سودجویی و گرانی در سایه جنگ
اکرم رضائی نژاد
در دوازده روز جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران، در حالی که مردم و نیروهای مسلح با ایستادگی مثال‌زدنی از کشور دفاع کردند، بازار کالاهای اساسی به‌طور ویژه گوشت مرغ با نوسانات قیمتی چشمگیری مواجه شد.
بررسی‌های میدانی خبرنگار عصراقتصاد نشان می‌دهد در این مدت، برخی سودجویان از فضای روانی ناشی از جنگ استفاده کرده و دست به گران‌فروشی و احتکار برخی کالاها از جمله مرغ زدند. به طوریکه قیمت هر کیلو مرغ گرم در برخی مناطق از مرز ۱۶۵ و ۱۸۰ هزار تومان هم عبور کرد و حتی تا ۲۱۰ هزار تومان نیز به فروش می‌رسید.
این موضوع در شرایطی اتفاق افتاد که ذخایر استراتژیک و وضعیت تأمین کالاهای اساسی از جمله مرغ در کشور، بنا به اذعان مسئولان، به سطح مطلوبی رسیده و هیچ کمبود عملیاتی در عرضه مشاهده نمی‌شود.
در همین رابطه، مهدی یوسف‌خانی، دبیر انجمن کشتارگاه‌ها و صنایع بسته‌بندی طیور کشور، به استمرار تولید و عرضه روزانه ۷ هزار تن مرغ در کشور اشاره و تصریح کرد: «کمبودی در زنجیره تولید و تأمین مرغ وجود ندارد. گرانی و نوسان قیمت تنها از محل سوءاستفاده برخی فروشندگان و تغییر الگوی مصرف استان‌های پرجمعیت و مسافرپذیر اتفاق افتاده است.»
به گفته وی، در استان‌های شمالی همچون مازندران، مواردی از فروش مرغ با قیمت‌های نزدیک به ۱۵۵ هزار تومان گزارش شده که مصداق گران‌فروشی است، در حالی که قیمت مصوب عرضه مرغ در کشور ۱۰۵ هزار تومان اعلام شده و فروش بالاتر از این رقم تخلف به شمار می‌رود.
این مقام صنفی افزود: «در شرایط بحران، تقاضای خرید مرغ در برخی نقاط کاهش یافته و سهم استان‌های مسافرپذیر و شهرهای شمالی ایران در مصرف افزایش یافته است. اما انتظاری برای جهش مجدد قیمت‌ها وجود ندارد؛ چرا که تولید و عرضه در سطح مطلوب قرار دارد.»
ذخایر کالاهای اساسی در اوج جنگ هم کافی بود
حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف تهران، نیز با تأکید بر اینکه برنامه‌ریزی‌های دقیق برای تأمین کالاهای اساسی از جمله مرغ اجرا شده است، اعلام کرد: «کارگروه‌های نظارتی و گشت‌های صنفی به‌صورت محسوس و نامحسوس، وضعیت بازار و رعایت قیمت‌های مصوب را کنترل می‌کنند. احتکار سازمان‌یافته و گران‌فروشی به‌شدت رصد و در صورت مشاهده به سرعت با متخلفان برخورد می‌شود.»
وی، دو نوع احتکار را مؤثر دانسته است: احتکار خانگی ناشی از نگرانی‌های روانی مردم و احتکار سودجویانه توسط برخی فعالان بازار. در عین حال رستگار تأکید کرد که ورود کالاهای اساسی به بازار، بی‌وقفه ادامه داشته و شایعات مربوط به کمبود صرفاً دستاویز دلالی و گرانی است.
برخورد قاطع با متخلفان
در پی افزایش برخی قیمت‌ها، سخنگوی قوه قضائیه از برگزاری جلسه ویژه با حضور وزیر دادگستری و مسئولان ارشد دستگاه‌های نظارتی خبر داد. اصغر جهانگیر با اشاره به بررسی راهکار‌های عملی برای مقابله با سودجویی، اعلام کرد: «بازار کاملاً تحت کنترل است و گزارش‌های میدانی از سراسر کشور نشان می‌دهد کمبود ساختاری نداریم و ذخایر در وضعیت مناسبی است.»
همچنین، علیرضا رفیعی‌پور، رئیس سازمان دامپزشکی کشور نیز در واکنش به نگرانی‌ها پیرامون گرانی مرغ گفت: «هیچ گونه کمبودی در حوزه تولید و عرضه مرغ نداشته‌ایم و حتی میزان کشتار و عرضه دام و طیور در دوران جنگ افزایش داشته است. فعالیت‌های بهداشتی و توزیع محصولات نیز در تمام مدت جنگ مانند روزهای عادی، بدون توقف ادامه یافت.»
چرا قیمت مرغ در برخی شهرها بالا رفت؟
رئیس سازمان دامپزشکی، افزایش محدود قیمت مرغ را ناشی از سوءاستفاده برخی فروشندگان در شهرهای مسافرپذیر و تراکم جمعیت عنوان کرد. او گفت: «در ابتدای روز قیمت مرغ تا ۱۲۰ هزار تومان گزارش شد و پس از فروکش‌کردن تقاضا، تا ۹۰ هزار تومان نیز رسید.» وی اطمینان داد که نوسانات قیمت دائمی نیست و بازار تحت نظارت شدید است.
همچنین، افزایش فروش و قاچاق مرغ از استان‌های تولیدکننده به مناطق مسافرپذیر شمالی باعث شد عرضه محلی کاهش و قیمت افزایش پیدا کند. به این ترتیب برخی فروشندگان از فضای جنگ و نقل اخبار کمبود در فضای مجازی بهره‌برداری کرده و نرخ‌ها را چند برابر کردند.
مسئولان صنفی و اجرایی از مردم خواسته‌اند در شرایط بحران از خرید غیرضروری، انبارکردن خانگی و پراکنده‌سازی تقاضا خودداری کرده و موارد تخلف را از طریق سامانه‌های اعلام‌شده (۱۲۴، ۱۳۵ و ۱۱۳) گزارش دهند. تمامی این گزارش‌ها به‌سرعت بررسی و با متخلفان برخورد قانونی می‌شود.
بنابراین به نظر می‌رسد، افزایش قیمت مرغ در روزهای جنگ بیش از آنکه ریشه در کمبود یا ضعف تولید داشته باشد، به رفتار غیرمسئولانه برخی فروشندگان و اختلالات روانی بازار برمی‌گردد.
