فروش ۲۱ میلیارد دلاری صنعت پتروشیمی در یک سال
آیدا برخورداری
فروش خالص صنعت پتروشیمی ایران در یک سال گذشته با ثبت ۴۲.۶ میلیون تن محصول، به رقمی معادل ۲۱.۲ میلیارد دلار رسید. آماری که به گفته معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، نشان‌دهنده جایگاه محوری این صنعت در صادرات غیرنفتی و تأمین ارز کشور است.
در میان طوفان تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، صنعت پتروشیمی ایران همچنان یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد کشور و پیشتاز صادرات غیرنفتی باقی مانده است. این صنعت، با سهم قابل‌توجه از صادرات و نقش مهم در تأمین ارز، موتور محرک توسعه اقتصادی و صنعتی کشور محسوب می‌شود.
بر اساس گزارش وزارت نفت، سال گذشته از ۴۲ میلیون تن محصول قابل فروش پتروشیمی، بیش از ۲۹ میلیون تن راهی بازارهای خارجی شد. بخش پلیمری با ۲.۸ میلیارد دلار، متانول با ۲.۲ میلیارد دلار و کود اوره با ۱.۷ میلیارد دلار در صدر صادرات قرار داشتند.
از شهریور ۱۴۰۳ تا تیر ۱۴۰۴، فروش داخلی خالص محصولات به ۱۶ میلیون تن به ارزش ۹.۶ میلیارد دلار رسید و صادرات نیز ۲۶.۶ میلیون تن به ارزش ۱۱.۶ میلیارد دلار را ثبت کرد. در مجموع، کل فروش خالص در این بازه زمانی ۴۲.۶ میلیون تن به ارزش ۲۱.۲ میلیارد دلار بوده است.
همگرایی برای پیشرفت
حسن عباس‌زاده، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، در سی‌وسومین نشست مدیران عامل شرکت‌های تولیدی بر اهمیت «همگرایی» میان شرکت ملی صنایع پتروشیمی، انجمن صنفی و هلدینگ‌های بزرگ تأکید کرد. او این مجموعه‌ها را «ستاد مشترک» صنعت خواند که باید همسو و هماهنگ فعالیت کنند.
وی ذخیره‌سازی گاز برای فصل زمستان را از برنامه‌های مهم دانست و گفت اجرای طرح استفاده از مخازن نمکی جنوب کشور می‌تواند گاز مصرفی صنعت را برای سه ماه ذخیره کند. در حوزه قیمت‌گذاری گاز نیز، به گفته عباس‌زاده، تلاش می‌شود پیش از تدوین بودجه، سناریویی بهینه با تأیید وزارت نفت و نهادهای مرتبط تعیین شود.
صنعت پتروشیمی با همگرایی هلدینگ‌ها، توسعه بازار و برنامه‌ریزی تا افق ۱۴۳۰، صادرات و فروش داخلی را به رکورد ۲۱ میلیارد دلار رساند
مدیرعامل NPC از تدوین نقشه راه صنعت تا افق ۱۴۳۰ با مشارکت هلدینگ‌ها و کارشناسان خبر داد. همچنین طبق قانون برنامه هفتم، شرکت‌ها ملزم به نصب دستگاه‌های هوشمند جرمی برای ثبت برخط داده‌های تولید شده‌اند و این پروژه در مراحل پایانی است.
عباس‌زاده حذف بروکراسی در قراردادهای بالادستی، اصلاح آیین‌نامه‌های مربوط به خوراک وارداتی و بازنگری عوارض صادراتی را از برنامه‌های جاری برشمرد. او تأکید کرد که شرکت‌هایی که خوراک خود را با سرمایه‌گذاری شخصی وارد می‌کنند باید حق صادرات آزاد داشته باشند. در زمینه مالیات نیز، وی برخوردهای فعلی را نامتناسب با جایگاه صنعت دانست.
طبق آیین‌نامه جدید، هلدینگ‌ها باید حداکثر سه درصد درآمد خود را صرف طرح‌های اجتماعی کنند. عباس‌زاده بر لزوم حمایت از مدیران در شرایط بحرانی تأکید و یادآوری کرد که در بحران‌های اخیر، انسجام مدیران مانع از گسترش خسارات شد. وی همچنین به بازنگری در مبنای محاسبه سود شرکت‌ها اشاره کرد و گفت باید هزینه واقعی تولید مبنای قیمت‌گذاری قرار گیرد.
به گفته مدیرعامل NPC، انجمن صنفی اکنون جایگاه تثبیت‌شده‌ای در کمیسیون‌های دولت دارد تا از تصمیم‌گیری‌های بدون حضور بخش خصوصی جلوگیری شود. او در عین حال به انتقادها درباره تکمیل‌نشدن زنجیره ارزش متانول پاسخ داد و مثال‌هایی از واحدهای موفق ارائه کرد.
بازارهای ازدست‌رفته
عباس‌زاده یکی از ضعف‌های اساسی صنعت را نبود ساختار منسجم بازرگانی دانست. او با اشاره به فرصت‌های از دست‌رفته بازار آفریقا گفت روس‌ها پس از تحریم‌ها به‌سرعت در این بازار مستقر شدند، در حالی که ایران ورود جدی نداشته است. وی تأکید کرد که توسعه بازار فقط با رویکرد بازرگانی حرفه‌ای و کارگروه‌های تخصصی امکان‌پذیر است.
عباس‌زاده به مقررات جهانی در حال شکل‌گیری برای محدودیت برخی محصولات پتروشیمی، از جمله PVC، هشدار داد و گفت هرچند معاهده جهانی مقابله با آلودگی پلاستیک هنوز تصویب نشده، اما تصویب آینده آن محتمل است. او ایجاد مرکز رصد و تحلیل این تحولات در NPC را اقدامی ضروری برای پیشگیری از شوک‌های ناگهانی دانست.
به گفته عباس‌زاده، تعیین استانداردهای صلاحیت حرفه‌ای مدیران، اصلاح ساختار بازرگانی NPC، و تشکیل کارگروه‌های تخصصی برای موضوعاتی چون خوراک، مالیات و مسائل کلان اقتصادی، الزامات آینده صنعت است. وی همچنین بر حل اختلافات درون‌صنعتی از طریق میانجیگری و بدون نیاز به روندهای قضایی تأکید کرد.
عباس‌زاده در جمع‌بندی سخنانش، آینده صنعت پتروشیمی را وابسته به هم‌افزایی میان ارکان مختلف، نگاه علمی و حرفه‌ای به بازار، و آمادگی برای تحولات جهانی دانست؛ مسیری که اگر به‌درستی پیموده شود، می‌تواند جایگاه «پتروشیمی ایران» را نه‌تنها به‌عنوان موتور محرک اقتصاد داخلی، بلکه به‌عنوان بازیگری تأثیرگذار در بازار جهانی تثبیت کند.
