«عصراقتصاد» بررسی می کند؛ مالیات بر عایدی سرمایه؛ مالیاتی برای سوداگران

گروه اقتصاد- مالیات بر عایدی سرمایه، نوعی مالیات تنظیمی است که دولت‌ها برای جلوگیری از سوداگری و شکل‌گیری بخش‌های پنهان و غیرشفاف در اقتصاد، آن را تعریف می‌کنند.

عدم شناسایی و نبود قانون مدون برای دریافت مالیات از فعالان بازارهایی مانند ارز، طلا و یا مسکن، مدت‌هاست راه فرار و گزیر را برای این افراد باز گذاشته و در عین حال، فعالان این بخش‌ها خود عاملی برای تورم و رکود در اقتصاد محسوب می‌شود.

با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور و ضرورت جایگزین کردن درآمدهای دیگر به جای نفت برای داشتن اقتصادی شفاف و پایدار، دولت‌ها طی سال های اخیر به این سمت حرکت کردند، اما باز هم بررسی بودجه سال های قبل نشان می‌دهد که مالیات نتوانسته جایگاه واقعی خود را در اقتصاد بیابد به گونه‌ای که دولت‌ها بتوانند روی آن حساب کنند.

از سوی دیگر فرارهای مالیاتی سبب بی‌عدالتی شده و این بی‌عدالتی، نوعی نارضایتی را به همراه داشته است.

در این شرایط، دولت سیزدهم از بدو تشکیل، کاهش وابستگی به نفت و افزایش درآمدهای پایدار را در دستورکار خود قرار داد. اصلاح نظام مالیاتی کشور که دچار نوعی خمودگی بود در همین راستا از سوی دولت دنبال شد و طراحی و رونمایی از سامانه مودیان نمونه‌ای از این تلاش بود.

در عین حال دولت سیزدهم توانست با شناسایی ۲.۲ میلیون مودی جدید مالیاتی در بخش های مختلف، درآمدهای مالیاتی دولت را افزایش دهد.

طرح مالیات بر عایدی سرمایه نه تنها در ایران مورد توجه قرار گرفته است بلکه در جهان پیشینه‌ای بسیار قدیمی دارد و با نام CGT) Capital Gains Tax) نیز شناخته می‌شود.

هدف طرح مالیات بر عایدی سرمایه کوتاه شدن دست سوداگران از بازار مسکن، ارز، خودرو و طلا و در واقع کوتاه کردن دست سوداگران از معیشت مردم است.

مشمولان مالیات کسانی هستند که در مدت کوتاهی خرید و فروش و از جهش‌های قیمت کسب درآمد می کنند، نه از افزایش قیمتی که ناشی از تورم است.

مالیات بر عایدی سرمایه با اهداف محدود کردن فعالیت‌های سوداگرانه، ایجاد عدالت اجتماعی، افزایش منابع عمومی و افزایش کارایی اقتصادی مد نظر دولت است؛ قانونی که از چند ده سال پیش در کشورهای مختلف دنیا وضع شده است.

افزایش هزینه فعالیت‌های غیر مولد همچون سفته بازی و سوداگری در بازار املاک، ارز، سکه و… به نحوی که به طور مؤثر مزیت خود را از دست دهند، یکی از اهداف وضع مالیات بر عایدی سرمایه است.

با وضع این مالیات انگیزه سوداگران برای مبادرت به خرید و فروش دارایی‌ها، کاهش می‌یابد و تقاضای سوداگری کاهش و تقاضای واقعی و مصرفی خانوارها افزایش خواهد یافت.

بهزاد رحیمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن، نماینده مردم بانه و سقز در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با ایبِنا درباره تاثیر قانون مالیات بر عایدی سرمایه گفت: مهمترین دغدغه تولیدکنندگان، تامین مالی است، دلیل به وجود آمدن این مشکل هم فعالیت سفته بازان، دلالان در بازار و گردش ناسالم مالی است.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن با اشاره به اینکه دستیابی به تاثیرات مثبت مالیات برسوداگری نیاز به شفاف سازی دارد، تصریح کرد: واسطه‌هایی که برای تامین مالی تولید کننده مشکل می‌سازند، خود به خود با اجرایی شدن این قانون کنارزده خواهند شد و تولید کننده نیز به منابع مالی مطمئن (بورس یا سیستم بانکی) دست پیدا می‌کند و هزینه‌های تولید هم از این طریق کم می‌شود.

نماینده مردم بانه و سقز در ادامه اظهار داشت: افرادی که با انگیزه فرصت و سوءاستفاده به بازار ورود پیدا کرده اند، پس از اشراف مالیاتی و شفافیتی که به وجود خواهد آمد، دیگر جایگاهی در بازار نخواهند داشت.

نیت قانون مالیات بر سوداگری هم دقیقا همین موضوع است، واسطه از بین برود و رابطه‌های ناسالم، همراه با انگیزه دلالی و سفته بازی قطع شود. از طرف دیگر تامین سرمایه و افزایش نقدینگی تولید کننده که شرط اصلی تولید به حساب می‌آید، افزایش یابد.

رحیمی در ادامه افزود: قانون مالیات بر سوداگری قطعا مانعی برای التهاب بازار ارز خواهد بود و سبب می‌شود تا این بازار به ثبات برسد؛ وجود التهاب در بازار تولید کننده را در اخذ تصمیمات مهم با مشکل روبرو می‌کند و عوارض آن به کل کشور سرایت خواهد کرد.

زمانی که این اطمینان برای تولید کننده به وجود آید که حداقل برای یک دوره شش ماهه بازار التهاب نخواهد داشت، دغدغه‌ای برای دستیابی به برنامه طراحی شده وجود نخواهد داشت و نتایج بهتری از تصمیمات بنگاه‌های اقتصادی کسب می‌شود.

وی تصریح کرد: در حال حاضر پول هر روز از یک بازار سر در می آورد. یک روز خودرو، یک روز سکه و روز بعد دلار. با این قانون انگیزه بیشتری برای تولید و سرمایه گذاری به وجود خواهد آمد.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن در پایان خطاب به کسانی که سرمایه گذاری در چنین بازار‌هایی (طلا، ارز و …) را همچنان سودآور می‌دانند، گفت: مردم در بازار‌هایی که فاقد تخصص هستند یا فقط به حفظ ارزش سرمایه می‌اندیشند، وارد نشوند و منابع خود را بیشتر به سمت و سوی تولید و تولیدکننده سوق دهند.

سرمایه گذاری در مسیر دلال بازی ممکن است سود موقت داشته باشد، اما در نهایت سوخت خواهد رفت. افرادی که تصور برد از دریافت ارز دولتی دارند، آگاه باشند که هم پرونده مالیاتی سنگینی برای خود درست می‌کنند و هم از دریافت یارانه محروم خواهند شد و در نهایت هم سود مورد نظر را به دست نخواهند آورد.