دیوانگی در شهر!
وحید حاج سعیدی
انتخابات تمام شده است. شب از نیمه گذشته و نارنجی پوش شهر، در حال جارو کردن وعده های کاندیداهای نمایندگی از روی زمین است که راننده مست یک خودرو تمام آرزوهای ریز و درشت یک خانواده را راهی قبرستان می کند. رنگ لباس پاکبان دیگر نارنجی نیست!
«راننده مست پاکبان را زیر گرفت»؛ «رهگذران قربانی راننده بی احتیاط شدند.» ؛ اخباری از این دست فراوانند و برای بسیاری از خوانندگان نشریات و دنبال کنندگان فضای مجازی، اینگونه خبر ها بسیاری عادی و روتین محسوب می شود. در طول شبانه روز و در بسیاری از شهر ها از این گونه حوادث فراوان اتفاق می افتند و متاسفانه در بسیاری موارد رانندگان متخلف تحت تاثیر مشروبات الکلی یا قرص های روان گردان دست به رانندگی پرخطر می زنند.
در موارد عدیده ای نیز سرعت بیش از حد یا بی احتیاطی و نداشتن تجربه باعث بروز چنین حوادثی می شود. مخلص کلام اینکه حوادث ناخواسته که در اثر نقص فنی خودرو یا مختصات غیر استاندارد جاده و خارج از اراده راننده رخ می دهند در مقایسه با تصادفاتی که به صورت آگاهانه و یا مصرف مواد و مشروبات حادث می شوند، بسیار اندکند!
اما به خاطر داشته باشیم بی احتیاطی، بی دقتی، ناتوانی در کنترل خودرو، نقص در سیستم ترمز خودرو، خلاء قانونی، ضعف در اجرای قانون، حمایت بیمه ای، حادثه، اتفاق، خودخواهی، تخلیه هیجان و یا هر اسم دیگری که بر این واقعه ناگوار بگذاریم، چیزی از تالمات روحی خانواده های متوفیان و آسیب های جسمی مجروحان این حادثه نمی کاهد.
چه بسیارند مادران و پدرانی که جگر گوشه هایشان در این خودخواهی ها از دست دادند و یا کودکانی که برای تخلیه هیجان عده ای کوته اندیش و بی خرد، باید تا ابد زانوی یتیمی در بغل بگیرند؟!
اما سوال اینجاست که آیا موسم آن فرا نرسیده است که یک قانون جامع و متقن در خصوص اعمال جرایم سنگین نظیر محرومیت های مادام العمر و یا طولانی مدت و یا توقیف طولانی مدت خودرو در خصوص چنین رانندگانی بی مبالاتی وضع شود؟ حقیقتاً چه تفاوتی بین رانندگانی از این دست با فردی است که بعد از مصرف شیشه اقدام به ضرب و جرح ۱۰ نفر و قتل یک نفر بیگناه می کند؟ آیا اختصاص چند نمره منفی که با رعایت مقررات قابل پاک شدن است و یا تحمل چند ماه حبس که قابل جایگزینی با جزای نقدی است، در جلوگیری از بروز چنین حوادث ناگواری اثرگذارند؟
آیا مجازات کسی که به عمد و در هوشیاری کامل و یا بعد از مصرف ارادی مواد مخدر، قرص های روان گردان و مشروبات الکلی، با لایی کشیدن، حرکت با سرعت وحشتناک، ترمز های پر سر و صدا و سایر رفتار پر خطر ترافیکی علاوه بر اخلال در نظم و امنیت جامعه، جان و سلامت سایر شهروندان را به خطر می اندازد با فردی که ناخواسته و به دلایل ترافیکی یا نقص خودرو تصادف می کند، برابر است؟
هر چند بر اساس قانون چنین قتلی، قتل شبه عمد محسوب می شود و مجازات آن در قانون به صراحت مشخص گردیده است ولی به نظر می رسد مجازات قتل شبه عمد ( به ویژه در خصوص تصادفات رانندگی) آنقدر محکم و اثر گذار نیست که از بروز رانندگی پر خطر چنین افرادی جلوگیری کند. چرا که مطابق قانون، در قتل غیرعمد ناشی از تخلفات رانندگی مجازات قصاص وجود ندارد و مجازات تعیین حبس تعزیری و جزای نقدی، در صورت مطالبه اولیای‌دم در نظر گرفته شده است.در صورتی که به نظر می رسد قانونگذار باید حتی در خصوص نوع قتل در اینگونه حوادث تجدید نظر کند و فوت افراد در تصادفات را در صورتی شبه عمد قلمداد کند که تصادف واقعاً بر اثر حادثه یا نقص فنی خودرو اتفاق افتاده باشد و اراده راننده نقشی در ایجاد حادثه و قتل و جرح عابران نداشته باشد!
در حقیقت در بسیاری از تصادفات منجر به فوت به ویژه در سطح شهر یا بزرگراه ها، رانندگی تهاجمی یا پر خطر باعث بروز حوادث ناگوار می شود که قطعاً ارادی و از روی آگاهی است و فرد با وجود آگاهی از تبعات این دست رانندگی مباردرت به چنین رفتار پرخطری می کند.
علی ای حال آنچه مسلم است این روزها با توجه به افزایش وسایل نقلیه، آرامش خاطر برخی رانندگان خاطی و بی مبالات به واسطه بیمه بودن خودرو، توزیع ناعادلانه ثروت های بادآورده و تغییر نگرش و نگاه از بالا به پائین تعدادی از رانندگان به سایر هموطنان، باعث شده تا عده ای خیابان ها و معابر شهری و بین شهری را با مسیر بازی مجازی «دیوانگی در شهر» اشتباه بگیرند و با رانندگی پرخطر و تهاجمی امنیت، آرامش، سلامت و حتی جان سایر شهروندان را به خطر بیندازند که ضرورت بازنگری در قوانین راهنمایی می تواند تا حدی در پیشگیری از چنین حوادثی موثر باشد.
هر چند گسترش فرهنگ صحیح رانندگی می تواند به عنوان یکی از اساسی ترین عامل ها در کاهش مرگ و میر و جراحات رانندگی محسوب شود ولی با توجه اینکه جا انداختن ساده ترین مسائل ایمنی در رانندگی ( نظیر بستن کمربند یا صحبت نکردن با موبایل در حین رانندگی ) نیاز به سال ها زمان و برنامه ریزی و هزینه دارد، شاید انتظار رعایت سایر هنجار های رانندگی انتظاری زمان بر و حتی عبث و بی فایده باشد و تنها و تنها باید به اثرات قوه قهریه و مجازات های سنگین دلخوش کنیم!
جا دارد عده ای که با ژست های روشنفکری در خصوص زجر کشیدن چند لحظه ای تعدادی سگ، کمپین و نشست و گردهمایی تشکیل می دهند، در خصوص زجر کشیدن مادام العمر هموطنان خود نیز کمپین تشکیل دهند و مسئولان نیز به جای مونتاژ قوانین غربی اقدام به وضع و طراحی قوانین متناسب با فرهنگ و رویکرد رانندگان کشور خودمان طراحی کنند تا شاید روزی به این سطح از فرهنگ و آگاهی برسیم که خودرو وسیله تخلیه هیجانات و سرگرمی نیست و رعایت اصول رانندگی هم تنها برای زود تر رسیدن به مقصد یا داشتن ترافیک روان و منظم نیست!
