زنگ خطر در صنعت سیمان؛ توقف کوره‌ها، سقوط صادرات و کمبود در بازار داخلی
صنعت سیمان ایران، به عنوان یکی از صنایع مادر و پایه‌ای، این روزها با چالش‌های متعددی روبرو است که نه تنها تولید و صادرات این محصول استراتژیک را تحت تاثیر قرار داده، بلکه می‌تواند منجر به کمبود در بازار داخلی و افزایش قیمت‌ها نیز شود.
ناترازی انرژی، توقف کوره‌های تولید، کاهش جایگاه جهانی و نگرانی از کمبود نقدینگی، تنها بخشی از مشکلاتی است که این صنعت با آن دست به گریبان است.
به گزارش عصراقتصاد، صنعت سیمان ایران که زمانی در جایگاه ششم بزرگترین تولیدکنندگان سیمان جهان قرار داشت، اکنون به رتبه هشتم سقوط کرده است.
این نزول جایگاه، عمدتاً ناشی از ناترازی انرژی و کمبودهای ناشی از آن است. محدودیت‌های برقی در تابستان و محدودیت‌های گاز در نیمه دوم سال، منجر به توقف بسیاری از کوره‌های تولید سیمان شده و این امر، کاهش چشمگیری در میزان تولید به دنبال داشته است.
به گفته علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان، در مرداد ماه سال جاری، ۷۰ درصد از کوره‌های سیمان کشور به دلیل محدودیت‌های برقی از کار افتادند.
همچنین با آغاز محدودیت‌های گاز در پاییز، ۳۰ درصد دیگر از کوره‌ها نیز متوقف شدند. این توقف‌های ناگهانی علاوه بر کاهش تولید، باعث آسیب به لایه‌های نسوز کوره‌ها و تحمیل خسارت‌های سنگین فنی به کارخانه‌ها شده است.
صادرات ۱۴ میلیون تنی در خطر
این صنعت سالانه حدود ۱۴ میلیون تن سیمان به کشورهای مختلف منطقه، اوراسیا، روسیه، خلیج فارس، هند و بنگلادش صادر می‌کند. علاوه بر این، سیمان سفید نیز به بیش از ۲۲ کشور دنیا صادر می‌شود. با این حال، کاهش تولید ناشی از ناترازی انرژی، این بازارهای صادراتی را به شدت تهدید می‌کند. به گفته الوندیان، ادامه روند فعلی کاهش تولید، می‌تواند منجر به از دست رفتن بازارهای صادراتی شود و تبعات جبران ناپذیری برای صنعت سیمان ایران داشته باشد.
توقف ۳۰ کوره و هشدار نسبت به کمبود سیمان
مجید وفاپور، رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، با ابراز نگرانی از وضعیت موجود، تاکید کرده است که بیش از ۳۰ کوره سیمان در کشور متوقف هستند.
وی هشدار داده است که این وضعیت نگران کننده است و کاهش تولید می‌تواند در ماه‌های آینده منجر به کمبود سیمان در بازار داخلی شود. وفاپور با تاکید بر اینکه صنعت سیمان یک صنعت مادر است که بسیاری از صنایع دیگر از آن ارتزاق می‌کنند، از مسئولان خواست تا توجه بیشتری به این صنعت داشته باشند و در تخصیص انرژی آن را در اولویت قرار دهند.
نوسان قیمت‌ها و اختلال در عرضه و تقاضا
کاهش تولید سیمان، تاثیر مستقیمی بر قیمت‌ها و تعادل بازار دارد. الوندیان با اشاره به تجربه‌های گذشته، بیان می‌کند که کاهش تولید، باعث برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا شده و می‌تواند منجر به افزایش شدید قیمت‌ها شود.
وی به عنوان مثال، به زمانی اشاره می‌کند که قیمت هر پاکت سیمان در تهران از ۷۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان رسید. این نوسانات قیمتی، علاوه بر ایجاد مشکل برای مصرف کنندگان، می‌تواند پروژه‌های ساختمانی را نیز با مشکل مواجه کند.
تولید ۷۶ میلیون تن در مقابل ظرفیت ۹۰ میلیون تنی
در حال حاضر، ظرفیت نصب شده و عملیاتی صنعت سیمان کشور ۹۰ میلیون تن در سال است. با این حال، به دلیل مشکلات مربوط به انرژی، تولید واقعی به ۷۶ میلیون تن کاهش یافته است. به عبارت دیگر، صنعت سیمان ایران سالانه ۱۴ میلیون تن سیمان را به دلیل کمبود انرژی از دست می‌دهد.
راهکارهای انجمن صنفی: افزایش بهره‌وری و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
انجمن صنفی صنعت سیمان برای مقابله با چالش‌های موجود، راهکارهایی را پیشنهاد کرده است. یکی از مهم‌ترین راهکارها، افزایش بهره‌وری و کارایی با استفاده از افزودنی‌ها در صنعت سیمان است. این امر می‌تواند هم مصرف انرژی را کاهش دهد، هم به مسائل زیست محیطی کمک کند و هم باعث افزایش تولید با همین ظرفیت موجود شود.
علاوه بر این، سرمایه گذاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر، تولید RDF (پسماندهای پلاستیک و لاستیک) و طراحی و نصب تاسیسات ذخیره سازی سوخت، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به پایداری بیشتر صنعت سیمان کمک کند.
تکیه بر توان داخلی در تامین مواد اولیه و تجهیزات
خوشبختانه، این صنعت در تامین مواد اولیه و تجهیزات، تا حد زیادی متکی به توان داخلی است. به گفته وفاپور، مواد اولیه مورد نیاز صنعت سیمان از داخل تامین می‌شود و حدود ۸۵ درصد از تجهیزات و قطعات نیز در داخل کشور تولید می‌شود. این امر، نشان دهنده پتانسیل بالای صنعت سیمان برای خودکفایی و کاهش وابستگی به خارج است.
با این حال، مشکل کمبود نقدینگی ناشی از توقف خطوط تولید، باعث شده است که شرکت‌ها در به روز کردن تجهیزات و قطعات خود با مشکل مواجه شوند.
لزوم حمایت دولت از صنعت سیمان
به این ترتیب، وضعیت کنونی صنعت سیمان ایران، یک زنگ خطر جدی است. این صنعت، به عنوان یک صنعت استراتژیک و پایه، نیازمند حمایت جدی دولت است. تخصیص مناسب انرژی، رفع محدودیت‌های تولید، حمایت از سرمایه گذاری در پروژه‌های بهینه سازی مصرف انرژی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند به این صنعت کمک کند تا از بحران خارج شود و به جایگاه واقعی خود در سطح جهان بازگردد.
عدم توجه به این صنعت مهم، می‌تواند نه تنها بر بخش مسکن و ساخت و ساز تاثیر منفی داشته باشد، بلکه به کل اقتصاد کشور نیز آسیب برساند. همچنین این صنعت با پتانسیل بالایی که دارد، می‌تواند نه تنها نیازهای داخلی را تامین کند، بلکه به عنوان یکی از قطب‌های صادراتی کشور نیز نقش مهمی ایفا کند.
