«عصراقتصاد» بررسی می کند؛ چرا عضویت ایران در پیمان شانگهای مهم بود؟

گروه صنعت، معدن و تجارت- سازمان همکاری‌های شانگهای سازمانی اوراسیایی و میان‌ دولتی است که برای همکاری‌ های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی تشکیل شده ‌است.

این سازمان در سال ۱۹۹۶ توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان با هدف برقرار کردن موازنه قدرت در برابر نفوذ آمریکا و ناتو با نام شانگهای۵ پایه‌گذاری شد که البته پس از مدتی با عضویت ازبکستان به سازمان همکاری شانگهای تغییر نام دارد. سازمان همکاری شانگهای به طور رسمی در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ میلادی تأسیس و دفتر مرکزی آن در چین قرار گرفت. زبان رسمی آن روسی و چینی است که نشان از تسلط چین و روسیه دارد.

ایران به عنوان کشوری موثر با ظرفیت‌های مختلف اقتصادی و سیاسی، امنیتی و فرهنگی در سال ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر به سازمان همکاری شانگهای پیوست و پس از گذشت یکسال برای عضویت کامل و دائم در این سازمان درخواست عضویت داد، به دلیل چالش‌های پیش آمده و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به ویژه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان مانع اصلی حقوقی پیش‌روی عضویت ایران، این عضویت به تعویق افتاد اما با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این مانع برطرف شد.

سران هشت کشور عضو سازمان همکاری شانگهای در پایان اجلاس بیست ‌و یکم سران کشورهای عضو که در تاریخ ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۰ در تاجیکستان برگزار شد نظر موافق خود را با تبدیل عضویت ایران از عضو ناظر به عضو اصلی به عنوان نهمین عضو سازمان اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند. اجلاس سران کشورهای عضو شانگهای هرساله برگزار می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران در اجلاس بیست و دوم سران شانگهای که تاریخ ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ در سمرقند ازبکستان برگزار شد بیش از ۴۰ سند را امضاء و به عضویت دائم این سازمان درآمد.

در نهایت عضویت کشورمان در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند فرصت‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی زیادی را در اختیار ایران قرار دهد که با برنامه‌ریزی درست می‌توان از ظرفیت‌های این سازمان برای تامین منافع ملی استفاده کرد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران می‌گوید که با توجه به اینکه در طول دهه‌های گذشته با شیوه‌های مختلفی اقتصاد ایران از عضویت در سازمان و گروه‌های تجاری بین المللی دور نگه داشته شده، پیوستن در پیمان جدیدی برای تجارت ایران مثبت و مهم خواهد بود.

حسن فروزان فرد در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: تجارت ما در سال‌های گذشته با وجود تمام مشکلات و محدودیت‌ها توانسته به حیات خود ادامه دهد و حتی در آمارهای ثبت شده رشد صادرات نیز داشته ایم اما در عین حال باید به این موضوع فکر کرد که با توجه به محدودیت‌ها، بخش قابل توجهی از تجارت ما به کشورهای هم مرز و همسایه محدود شده که در آنها امکان نقل و انتقال کالا و ارز راحت‌تر است و به نوعی محدودیت ها را می‌توان دور زد اما اگر بنا باشد که ما به حضور در دیگر کشورها فکر کنیم، باید انتظار داشت که شرایط به شکلی کلان تغییر کند.

وی با بیان اینکه حضور در پیمان‌هایی مانند شانگهای یا بریکس می‌تواند برخی از مقدمات لازم برای توسعه تجارت را فراهم کند، توضیح داد: موضوعاتی مانند توافقات تجاری دو و چند جانبه یا تخفیف یا کنار گذاشتن تعرفه‌های صادراتی بخشی از دستاوردهایی است که اقتصاد ما می‌تواند در جریان حضور در این پیمان‌ها به دست آورد اما در عین حال برای رسیدن به حداکثر ظرفیت، باید برخی از دیگر مقدمات لازم را نیز فراهم کنیم.