طنز تلخ صنعت پلیمر ایران +فیلم
رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در گفت‌وگو با عصر اقتصاد از ارزان‌فروشی صادراتی همزمان با گران فروشی داخلی پتروشیمی‌ها خبر می‌دهد
علی پاکزاد- در هفته‌های اخیر به رغم رشد تقاضای رخ داده برای محصولات پلیمری عرضه‌شده در بورس کالا بر اثر نگرانی از افزایش نرخ ارز همچنان شاهد هستیم که میزان تقاضای صنایع پلیمری که خریدار این بازار محسوب می شوند، همچنان زیر میزان عرضه صورت‌گرفته از سوی پتروشیمی‌هاست.
تقلیل قیمت پایه که از روز یکشنبه بر مبنای کاهش قیمت ارز نیمایی صورت گرفت نیز هنوز در بازار واکنش جدی در بعد تقاضا نشان نداده است و این در حالی است که به رغم تولید داخلی و کافی مواد اولیه مورد نیاز صنایع پلیمر که حدود ۱۸هزار واحد صنعتی و صنفی را تشکل می دهند، صنایع پلیمری سالانه تا ۳۰۰ هزار تن از نیاز خود را از محل واردات تامین می کنند.
به صورت مشخص سوال اینجاست که اگر عرضه مواد پلیمری از سوی پتروشیمی‌های کشور در بورس کالا بیش از تقاضای آن صورت می‌گیرد چرا شاهد واردات هستیم؟
ترکمان: چرا من مصرف‌کننده مواد اولیه مصرفی‌ام را با قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصد گرانتر از قیمت جهانی وارد می‌کنم؛ در حالی که در داخل کشور همان محصول تولید می‌شود و تولید‌کننده، آنرا ۲۵ درصد زیر قیمت جهانی به خریدار خارجی می فروشد؟
سعید ترکمان دهنوی، رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، در پاسخ به این پرسش به تشریح وضع بازاری می‌پردازد که خود آنرا بیشتر به یک لطیفه شبیه می داند.
ترکمان در گفتگو با روزنامه عصر اقتصاد درباره به وضع عرضه مواد اولیه صنعت پلیمر از سوی صنایع پتروشیمی، گفت: «پتروشیمی کالای تحریمی را از کشور خارج می‌کند و چون کالای تحریم است و ریسک دارد، مجبور است با ۲۵ درصد زیر قیمت آن را به خریدار خارجی بفروشد.
حالا در سال قبل همکاران من ۳۰۰ هزار تن مواد اولیه تحریمی را با میانگین قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصد گرانتر از قیمت جهانی وارد کردند. این شبیه یک لطیفه است و هیچ کس هم نیست که بگوید چرا من مصرف‌کننده مواد اولیه مصرفی‌ام را با قیمت ۳۰ تا ۴۰ درصد گرانتر از قیمت جهانی وارد می‌کنم؛در حالی که در داخل کشور همان محصول تولید می‌شود و تولید‌کننده، آن را ۲۵ درصد زیر قیمت جهانی به خریدار خارجی می فروشد؟»
این لطیفه یا طنز تلخ حاکم بر زنجیره صنعت پلیمر و بالا دست آن، پتروشیمی، گویای ارزان‌فروشی صادراتی همزمان با گران‌فروشی داخلی پتروشیمی‌هاست و به عقیده ترکمان نیاز به یک نهاد ناظر دارد که به توزیع مناسب سود در زنجیره تولید پلیمر کمک کند.
اما اینکه صنایع پتروشیمی در سال‌های اخیر برای افزایش درآمدهای صادراتی کشور و مقابله با تحریم‌ها مجبور به صادرات بوده‌اند، می‌تواند توجیهی برای این اتفاق تلخ در زنجیره پایین‌دستی صنایع پتروشیمی باشد یا خیر؟ ترکمان در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود این توجیه را یک «دروغ بزرگ» دانست و گفت: «این یک دروغ بزرگی است که به ما می‌گویند.
اول اینکه تولید پتروشیمی‌ها سالانه ۸۴ میلیون تن است و بسیاری از این تولید بین‌مجتمعی است که به اینها کاری نداریم. ما به طور مشخص درباره ۸ میلیون تن ظرفیت پلیمر تولیدی آنها صحبت می‌کنیم که ۳.۳ میلیون تن این تولید را به ما فروختند و ما کل نیازهای داخل را تامین کردیم.»
رئیس هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در ادامه افزود: «در سال گذشته رکوردشکنی صادرات محصولات کشاورزی را با ۶.۵ میلیارد دلار شاهد بودیم؛ این محصولات حتی به صورت فله هم نیاز به بسته بندی دارد و حداقل این بسته‌بندی گونی است که در صنایع پلیمری تولید می‌شود.
بنابراین در سال ۹۹ ما با نصف مواد اولیه پلیمری تولید‌شده در صنایع پتروشیمی، پیشران بسته‌بندی‌های محصولات صادراتی هم بوده‌ایم. حتی اگر این بخش را نادیده بگیریم، صنایع پلیمر در سال ۹۹ بالغ بر ۲ میلیارد دلار کالای نهایی صادر کرده‌اند.
در مقابل بیاییم آن سوی زنجیره را ببینیم؛ یعنی آن بخش از مواد پلیمری را که مستقیم صنایع پتروشیمی صادر کرده‌اند، مورد بررسی قرار دهیم. میانگین قیمت فروش هر تن از این مواد ۸۰۰ دلار بوده است. چهار میلیون تن ضرب در این ۸۰۰ دلار می شود معادل ۳.۲ میلیارد دلار صادرات که مستقیم از محل صادرات مواد اولیه پلیمری از سوی صنایع پتروشیمی حاصل شده است».
نکته جالب دیگر آنکه اگر نگاهی به آمارهای منتشرشده از سوی گمرک ایران داشته باشیم میزان صادرات متانول هم در سال گذشته رقمی معادل ۷.۷میلیون تن را نشان می‌دهد که حدود ۱.۷ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری به دنبال داشته است. به عبارت ساده‌تر، هر تن متانول صادراتی ایران در با قیمتی معادل ۱۵۲ دلار طی سال ۹۹ به فروش رسیده است.
این در حالی است که اگر پتروشیمی‌ها به جای صادرات مستقیم این متانول، آن را در زنجیره تبدیل به پلیمر وارد می‌کردند و میزان تولید مواد پلیمری افزایش می‌یافت، امکان فروش هر تن ۸۰۰ دلاری این محصول وجود داشت.
با توجه به تولید زیرظرفیت واحدهای تولید‌کننده گریدهای پرمصرف پلیمری در کشور امکان عملیاتی شدن چنین اقدامی بدون صرف هزینه سنگین وجود دارد؛ ولی به نظر می‌رسد انگیزه‌ای برای استفاده بهینه از این منابع ملی وجود نداشت و برای افزایش سود بنگاهی به منافع ملی بی‌توجهی می‌شود.
