ساز ناکوک سی ان جی، اَنکَرالاصوات واردات بنزین

فرزین سوادکوهی

استفاده از گاز سی.ان.جی برای خودرو ظرفیتی بود که در طول سالیان گذشته می بایست از آن استفاده می‌شد اما با سیاست‌های غلط، عدم برنامه‌ریزی و سوء مدیریت،به سرنوشتی تلخ دچار شد.

سال ۹۹ شورای عالی انرژی در سند تأمین انرژی بخش حمل ونقل کشور مصوب کرده بود که پیش بینی شود که تا افق ۱۴۲۰،مصرف سی.ان.جی از حدود ۲۱میلیون مترمکعب درروز به ۵۳.۲ میلیون مترمکعب در روز برسد که با این وضعیتی که الان داریم مشاهده می کنیم این رقم حتی در خواب و خیال هم متصور نیست .همین الان بر اساس گفته های فعالان انجمن سی ان جی کشور مصرف این گاز حدود ۲۰میلیون متر مکعب در روز است.یعنی از قبل هم کمتر شده.

آمارهای منتشره می گوید بر اساس مصوبه شورای اقتصاد از سال ۹۸ حدود یک و نیم میلیون خودرو بنزینی می بایست به دوگانه سوز تبدیل می شد ولی علیرغم اینکه نزدیک به ۴ سال است که از این مصوبه می گذرد فقط حدود ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو بنزینی به دوگانه سوز تبدیل شده است.

این وضعیت تاسف بار در حالیست که مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران که سال ها پیش جزو منتقدان سرسخت سیاست های وزارت نفت وقت بود و همواره از توسعه نیافتن صنعت سی ان جی و نساختن پالایشگاه گلایه می کرد حالا در همین زمینه ها خود را به نشنیدن می زند و تو گویی همه آن شکایت ها و انتقادها را کس دیگری کرده بود.

جالب اینجاست که خود مدیران نسبتا ارشد این شرکت علنا می گویند باید ۹۲۰ هزار خودروی دوگانه سوز به ناوگان اضافه شود و اگر چنین شود قطعا مصرف ۲۳ میلیون متر مکعب سی ان جی بیشتر خواهد شد لذا لازم است در این حوزه اقداماتی صورت بگیرد.اما به وقت پرسش بر اینکه پس چرا اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است خود را به کوچه علی چپ می زنند و کسی جوابی به رسانه ها نمی دهد.

در دوره مدیریت جلیل سالاری معاون وزیر نفت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران همواره مبنی را بر این گذاشته است که در پاسخ به منتقدان عملکردش جواب های سر بالا بدهد. روابط عمومی این شرکت اصولا علاقه ای به روشنگری و شفاف سازی اطلاعاتی و رسانه ای ندارد.

هم اکنون در کشور ۲۶۰۰ جایگاه سی ان جی فعال است که می‌توانند روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب عرضه سی ان جی داشته باشند، اما اکنون با حدود نیمی از ظرفیت خودکار می‌کنند.

وعده های بی سرانجام در خصوص توسعه صنعت سی ان جی

آقای سالاری دوسال پیش در حالی که مصرف بنزین ۹۰ میلیون لیتر در روز بود ،در وعده هایش در باغ سبز نشان می داد و می گفت: با افزایش سهم سی ان جی در سبد مصرفی خودروها، مصرف بنزین ۱۰ میلیون لیتر کاهش می‌یابد؛ یعنی به ۸۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد.اما بعد که مدیر شد هیچوقت حتی نیم نگاهی هم به آن وعده های خود نکرد.

یک بام و دو هوا بودن البته تنها در شرکت پالایش و پخش دیده نمی شود.ناهماهنگی در همه دستگاه ها سرنوشت مصرف انواع سوخت را به اینجا رسانده است.اظهارات چند ماه پیش احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی در خصوص توسعه و توجه مجموعه دولت به توسعه استفاده از گاز سی ان جی ، رفتار ابهام آمیز جلیل سالاری معاون محترم وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش را دو چندان می کند پرسش برانگیزی آن را در نزد رسانه ها افزایش می دهد.

وزیر اقتصاد البته بی آنکه به موضوع ضعفی که در این دو سال و اندی بر صنعت پالایش نفت کشور مستولی شده است اشاره کند می گوید دقت آماری در خصوص تولید ومصرف بنزین و دیگر فرآورده ها خوب است!

او اضافه می کند که با توجه به دستور رئیس جمهور امسال بنزین گران نمی شود و دولت تلاش می کند با ابزارهایی غیر قیمتی موضوع مصرف را مدیریت کند.

حالا این ابزارها از چه جنسی و بر چه ساز و کاری استوار می شود را هم کسی نمی داند.خاندوزی به موضوع توسعه سی ان جی از سوی دولت اشاره مستقیمی دارد و این در حالی است که جلیل سالاری راهی درست برعکس برنامه دولت را در پیش گرفته به گونه ای که توسعه سی ان جی در ادبیات اخیر وی جایی ندارد و بقول خودش فقط قصد دارد آن را به سوی خود روهای سنگین سوق دهد و همزمان با ۲ هزار میلیارد تومان ،مبحث ال پی جی را پیش بکشد.هرچند بعدتر خود از این رویکرد پشیمان می شود و می فهمد که ال پی جی لقمه ای بسیار بزرگتر از دهان صنعت پالایش کشور است.

البته تقریبا همگان می دانند که این ابزارهایی که خاندوزی می گوید چیزی بیشتر از سوق دادن مجدد مصرف کنندگان به سمت گاز سی ان جی و البته واردات مجدد بنزین و (یا احیانا تولید بنزین در پتروشیمی ها که راه مخاطره آمیز آخر است ) برای جبران کمبود عارض شده بر بازار عرضه و همچنین ذخایر استراتژیک نیست.

اما پرسش برانگیزی ماجرا لزوما حرف های خاندوزی نیست بلکه اختلاف این سخنان با گفته های سالاری سوال برانگیز شده.سوال اینجاست که چگونه سالاری راهی را در پیش گرفته که هیچ نزدیکی و سنخیتی با هدف گذاری های دولت ندارد.آیا سالاری بی توجه به نگاه دولت دارد راه خود را می رود و در خصوص این اختلاف نگاهش با دولت هم قرار نیست نه تنها به دولت بلکه به رسانه ها نیز جواب پس بدهد؟ به واقع باید پرسید چگونه معاون وزیر نفت یک حرف را می زند و وزیر اقتصاد و کابینه دولت حرفی دیگر؟

طبق نظر کارشناسان حوزه پالایش،توسعه ال پی جی نیاز به زیر ساخت های فروانی دارد که با این رفتار وامکانات اصلا و ابدا امکان پذیر نیست وفقط پول مردم را به هدر خواهد داد.هنوز صنعت سی ان جی شکل و شمایل مطلوبی به خود نگرفته آنوقت قرار است بروند دنبال ایده منسوخ توسعه ال پی جی؟ واقعا عجیب است.

ضرورت توجه وزیر نفت به شیوه مدیریت تولید و مصرف سوخت

پیش از این رسانه ها می پرسیدند چگونه ممکن است رئیس جمهور ایده دیگری برای کسری تولید بنزین داشته باشد و معاون وزیر نفت ایده خود را دنبال کند؟صنعت پالایش نفت ایران به چه روزگاری دچار شده است که تا همین چندی پیش با تیراژ تولید بالای بنزین امکان صادرات این فرآورده استراتژیک را هم فراهم کرده بود و هم اکنون مصرف داخل را هم نمی تواند پاسخ بدهد؟ باعث وبانی این مشکل چه کسی غیر از مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش است؟ چگونه این جسارت ایجاد شده که نه تنها وی جوابی در این خصوص نمی دهد بلکه اصرار دارد همه آنچه پیش از مدیریت او ریسیده شده بود را پنبه کند؟ این چه عنادی است که جناب سالاری با طبیعت صنعت پالایش و پخش دارد؟

این پرسش نیز مطرح است که آیا معاون وزیر نفت در امور پالایش تحت تاثیر جریان هایی خارج از مجموعه نفت قرار گرفته که راهی جداگانه از دولت برای خود انتخاب کرده است؟ جایی مانند مجلس یا احیانا اتاق بازرگانی و نهادهایی مشابه آن؟ اگر دیکته نوشته سالاری غلط ندارد بهتر است یکبار برای همیشه آن را علنی کند و به دیگران نشان دهد.

ضروری بنظر می رسد که جناب جواد اوجی وزیر محترم نفت که مدام سنگ حفظ منافع ملی را به سینه می زند دستکم یکبار دیگر به رفتار و اقدامات معاون خود در امور پالایش دقت نظر بیشتری داشته باشد و پیگیر این نکته باشد که در همین دوسال و اندی اخیر چه به سر صنعت پالایش نفت کشور آمده که چنین وضعیتی پیدا کرده؟ آقای اوجی گرامی باید جویا باشد که آیا این معاونش گرفتار مشکل خاصی است که دارد اینطور عمل می کند؟ اگر نه پس این اختلاف ۱۸۰ درجه ای دولت و مدیریت پالایش و پخش بر سرچیست؟

در این میان بالاخره سرنوشت سی ان جی که به طفلی یتیم بدل شده به کجا می انجامد؟آنهم درست در زمانی که خودرو سازان هم فرصت را غنیمت دیده اند تا تولید انبوه خودرو گاز سوز را بطور کامل کنار بگذارند و هیچکس هم جلودار این عصیانشان نیست.

معاون وزیر نفت در تمام ماه های گذشته آگاهانه فرصت طلایی را مفت و مسلم سوزاند و درحالی که تراز گاز اجازه عرضه و توزیع بیشتر سی.ان.جی را به مجموعه تحت امرش داده بود تا از این فرصت برای کاهش واردات استفاده کند عملا عرضه و تقاضا برای سی.ان.جی را به هیچ و پوچ تبدیل کرد.

بنظر می رسد در نزد معاون پالایشی وزیر نفت فرافکنی به عادتی کهنه تبدیل شده است که انکرالاصوات واردات بنزین را توام با ساز ناکوک سی ان جی به جان گوش های بی نوای ما برساند..آنهم درست در زمانی که واردات بنزین ارز بسیار قابل توجهی را از کشور خارج می کند.همان کشوری که تا چندی پیش صادرات بنزین داشت.