عصر اقتصاد فعالیت های تامین کننده متمرکز یوتیلیتی ایران را بررسی می کند؛ قطب بزرگ صنعت پتروشیمی ایران مدیون فجر انرژی خلیج فارس

فرزین سوادکوهی

صنعت پتروشیمی ایران در فلسفه وجودی خود همواره زنجیره های تکامل خویش را جستجو می کند و این در حالیست که نیاز امروز این صنعت نیز مهر تائید بر چنین رویکردی زده است به گونه ای که پتروشیمی جوان ایران خواه ناخواه نیازمند رشد سیستماتیک شدن خواهد بود.

نقشه راه پایداری تولید در صنعت پتروشیمی ایران اقتضا می کند تولید و تامین سرویس های حیاتی پایدار و پاک، با استفاده از فناوری های مناسب و سرمایه انسانی بهره ور، با نگاهی به توسعه بازار هدف و ارزش آفرینی برای ذینفعان در راس اهداف توسعه ای قرار گیرد.چرا که بازارهای هدف نیازمند چنین بستری هستند تا از این رهگذر آورده های قابل تامل خود را نصیب اقتصاد کشور گردانند.

بر همین اساس است که در آغاز شکل گیری نوین صنعت پتروشیمی کشور، شرکتی مانند فجر انرژی خلیج فارس تشکیل می شود تا این شرکت اهداف کلان استراتژیک، رهبری هزینه، توسعه بازار و تعهد سازمانی را در خود نهادینه ساخته و بدین ترتیب به عنوان یک برند معتبر شناخته شود.

این ماموریت توسط فجر انرژی خلیج فارس به نحوی به انجام می رسد که صنعت پتروشیمی ایران تا قبل از آن چنین ظرفیتی را در خود تجربه نکرده بود.

اگر بپذیریم که صنعت پتروشیمی ایران راه انداز طیف وسیعی از صنایع پائین دستی است؛ پس در عین حال باید قبول کنیم که این صنعت به عنوان یک محرک تاثیر گذار بر رشد و توسعه اقتصادی است و بر همین پایه هم هست که شرکت فجر انرژی خلیج فارس در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی، تامین یوتیلیتی مورد نیاز شرکتهای منطقه ویژه اقتصادی واقع در بندر امام خمینی را به عهده می گیرد و قدم در راهی بزرگ می گذارد و عنوان نخستین شرکت یوتیلیتی متمرکز در کشور را از آن خود می سازد.

نهال یوتیلیتی پتروشیمی ایران به بار می نشیند

هیچ فعالی در صنعت پتروشیمی منکر این حقیقت نیست که واحدهای پتروشیمی همواره نیازمند یک انرژی پایدار و مطمئن و مستمرهستند تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.بنابراین تکلیف شرکت فجر انرژی در مقام تامین کننده یوتیلیتی و بستر ساز صنعت بسیار سنگین خواهد بود.

 این طرح در سال ۱۳۸۱ با موفقیت آغاز می شود و این در حالیست که چند سال بعد اندیشه های توسعه ای مدیران ارشد این شرکت گامی بزرگ تر را در سر می پروراند و نهایتا در سال ۱۳۸۸ بنا بر اصل ۴۴ قانون اساسی مبنی بر فعالیت تمام قد بخش خصوصی، شرکت فجر انرژی خلیج فارس به گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس می پیوندد تا پویایی هرچه بیشتر خود را در این مسیر جدید به منصه ظهور برساند.

تاریخچه این شرکت نشان می دهد که از ابتدای دهه ۸۰ و با افزایش طرح های جدید در سایت ۲ و ۳ منطقه ویژه پتروشیمی و نیاز به تامین یوتیلیتی بیشتر، طرح توسعه فجر انرژی در سایت ۲ را ناگزیر کرده بود.

نتیجه این اقدام خیره کننده است. نهالی که کاشته شده میوه می دهد چون بخشی از سهام شرکت در سال ۱۳۹۴ در بازار بورس کشور عرضه می شود و بدین ترتیب پتروشیمی فجر به فعالان بازار سرمایه ایران می پیوندد.

فعالیت های فیزیکی این شرکت عموما در ایجاد فرایند واحدهای تولید برق و بخار، دیسپاچینگ ، تصفیه آب، تفکیک هوا ، تصفیه پساب صنعتی و خطوط ارتباطی قوام می یابد.

نیروگاه فجر، قلب پرطپش صنعت پتروشیمی منطقه

از سوی دیگر وجود نیروگاه هایی توانمند نیز مد نظر فجر انرژی است تا از این طریق بتواند استراتژیک ترین محصول خود یعنی انرژی الکتریکی را در اختیار واحد های فعال قرار دهد.واحدهایی نیروگاهی که بخش های عریض و طویل و پیچیده سه بخش عمده تولید برق و بخار را شامل می شود تا بتواند به واحد های فرایندی منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و واحدهای داخلی فجر خوراک مناسب تحویل دهد.

بر اساس اطلاعات موجود سوخت اصلی این نیروگاه‌ها گاز طبیعی بوده و از گازوئیل به عنوان سوخت پشتیبان استفاده می‌شود. بخش نیروگاه برق و بخار فجر در دو ناحیه یک و دو احداث شده‌اند که نیروگاه برق با ۱۱ واحد توربین گازی در مجموع ۱۱۴۷ مگاوات برق در ساعت تولید می‌کند.

اولین توربین نیروگاه ناحیه ۱ فجر در سال ۱۳۷۸ تحت لیسانس شرکت ALSTOM و با مشارکت حداکثری شرکت های داخلی مهندسی و تامین شده و ۲ توربین دیگر این نیروگاه تحت عنوان GENERAL ELECTRIC در سال ۱۳۸۵ تامین، نصب و راه‌اندازی شده و در عین حال توربین نیروگاه ناحیه ۲ نیز در سال ۱۳۸۶ با همکاری شرکت فجر با همکاری شرکت ایرانی MAPNA تامین، نصب و راه‌اندازی شده است.

قابل توجه است که پس از این حرکت که منجر به افزایش تولید می شود، قابلیت اتصال و جدا بودن از پست ۴۰۰ کیلووات و از نیروگاه ناحیه ۱ ، امکان تبادل توان بین دو نیروگاه را نیز فراهم می کند تا پس از آن نیروگاه آنقدر توانمند شود که قادر باشد در صورت بروز هرگونه مشکلی در تامین گاز، سوخت های دیگری را بلافاصله مورد استفاده قرار دهد تا روند تولید واحدها از کمبود گاز متاثر نشود.

فجر انرژی خلیج فارس به وسعت های جلوتر نیز نگاهی هوشمندانه داشته است چرا که بخش تولید بخار هم با ۱۰ واحد خود می‌تواند ۱۶۹۰ تن بخار را در یک ساعت به تولید برساند.

در طراحی اصلی نیروگاه های فجر انرژی جایی وسیع برای کمک رسانی به شبکه سراسری برق هم مد نظر قرار گرفته است چون واحد دیسپچینگ شرایط را به گونه ای ترسیم کرده که توزیع و انتقال برق تولید شده در نیروگاه‌ را از طریق پست ۱۳۲ و ۴۰۰ کیلو ولت به برق کشور متصل می شود.سیاستی که صد البته از نگاه وزارت نیرو که متولی اصلی تولید و انتقال پایدار برق در سراسر کشور است بسیار مطلوب تلقی می شود.

واحدهای تفکیک هوا، تصفیه آب، پساب و خطوط ارتباطی

شرکت فجر انرژی خلیج فارس واحد های فرآیندی خود را به همین خلاصه نمی کند زیرا واحدهای تفکیک هوا به منظور فشرده سازی و جداسازی هوا برای دو کاربرد متفاوت آن در صنعت را هم احداث می کند. هوای فشرده، به منظور استفاده در تجهیزات ابزار دقیق، کنترل ها و مصارف عمومی صنعتی تولید می شود و جداسازی هوا با هدف تامین اکسیژن، نیتروژن و آرگون برای استفاده در تولیدات فرایندی مشتریان انجام می شود.

بخش جداسازی این واحد دارای سه خط تولید است که دو خط دارای تولیدات مشابه اکسیژن و نیتروژن بصورت مایع و گاز و خط سوم علاوه بر اکسیژن و نیتروژن ،آرگون مایع نیز تولید میکند.

بخش تصفیه آب فجر انرژی که در ۲ ناحیه شکل گرفته انواع آب‌های صنعتی را با توجه به نیاز و کاربرد آنها تولید و به مصرف شرکت‌های همجوار می‌رساند.

این در حالیست که تجهیزات واحد آب ناحیه ۱ با ظرفیت ۷ هزار مترمکعب در ساعت در سایت ۴ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از سال های آغازین دهه ۸۰ به بهره برداری رسیده است.

بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط فجر انرژی، طرح توسعه واحد تصفیه آب این مجموعه نیز در سایت ۲ با ظرفیت ۸ هزار مترمکعب در ساعت جهت تامین آب‌های صنعتی مجتمع های واقع در سایت ۲ و ۳ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از سال ۱۳۸۵ آغاز و در سال ۱۳۹۱ به بهره برداری رسیده است.

در حوزه واحدهای تصفیه پساب نیز ، واحد تبدیل کننده پساب های سمی و آلوده به آب پاک و حیات بخش برای گیاهان و فضاهای سبز تشنه ، کارنامه مسئولیت های اجتماعی فجر انرژی را ممتاز می گرداند.احداث تصفیه خانه در مجتمع های منطقه دو وظیفه تصفیه پساب های صنعتی و بهداشتی را بعهده می گیرد.

ناگفته پیداست که واحد خطوط ارتباطی نیز در فجر انرژی، مسئولیت توزیع و کنترل سرویسهای جانبی (یوتیلیتیUTILITY (تولید شده در مجتمع فجر به تمام مجتمع های فعال منطقه ویژه را بر عهده دارد.بعلاوه، مجتمع های منطقه ، خوراک مورد نیاز و محصولات تولید شده خود را با استفاده از خطوط لوله و تحت نظارت این واحد دریافت یا ارسال می نمایند.

بدین ترتیب وجود تشکیلات عظیم و در هم پیچیده فجر انرژی خلیج فارس حیات صنعت پتروشیمی در این منطقه را تضمین می کند وبی تردید اگر این همت اندیشیده نمی شد قطب بزرگ پتروشیمی ایران نمی توانست شاهد رشد و ارتقا امروزین خود باشد.