طلای سیاه در مسیر رشد ۸ درصدی
ایران برای جهش اقتصادی نیازمند جذب ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه است
سکینه مهرایی
صنعت نفت و گاز ایران به‌عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور، در سالی که با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده، نقش کلیدی در تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی ایفا خواهد کرد.
این هدف بلندپروازانه که در برنامه هفتم توسعه و سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ تصویب شده، نیازمند جذب بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است. در همین راستا، مقامات ارشد کشور در «رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه بالادست نفت و گاز ایران» بر ضرورت تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری، افزایش نرخ بازدهی پروژه‌ها و جلب مشارکت بخش خصوصی و بین‌المللی تأکید کردند.
به گزارش عصراقتصاد، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، با اشاره به دو مبنای اصلی رشد ۸ درصدی، گفت: مطالبات کشور و تعهدات سند چشم‌انداز ایجاب می‌کند به رشد بالای اقتصادی برسیم. برای تحقق این هدف، سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری در صنعت نفت و گاز ضروری است.
وی افزود: دولت به‌جای تصدی‌گری، تسهیل‌گر خواهد بود و از مشارکت بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی استقبال می‌کند.
اصلاح فرآیندهای اداری؛ شتاب‌دهنده سرمایه‌گذاری
سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، با انتقاد از بوروکراسی طولانی، از کاهش زمان انعقاد قراردادهای نفتی از ۳.۵ سال به ۴ ماه خبر داد: ۲ ماه برای مذاکره مفهومی و ۲ ماه برای بررسی فنی.
به گفته پورمحمدی، در برخی موارد برای اجرای طرح‌ها، نیاز به ترک تشریفات مناقصه وجود دارد. بر همین اساس سازمان برنامه و بودجه توافق کرد که از زمان دریافت مستندات از شرکت ملی نفت ایران تا صدور مصوبه شورای اقتصاد، کل فرآیند حداکثر در بازه زمانی یک‌ماهه انجام شود.
وی همچنین به مزیت‌های ژئوپلیتیک ایران اشاره کرد: ۵۸۰۰ کیلومتر مرز آبی، کریدورهای ترانزیتی و ذخایر غنی نفت و گاز که ایران را به قطب جذب سرمایه تبدیل می‌کند.
نرخ بازدهی پروژه‌ها؛ از ۱۵% به ۲۳% افزایش یافت
پورمحمدی از مصوبه جدید شورای اقتصاد برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری خبر داد و گفت: نرخ بازدهی داخلی پروژه‌ها از ۱۴ تا ۱۵ درصد به ۲۰ تا ۲۳ درصد افزایش یافته تا جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود، همچنین در تأمین مالی پروژه‌ها، نرخ تسهیلات صندوق توسعه ملی با افزوده شدن ۲ درصد، برای محاسبات هزینه مالی در نظر گرفته شده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه، یکی از نقاط عطف این مصوبه را امکان بهره‌مندی سرمایه‌گذاران از عایدی مازاد حاصل از ارتقای فناوری و سرعت اجرا در پروژه‌ها دانست و افزود: شرکت ملی نفت ایران اجازه دارد در صورت تحقق عایدی بیشتر نسبت به مفروضات قرارداد، سهمی از این مازاد را به سرمایه‌گذار اختصاص دهد. سازمان حسابرسی نیز مکلف شده است استانداردهای لازم برای شفاف‌سازی درآمدهای آتی را تدوین کند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با اتکا به این درآمدها از ابزارهای مالی بهره بگیرند.
وی همچنین از اعمال مشوق‌های مالیاتی در چارچوب ماده ۲۰ قانون برنامه هفتم توسعه در حوزه نفت و گاز خبر داد و گفت: این مشوق‌ها خصوصاً در مناطق کمتر برخوردار، می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. دولت در تلاش است روند اعطای این معافیت‌ها را تسهیل و به‌صورت مستقیم اعمال کند.
ظرفیت‌های خفته صنعت نفت
علی آقامحمدی، رئیس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری، نیز با اشاره به توان تولید ۶.۵ میلیون بشکه نفت در روز، گفت: ۳۲۰ میلیارد مترمکعب قرارداد گاز با شرکت‌های پتروشیمی در حال نهایی‌شدن است.
آقامحمدی یکی از موانع جدی گذشته را پیچیدگی در روند امضای قراردادها دانست و گفت: در گذشته بستن یک قرارداد بیش از سه سال زمان می‌برد، اما امروز با اصلاح شیوه‌نامه‌ها، افزایش نرخ بازدهی، تنوع شیوه‌های تأمین مالی و تغییر نوع تعامل با سرمایه‌گذاران، مسیر به شکل چشمگیری تسهیل شده است.
وی تأکید کرد: با پایان سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، باید از فرصت باقی‌مانده ذخایر فسیلی برای گذار به اقتصاد دیجیتال استفاده کنیم.
وزیر نفت: آماده جهش پساتحریمی
پاک‌نژاد، وزیر نفت، در حاشیه رویداد به چند موضوع کلیدی پرداخت.
وی در مورد قیمت بنزین سوپر وارداتی گفت: توزیع‌کننده و واردکننده با در نظر گرفتن هزینه‌ها آن را تعیین می‌کنند و طبیعتا اعلام خواهد شد.
همچنین در خصوص میدان آرش گفت: در این رابطه مباحثی مطرح است هر زمان که مرزهای بین المللی احصا شود ما می توانیم برای توسعه اقدام کنیم، میدان آرش در حوزه وزارت خارجه در دست بررسی و مذاکره است. به گفته وی هنوز در رابطه با این موضوع چیزی به وزارت نفت ابلاغ نشده است.
او درباره ظرفیت بالقوه ایران برای افزایش تولید پس از رفع تحریم‌ها نیز گفت: ما ظرفیت بالایی برای افزایش تولید داریم که در صورت رفع محدودیت‌ها، در کوتاه‌ترین زمان ممکن بالفعل خواهد شد. تجربه سال ۱۳۹۴ و اجرای برنامه جامع اقدام مشترک نشان داد که توانمندی ما برای افزایش سریع تولید کاملاً اثبات شده است.
وی همچنین از ۱۳۵ میلیارد دلار فرصت سرمایه‌گذاری در ۲۰۰ پروژه نفتی خبر داد و پروژه فشارافزایی پارس جنوبی را «واجب‌تر از نان شب» خواند.
فرصت‌های نوین سرمایه‌گذاری
شرکت ملی نفت ایران در این رویداد، چند حوزه کلیدی را برای سرمایه‌گذاری معرفی کرد:
– توسعه ال‌ان‌جی: پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۵۰، بیش از ۵۰% تجارت گاز جهانی به‌صورت مایع باشد.
– مایعات گازی: پروپان و بوتان با ۵.۸ میلیارد دلار صادرات در ۱۴۰۳، رتبه دوم و سوم صادرات غیرنفتی را داشتند.
– شیرین‌سازی گاز ترش: کاهش آلایندگی، افزایش بهره‌وری و رفع ناترازی گاز از مزایای آن است.
– تجهیزات سریع‌الاحداث: دو پروژه جدید با ظرفیت ۱۶۵ هزار بشکه در روز، زمان اجرا را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
به این ترتیب، هرچند چالش‌هایی مانند تحریم‌ها و رقابت با کشورهای منطقه وجود دارد، اما ظرفیت‌های بی‌نظیر طبیعی و اصلاحات ساختاری می‌تواند ایران را به یکی از مقاصد جذاب سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی تبدیل کند. حالا نوبت اقدام عملی است؛ آیا دولت و بخش خصوصی می‌توانند این آرمان بلندپروازانه را محقق کنند؟
