا کند. از این جهت چه اتفاقی افتاد؟
در ابتدا با یک سوال واقعی نسبت با محیط اجتماعی کشور مواجهه داشتیم که آیا میشود به دانش آموزان مناطق دور افتاده خدمات آموزشی با کیفیت رساند؟
وقتی بر این موضوع تمرکز شد دیدیم بله محصولاتی تولید می‌شوند که قابل انتقالند و در مناطق کم برخوردار قابلیت اجرایی داشته و بازخورد خوبی نیز دریافت می شود اما چرخه اقتصادی تولید این قبیل محصولات دو وجه دارد.و باید بدانید افرادی که می‌خواهند وارد کسب و کار شوند الزامی ندارد که فرض اولیه شان این باشد که باید برای تولید محصول حتما سرمایه ویژه ای صورت گیرد و می‌‍توان فلسفه تولید را نسبت به شرایط استفاده و بوم کار طراحی کرد.
فلسفه تولید در همین زمان مطرح میشود زیرا شما وقتی میخواهید برای مناطق کم بر خوردار محصول تولید کنید که تعداد زیادی دانش آموز دارد، عملا مواجه دارید که خیر آموزشی در کشور نسبت به سرمایه گذاری در بحث نرم افزار کم است و بیشتر خیرین آموزشی در قسمت مدرسه سازی و ساخت و تجهیز وسایل آموزشی فعالیت دارند چونکه به چشم می آید و قابل لمس است.
سرمایه گذاری اموزشی نیز دو وجه دارد که متاسفانه خیران از قسمت دوم آن که همانا نرم افزاری است گریزان‌اند.
پس شما وقتی میخواهید فعالیت اقتصادی در این حوزه انجام دهید که حجم سرمایه گذار پایین، تعداد مصرف کننده بالاو دائم نیاز به تجدید دارد فلسفه تولید به شما جهت دهی می‌دهد که باید محصولاتی تولید کنید که ارزان باشد از سویی دیگر لازم است تا این محصولات قابلیت آموزش با کیفیت و نشر پذیر نیز باشند.در نتیجه محصولی طراحی شد که ساده و روان بود تا استاد آموزش دهنده به راحتی بتواند به معلم بومی ان مفاهیم را انتقال دهد. پس اصطلاحا از فناوری قوی در آن محصول بهره گرفته شده است.
در محصولات گروه نموبال از فلسفه تولید هایتک استفاده شده است.
* شما به های تک بودن محصول خود پرداختید ولی دلیل هایتک بودن ان چیست؟
خیلی ساده است همین که محصول تولیدی راحت قابل استفاده و اثر بخش است در نتیجه هایتک است اما متاسفانه در اینجا باید بگویم با اینکه محصول ما های تک بوده در قوانین جزو محصولات تولیدی استارت آپی قرار نگرفته است و ما متاسفانه تا امروز نتوانسته‌ایم از حمایت هایی که قانون برای این قبیل فعالیت ها در نظر گرفته است بهره گیری کنیم.
* بازار برای اعتماد به محصول تولید شده نیازمند اثبات تاثیر آن است شما برای جلب اعتماد به محصولتان چه روشی را پیاده کردید؟
پس از طی مراحل تولیدی که ذکر شد همان طور که شما نیز اشاره کردید نیازمند ورود به موضوع سنجش محصول و میزان اثر بخشی آن بودیم به همین دلیل به طور پایلوت با همت خیرینی که رویکردی غیر از رویکرد ساخت و ساز داشتند وارد مذاکره شدیم و هزینه اولیه تولید انبوه محصولات به دست آمد سپس در مناطق دور افتاده سیستان از ان ها بهره گرفتیم و پس از اینکه نتایج، دستاوردها و بازخوردهای منطقه ای محوصلات از معلمین، دانش آموزان و آموزش پرورش به دست امد بازار محصولات را گسترش دادیم و کم کم نیز اعتماد به محصولات به پشتوانه گواهی ها و تشویق نامه هایی که مکررا از دستگاه های مختلف محصولات دریافت می کردند به وجود آمد
* در آخر برای خوانندگان تشریح کنید که با وجود آنکه در ابتدایی کار تولیدات خیر محور بود برای تجاری سازی آن چه کردید؟
بله شما باید بدانید که در مناطق کم برخوردار از مجموعه مدارس دولتی روستایی پول زیادی نمی توان دریافت کرد و همین امر باعث شد تا یک خط تولید ویژه مناطق محروم و کم برخوردار به عنوان مسئولیت اجتماعی مجموعه با کمک خیرین راه اندازی شود و از سویی دیگر خط تولیدی ویژه مدارس غیر دولتی کشور که بیزینس پلن و سوددهی محصولات در آن محل خود را به طور کامل نشان می دهد. به این معنی که سفارشات ما بیشتر از این مدارس است و ما براساس نیاز مدارس مختلف محصولات را دسته بندی کرده تولید کرده و هزینه مجموعه را تامین می کنیم.
