سفره مردم زیر فشار بازار
در ماه‌های اخیر، اقتصاد و معیشت خانوارها با موجی از افزایش قیمت‌ها و نگرانی‌ها درباره ثبات بازار روبه‌رو شده است. این موج نه تنها بر کالاهای اساسی و صنعتی، بلکه به شکل محسوس‌تری بر خوراکی‌های روزمره مردم تأثیر گذاشته و فشار بیشتری بر سبد غذایی خانوارها وارد کرده است.
به گزارش عصراقتصاد، طبق داده‌های تازه مرکز آمار ایران، زمستان سال گذشته برای بسیاری از خانوارها با گرانی محسوسی در بخش خوراکی‌ها همراه بود. سیب‌زمینی با رکورد ۹۲.۳ درصد رشد قیمت، لوبیا چیتی با ۴۷.۷ درصد، و کره پاستوریزه با ۳۰.۴ درصد، در صدر بیشترین افزایش‌ها قرار گرفته‌اند.
از سوی دیگر، کالاهایی مانند پرتقال داخلی (-۸ درصد)، مرغ ماشینی (-۳.۸ درصد) و گوشت گوساله (۰.۵ درصد) کمترین رشد یا حتی کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند.
در جمع‌بندی گزارش مرکز آمار، برنج ایرانی درجه یک ۱۹.۵ درصد، برنج خارجی درجه یک ۱۰.۴ درصد، گوشت گوسفند ۱.۶ درصد، شیر، ماست و پنیر ایرانی بین ۹ تا ۱۱ درصد، موز ۲۰.۱ درصد، خیار ۲۰.۲ درصد، گوجه فرنگی ۱۶.۳ درصد و لوبیا چیتی ۴۷.۷ درصد گران‌تر شده‌اند.
رشد قیمتی گسترده در بخش خوراکی‌ها در حالی رخ داده که برخی اقلام نه تنها رشد نداشته‌اند بلکه کاهش قیمت هم پشت سر گذاشته‌اند.
کارشناسان معتقدند مهار گرانی و حمایت واقعی از مصرف‌کننده، به اصلاح نظام توزیع و تامین سریع ارز برای واردات کالاهای اساسی نیاز دارد
مردم اما با توجه به غالب بودن روند افزایشی، می‌گویند سفره‌شان نسبت به گذشته کوچک‌تر و اقلام خوراکی پرمصرف محدودتر شده است.
در عین حال، محمدصادق مفتح، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به درخواست برخی صنایع برای افزایش قیمت به جهت رشد دستمزدها گفت: افزایش متناسب قیمت هنگام افزایش هزینه تولید قابل بررسی است اما فروش هر کالایی بالاتر از نرخ مصوب، تخلف محسوب می‌شود و برخورد لازم انجام خواهد شد.
عوامل پنهان در گرانی‌ها
گزارش‌ها حاکی است احتکار و دلالی، به‌ویژه در پی شوک‌های روانی بازار، بر کمبود و گرانی دامن زده و برخی انبارها تا ۲۵ درصد بیش از حد مجاز کالا نگه داشته‌اند. این وضعیت دست بازار را برای سوءاستفاده و ملتهب‌شدن باز گذاشته است.
همزمان، تأخیر در تخصیص ارز توسط بانک مرکزی موجب مانده‌شدن کالاها در بنادر و کندشدن ترخیص شده است؛ معضلی که نهاده‌های دامی، روغن و حتی برخی مواد غذایی را نیز درگیر خود کرده و هزینه خانوارها را افزایش داده است.
در این شرایط، مسئولان استانی و کشوری نظارت‌های میدانی را افزایش داده‌اند. برای مثال در فارس، استاندار بر لزوم اقدام قاطع علیه گران‌فروشی و توزیع شفاف و منصفانه کالاهای اساسی تأکید کرد. تزریق روغن با مجوز افزایش ۲۵ درصدی قیمت و توزیع برنج وارداتی براساس نرخ مصوب از جمله تدابیر کوتاه‌مدت بوده است.
افزایش بی‌سابقه قیمت کالاهای اساسی و خوراکی، فشار بیشتری بر سبد غذایی خانواده‌ها وارد کرده و سفره مردم را کوچک‌تر کرده است
فعالان بازار و کارشناسان اقتصادی تاکید دارند تامین فوری ارز واردکنندگان، رصد دقیق انبارها، جریمه سنگین محتکران و توزیع مستقیم خوراکی در مناطق کم‌برخوردار باید در اولویت باشد. همچنین رفتار همدلانه اصناف و نظارت بر عملکرد دلالان ضروری است. در غیر این صورت، “حلقه تنگ گرانی” هر روز سهم بیشتری از سفره مردم را حذف خواهد کرد.
در نهایت، واضح است که مهار تورم پیوسته در کالاهای اساسی، به اصلاحات جدی در زیرساخت‌های ارزی، نظام توزیع و حمایت واقعی از مصرف‌کننده نیاز دارد، چرا که هر روز تأخیر در این مسیر، سفره‌های بیشتری را کوچک‌تر می‌کند و تاب‌آوری خانواده‌ها را می‌کاهد.
