شیب صعودی تعداد واحدهای صنفی در دوره شیوع کرونا

کسب‌وکارهای سازمان‌یافته در قالب بازار و اصناف یکی از شاخص‌های سنجش اقتصاد به شمار می‌رود و از این‌رو، بررسی اطلاعات آماری اصناف، به تحلیل‌گران اقتصادی کمک می‌کند تا به داده‌هایی قابل اتکا دست‌یابند و تحلیل‌های جدیدی را به تصمیم‌گیران ارائه دهند.

در این گزارش با استفاده از اطلاعات منتشر شده از نماگر آماری استان‌های دبیرخانه هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی که تنها مرجع ارائه‌دهنده آمار از واحدهای صنفی است که اطلاعات روزانه را منتشر می‌کند، به بررسی اطلاعات آماری اصناف کشور پرداخته است.

در گزارش حاضر چهار روز را مد نظر قرار گرفته است:  ۲۵ مرداد ۹۹ به دلیل اینکه آخرین آمار به دست آمده تا لحظه تنظیم این گزارش بوده، یکی از روزهای بررسی شده است، همچنین روز ۲۵ تیر۹۹ برای مقایسه آخرین آمار با ماه پیش و ۲۵مرداد۹۸ برای مقایسه آخرین آمار با روز مشابه در سال گذشته در نظر گرفته شده‌اند. علاوه بر این، در بررسی آمارهای مربوط به واحدهای صنفی فرض را بر این امر گذاشتیم که مقایسه هر متغیر با روز اعلام شیوع کرونا در ایران، یعنی دوم اسفند ۹۸، دارای اهمیت است چراکه با اعلام شیوع این ویروس، بازار با ریزش مشتری و طی مقاطع زمانی مختلف در شهرستان‌های متفاوت، با تعطیلی یا محدودیت‌های معروف به پروتکل‌های بهداشتی مواجه شد.

یکی از پراهمیت‌ترین نتایج به‌دست‌آمده از مقایسه آمارهای صنفی در تاریخ‌های مشخص شده این است حاکی از آن است که تعداد واحدهای صنفی طی ماه‌های گذشته روندی صعودی داشته است.

در تاریخ ۲۵ مرداد ۹۹ (آخرین آمار به دست‌آمده تا لحظه تنظیم این گزارش) در کل کشور، دو میلیون و ۷۶۶ هزار و ۹۶۹واحد صنفی مشغول فعالیت بوده‌اند که این آمار در ۲۵مرداد سال ۹۸، یک سال قبل، دو میلیون و ۶۶۳ هزار و ۸۲۸واحد صنفی بوده است. بنابراین طی یک سال گذشته، حدود ۱۰۰هزار واحد صنفی به جمع کل واحدهای صنفی کشور افزوده شده است. همچنین این آمار نشان‌دهنده افزایش حدود ۲۵۸هزار نفری شاغلان در اصناف است. این افزایش آمار حتی در دوران شیوع کرونا نیز ادامه داشته است.

این آمار نفی‌کننده اظهارات برخی از مقامات صنفی در خصوص نیمه‌تعطیلی، ورشکستگی یا کار با حداقل ظرفیت در واحدهای صنفی نیست، بلکه به نظر می‌رسد روند صعودی اشتغال در اصناف را می‌توان به افزایش بیکاری در حوزه‌های دیگر یا ورود جوانان به جامعه کار جست‌وجو کرد؛ هرچند نتیجه‌گیری قطعی در این باره نیازمند بررسی آمارهایی از مشاغل غیرصنفی، آمارهای جمعیتی، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و دیگر آمار مرتبط است.

در مقایسه آمارهای دوم اسفند ۹۸ و  ۲۵ مرداد ۹۹ نیز شاهد افزایش حدود ۱۰هزار واحد تولیدی، ۹هزار واحد خدمات فنی،۳۰هزار واحد توزیعی و ۱۳هزار واحد خدماتی هستیم. به عبارتی دیگر طی این مدت حدود ۶۲هزار واحد صنفی افزوده شده است.

از سوی دیگر، تعداد پروانه‌های کسب منقضی نیز حدود ۳۲هزار عدد افزایش داشته است که بیشترین این آمار مربوط به صنوف توزیعی است. صنوف توزیعی به طور معمول بیشترین واحدهای صنفی را در میان چهار گروه تولیدی، خدمات فنی، توزیعی و خدماتی به خود اختصاص می‌دهند.

همچنین بنابر آمار به دست آمده سهم مردان از دریافت پروانه کسب نسبت به سال گذشته کمی بیشتر شده است, به طوری که تفاضل پروانه‌های کسب زنان و مردان در ۲۵ مرداد ۹۸، یک میلیون و ۷۰۶ هزار و ۳۳۸ عدد و به نفع مردان بوده و این تفاضل در ۲۵ مرداد ۹۹به یک میلیون و ۷۲۶ هزار و ۳۵۱ عدد می‌رسد.

جزئیات بیشتر تغییرات آماری اصناف در روزهای در نظر گرفته شده در جدول‌های زیر قابل مشاهده و بررسی است. تاکید می‌شود که همه موارد آماری روزهای در نظر گرفته شده را نمی‌توان به کل بازه‌های زمانی ماهانه و سالانه تعمیم داد.

جدول شماره ۱

جدول شماره ۲

جدول شماره ۳

جدول شماره ۴